ხშირად მიკითხავს საკუთარი თავისთვის, როგორ გავუადვილო და გავუხალისო ჩემს მოსწავლეებს სასწავლო პროცესი? როგორ დავგეგმო და განვახორციელო გაკვეთილი ისე, რომ შესაძლებლობა მივცე ბავშვებს, გამოამჟღავნონ დამოუკიდებელი და თანამშრომლობითი მუშაობის სურვილი. გამოავლინონ კრიტიკული აზროვნებისა და არგუმენტირებული მსჯელობის უმნიშვნელოვანესი უნარი.
ჩემი პროფესიული გამოცდილებიდან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ ფრიად მოტივირებულია მოსწავლე იმ გაკვეთილზე, რომელზეც თავისუფლად გამოხატავს საკუთარ აზრს. სწავლა-სწავლების პროცესის გახალისებისთვის მუდმივად ვგეგმავ ისეთ აქტივობებს, რომელიც ამ მიზნის მიღწევაში დამეხმარება.
თამაში მხოლოდ გართობა როდია. პირიქით, განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანესი პროცესია, რაც ბავშვს აძლევს შესაძლებლობას შეიმეცნოს გარე სამყარო. უფრო მეტიც, სწავლა-სწავლების პროცესს მორგებული თამაში მოსწავლეებს გონებრივ განვითარებაში ეხმარება, საშუალებას აძლევს, ჩამოიყალიბოს საკუთარი აზრი და გაუზიაროს სხვებს. თამაში მნიშვნელოვანად ამაღლებს მოტივაციას. გთავაზობთ საგაკვეთილო პროცესში გამოყენებულ რამდენიმე აქტივობას.
- გაკვეთილის თემა: „ვეფხისტყაოსნიდან“ ნაწყვეტი და იგავი „ჭაში ჩავარდნილი კაცისა“.
მოგახსენებთ, შოთა რუსთველის ლექსიკა შინაარსის გაგების სირთულესაც უკავშირდება და ვრცელი ნაწარმოების დაძლევის შიშსაც. ამის შესახებ არაერთგზის მიმიმართავს მოსწავლეებისთვის შეკითხვით, მინი-კვლევაც ჩავატარე, თუ როგორ წარმოედგინათ „ვეფხისტყაოსნის“ შესწავლის მარტივი გზა( იგივე ითქმის იგავებზე). უმეტესობას ეძნელებოდა ტექსტი და სურდა, მხოლოდ სახალისო აქტივობით გადაელახა დაბრკოლება. ამასთან დაკავშირებით უამრავი აქტივობა გამოვიყენე, რათა მათთვის მოტივაცია აღმეძრა და სასურველი შედეგისთვის მიმეღწია.
ბავშვებს დავავალე, სტროფების მიხედვით შეექმნათ ილუსტრაციები, დაეხატათ, დაეყოთ ეპიზოდებად და ასე მარტივად გადმოეცათ ამბავი.
ეს მეთოდი ბავშვებს სტრიქონის და სიტყვის გააზრებაში ეხმარება. მიხარია, მიზანს მივაღწიე, თითოეული მოსწავლე ჩასწვდა „ავთანდილის იუმორის არსს“.
- მინდა გაგიზიაროთ ჩემი ერთ-ერთი აქტივობა, ქართული ენის (გრამატიკის) სწავლებასთან დაკავშირებით.
მოგეხსენებათ, გრამატიკის სწავლა-სწავლება დიდ გამოწვევას წარმოადგენს. ჩემთვის, როგორც მასწავლებლისთვის, ერთ-ერთი მთავარი ამოცანაა, გრამატიკის სწავლება სახალისო და საინტერესო პროცესად ვაქციო. საჭირო და აუცილებელია, თითოეული აქტივობა შეესაბამებოდეს მოსწავლის ინტერესსა და შესაძლებლობებს.
მოსწავლეებს უკვე ნასწავლი ჰქონდათ არსებითი სახელის ბრუნვები. ბევრი ვიფიქრე, თუ როგორ გაეხსენებინათ და დაემახსოვრებინათ ბრუნვის ნიშნები.
მომაფიქრდა, – კომიქსით!
კომიქსით როგორ?
მოეფიქრებინათ ერთი არსებითი სახელი, დაეხატათ პერსონაჟები და ეს სიტყვა გადაეყვანათ შვიდივე ბრუნვის ფორმაში. მაგალითად, „ფიფქია და 7 ჯუჯა“ დაეკავშირებინათ 7 ბრუნვასთან. რაში გვეხმარება კომიქსი?
კომიქსი გვეხმარება გრამატიკული საკითხი ( გნებავთ ტექსტი) უფრო მეტად გავიგოთ, გავიაზროთ და დავიმახსოვროთ. აღნიშნულ დავალებას ბავშვებმა შესანიშნავად გაართვეს თავი.
- „სიტყვობანა“
თამაშის მიზანი გახლავთ, ლექსიკური მარაგის გამდიდრება , მეხსიერების ვარჯიში. „სიტყვობანა“ შეიძლება ვითამაშოთ ერთი ან რამდენიმე შესწავლილ ნაწარმოებში გამოყენებული სიტყვებით.
შევაგროვე კენჭები, შევღებე, მეორე მხარეს დავაკარი სტიკერები, შევკერე ქისა და კენჭები მოვათავსე ქისაში.
კლასი დავყავი ჯგუფებად, ჯგუფებს დავურიგე რამდენიმე კენჭი და მივეცი შემდეგი დავალება: მითითებული სიტყვების გამოყენებით მოეფიქრებინათ ჩანახატი, მინიატიურა. დრო 6 წუთი.
შედეგმა მოლოდინს გადააჭარბა. ზოგმა ჩანახატი დაწერა, ზოგმა ლექსი, ზოგმა კი დახატა. გამარჯვებული ჯგუფი დაჯილდოვდა წიგნის სანიშნეებით.
- „ააგე შენი სვეტიცხოველი!“
„თბილისის წიგნის ფესტივალზე“ შემთხვევით შევამჩნიე „სვეტიცხოვლის ფაზლები“. შევიძინე რამდენიმე, რათა გამომეყენებინა სასწავლო პროცესში, ჩემს მოსწავლეებთან ერთად „ამეგო სვეტიცხოველი“.
გაკვეთილის თემა : „სამშობლო“, ი. გოგებაშვილის „მეფე დემეტრე თავდადებული“ (მოგეხსენებათ, მეფე დემეტრე II-ს 1289 წ. ყაენის ბრძანებით თავი მოჰკვეთეს. თბილისელმა ვაჭრებმა გამოისყიდეს ცხედარი და საქართველოში ჩამოასვენეს. დაკრძალულია სვეტიცხოვლის ტაძარში).
გაკვეთილი დავგეგმე, კლასი დავყავი ჯგუფებად. გაკვეთილის ახსნის შემდეგ, ფაზლებით ერთად „ავაგეთ სვეტიცხოველი!“ ძალიან საინტერესო აქტივობა გამოგვივიდა.