რატომ ვიღლებით და გვეძინება კლასში დღის ბოლოს?

15 ივლისი, 2025 - 14:00

20ნახვა

ავტორი
ნესტან მიქაძე

ინტერდისციპლინური სასწავლო-სოციალური STEAM პროექტი

ინტერდისციპლინური STEAM-პროექტი წარმოადგენს სწავლა-სწავლების თანამედროვე მოდელს, რომელიც მოსწავლეს უქმნის შესაძლებლობას, იმუშაოს რეალურ პრობლემებზე, საკუთარი ინტერესებიდან გამომდინარე ჩაერთოს კვლევით საქმიანობაში და პრაქტიკაში გამოცადოს სხვადასხვა საგნობრივი ცოდნა. მსგავსი მიდგომა ხელს უწყობს თეორიულად დამუშავებული მასალის პრაქტიკულ კონტექსტში გამოყენებას, კრიტიკული აზროვნების, თანამშრომლობისა და გადაწყვეტილების მიღების უნარების განვითარებას.

STEAM პროექტები აცოცხლებენ სწავლა-სწავლების პროცესს და საკლასო ოთახს აკავშირებენ რეალურ ცხოვრებასთან. მოზარდს ეძლევა შანსი, გამოიკვლიოს მისთვის მნიშვნელოვანი თემები, იმუშაოს გუნდურად, იმსჯელოს მონაცემებზე დაყრდნობით და ღრმად გაიაზროს, როგორ ერწყმის თეორიული ცოდნა პრაქტიკულ ამოცანებს.

მავნე ნივთიერებებით ჰაერის დაბინძურება, განსაკუთრებით დახურულ სივრცეებში, მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ჯანმრთელობაზე, კონცენტრაციის უნარზე და ზოგად კეთილდღეობაზე. აღნიშნული პროცესების შესწავლა და მიზეზების კვლევა საშუალებას მისცემს მოსწავლეებს, შეიმუშაონ პრობლემის აღმოფხვრის რეკომენდაციები. STEAM-პროექტი – „რატომ ვიღლებით და გვეძინება კლასში დღის ბოლოს?“ – დაეხმარება მოზარდს, გაარკვიოს რა ხდება საკლასო ოთახში და რატომ აკლდება იქ მყოფ ადამიანებს თანდათან ენერგია.

სკოლებში სუფთა ჰაერი ჯანსაღი სასწავლო გარემოს შექმნის მნიშვნელოვანი ნაწილია, თუმცა დახურულ სივრცეში დამაბინძურებლების დონე ხშირად ბევრად მეტია, ვიდრე გარეთ. სასკოლო გარემოზე ზრუნვა მთავარი პრიორიტეტია მოსწავლეთათვის კომფორტული გარემოს შესაქმნელად, რაც განაპირობებს მათ სიჯანსაღესა და სასწავლო პროცესისთვის მზაობას. ჰაერის არასაკმარისმა ხარისხმა შეიძლება მოზარდებში ზრდასრულებზე მეტად გამოიწვიოს ჯანმრთელობის მთელი რიგი პრობლემები. მათ შორის თავის ტკივილი, ადვილად დაღლა, ასთმა, ალერგიის გამწვავება და სხვა.

სკოლის შენობა ხალხმრავალი ადგილია. ინტენსიურ რეჟიმში მიმდინარეობს სკოლის სივრცის მრავალმხრივი გამოყენება. საკლასო ოთახები, ბუფეტი, სპორტული დარბაზები, ხელოვნების ოთახი და ლაბორატორიები, შიდა ჰაერის ხარისხის პრობლემის პოტენციურ წყაროს წარმოადგენენ. სკოლის ბიუჯეტი ხშირად შეზღუდულია, რაც ქმნის სისტემატური დასუფთავების პრობლემას. ჰაერი დახურულ სივრცეში შეიძლება შეიცავდეს სხვადასხვა მავნე დამაბინძურებლებს. ესენია:

მტვერი და ობი: მტვერი შეიცავს მტვრის ტკიპას ალერგენს, რომელიც ხშირად ასთმისა და ალერგიის გამომწვევი მიზეზია. ობი, რომელიც ჩნდება ნესტიან ზედაპირებზე, ნოტიო პირობებში ან ცუდად მოვლილ და ძველ შენობებში. მტვრის ტკიპამ და ობმა შეიძლება გამოიწვიოს სასუნთქი გზების პრობლემები;
აქროლადი ორგანული ნაერთები (VOC): მავნე აირები შეიძლება წარმოიქმნეს სამშენებლო მასალების, ახალი ავეჯის, საღებავის, იატაკის, წებოვანი მასალის და სკოლებში ხშირად გამოყენებული საწმენდი საშუალებებით, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს თვალის, ცხვირისა და ყელის გაღიზიანება; დროთა განმავლობაში კი შეიძლება წარმოშვას ჯანმრთელობის უფრო სერიოზული პრობლემები;
ბაქტერიები და ვირუსები: სკოლაში მიკრობების გამრავლება განსაკუთრებით ცივ თვეებში აქტიურდება. საკლასო ოთახების მჭიდრო სივრცეები, ხშირად არასაკმარის ვენტილაციასთან ერთად, განაპირობებენ ბაქტერიების და ვირუსების მოსწავლეებში სწრაფად გავრცელებას, რაც თავისთავად გულისხმობს გაცდენებისა და ავადმყოფობის ზრდას;
CO₂–ის ჭარბი რაოდენობა: ცუდად ვენტილირებულ საკლასო ოთახებში ხდება ნახშირორჟანგის დონის მომატება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ძილიანობა, თავის ტკივილი და კოგნიტიური ფუნქციის დაქვეითება. ძველი აშენებული ბევრი სკოლის შენობა არ არის საკმარისი მოსწავლეთა დიდი რაოდენობისთვის. ეს იწვევს გადატვირთულ საკლასო ოთახებს არასაკმარისი ვენტილაციით;
გარედან დაბინძურება: სკოლის მიმდებარე ტერიტორიის ჰაერს შეუძლია გავლენა მოახდინოს შიდა ჰაერის ხარისხზე. სამშენებლო მასალა, უმოქმედო ავტომობილები, საბურავები გამოყოფენ გამონაბოლქვს, რომელმაც შეიძლება შეაღწიოს საკლასო ოთახებსა და სათამაშო მოედნებზე, რაც ბავშვებს მავნე დამაბინძურებლების ზემოქმედების ქვეშ ამყოფებს. კვლევებმა აჩვენა, რომ მაღალი გამტარობის მქონე ადგილებში მცხოვრებ მოსწავლეებს კოგნიტიური ფუნქცია უფრო ნელა უვითარდებათ, ვიდრე ნაკლებად დაბინძურებულ გარემოში მცხოვრებ მოზარდებს.

სკოლებში შიდა ჰაერის ცუდი ხარისხი არ გულისხმობს მხოლოდ დისკომფორტს. ბავშვები, რომლებიც ისეთ დამაბინძურებლებსა და ალერგენებთან არიან კონტაქტში, როგორებიცაა – მტვრის ტკიპა ალერგენი, ობი, არასტაბილური ორგანული ნაერთები, CO₂-ის ჭარბი რაოდენობა და მყარი ნაწილაკები (PM) ჯანმრთელობის გაუარესების უფრო მაღალ რისკს ქმნის. შიდა ჰაერის დამაბინძურებლებმა შეიძლება გამოიწვიოს როგორც გრძელვადიანი, ასევე ხანმოკლე ჯანმრთელობის პრობლემები ბავშვებსა და მოზრდილებში, მათ შორის:

ხველა, ცემინება და სინუსების შეგუბება;
თვალის, ცხვირის, ყელის და კანის გაღიზიანება;
თავის ტკივილი, თავბრუს ხვევა და დაღლილობა;
ალერგიული რეაქციები;
გაუარესებული ასთმა, ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება და/ან სხვა რესპირატორული დაავადებები.

იშვიათ შემთხვევებში მსგავს გარემოში იქმნება სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა. სკოლებში ჰაერის ხარისხის დაზიანებამ შეიძლება გამოიწვიოს სწავლა-სწავლების პროცესთან დაკავშირებული შემდეგი სახის პრობლემები:

აკადემიური მოსწრების, პროდუქტიულობისა და ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესება;
მოსწავლეთა და პერსონალის გაცდენების სიმრავლე;
სკოლის შენობებისა და აღჭურვილობის ეფექტურობის შემცირება;
ნეგატიური გარემოს შექმნა და შესაბამისად მშობლებს, მასწავლებლებსა და სკოლის ადმინისტრაციას შორის ურთიერთობების დაზიანება.

საბოლოო ჯამში ყველა ეს პრობლემა უარყოფითად აისახება საერთო საგანმანათლებლო გარემოზე. ჯანსაღი სასწავლო გარემო აუცილებელია როგორც მოზარდებისთვის, ასევე პედაგოგების წარმატებული საქმიანობისთვის. სკოლებისთვის უმნიშვნელოვანესია პრაქტიკული ნაბიჯების გადადგმა შენობაში ჰაერის ხარისხის გასაუმჯობესებლად. გავეცნოთ რამდენიმე ეფექტური სტრატეგიას:

საკლასო ოთახების კარგი ვენტილაციის უზრუნველყოფა მარტივად შესაძლებელია ფანჯრების პერიოდული გაღებით. სათანადო ვენტილაცია ხელს უწყობს CO₂-ის დონის შემცირებას დაჰაერის დამაბინძურებლებისგან გაწმენდას. სკოლებმა უნდა უზრუნველყონ ლაბორატორიებსა და ბუფეტებში გამწოვის გამართულად მუშაობა. ასევე, აუცილებელია ტუალეტებში სათანადო ვენტილაცია;
სკოლების რემონტის შემდგომ ან ახალი ავეჯის შესყიდვისას, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ისეთი მასალის შერჩევა, რომლებიც მცირე რაოდენობით გამოყოფენ აქროლად ორგანულ ნაერთებს (VOC);
ჰაერში გამოყოფილი დამაბინძურებლების ეფექტურად გასაფილტრად აუცილებელია გათბობის, ვენტილაციისა და კონდიცირების სისტემების რეგულარული მოვლა-პატრონობა;
ჰაერის ტენიანობის დონის საჭირო დიაპაზონში (40-50%) შენარჩუნება ხელს უშლის ობის წარმოქმნას და ამცირებს სასუნთქი გზების პრობლემებს. მნიშვნელოვანია წყლის სისტემის რეგულარული შემოწმება და გაჟონვით გამოწვეული დაზიანების დაუყოვნებლივი შეკეთება;
იატაკი ისეთი მასალისგან უნდა იყოს დამზადებული, რომ რეგულარულად ხერხდებოდეს მისი მარტივად გაწმენდა. ეფექტურად უნდა იყოს შესაძლებელი იატაკიდან დაგროვილი ალერგენების მოშორება და გაწმენდის შემდეგ ჰაერში დამაბინძურებლების დაბალი დონის უზრუნველყოფა;
ჯანსაღი შიდა გარემოს შესაქმნელად, სასურველია ჰაერის გამწმენდი საშუალებების საჭიროების მიხედვით გამოყენება. საწმენდი პრეპარატები უნდა ინახებოდეს კარგად ვენტილირებად, საკლასო ოთახებისგან მოშორებით გამოყოფილ ადგილას;
აუცილებელია სკოლის შენობებთან ახლოს ეკოლოგიურად სუფთა ჰაერისთვის სასურველი გარემოს შექმნა, რაც შეამცირებს საკლასო გარემოში მყარი ნაწილაკების მოხვედრის რისკს.

პროექტის – „რატომ ვიღლებით და გვეძინება კლასში დღის ბოლოს?“ – იდეა და ამოცანები მდგომარეობს შემდეგში:

პროექტი ეფუძნება მოსწავლეთა ყოველდღიური სასკოლო რეალობის ანალიზს – კერძოდ, ენერგიის დეფიციტისა და გადაღლის განცდას დღის ბოლოს;
პროექტის მთავარი ამოცანაა სკოლის ეკოსისტემის შესწავლა, ჰაერის ხარისხის მონიტორინგი და პრევენციული ნაბიჯების გამოკვეთა;
მსგავსი საკითხების განხილვა მოსწავლეებს აქტიურად ჩართავს პროცესში და კვლევითი პროცესების მიმართ გაააქტიურებს მათ მოტივაციას;
ჰაერის ხარისხის გაუმჯობესებისკენ მიმართული ნაბიჯების გადადგმით, სკოლებს შეუძლიათ შექმნან უფრო ჯანსაღი გარემო, სადაც მოსწავლეებს შეეძლებათ როგორც აკადემიურად, ასევე ფიზიკურად სრულყოფილი განვითარება;
პროექტზე მუშაობის პროცესში ინტეგრირდება ფიზიკა, ქიმია, ბიოლოგია, მათემატიკა, ისტ, სამოქალაქო განათლება, უცხო ენა, რაც პროექტს აქცევს ნამდვილ ინტერდისციპლინურ STEAM-მოდელად;
მოსწავლეები სწავლობენ არდუინოს გამოყენებას ჰაერის ხარისხის (მაგ., CO₂, CO, VOC) დასადგენად და რეალურ მონაცემებზე დაყრდნობით აანალიზებენ გარემო პირობების ზემოქმედებას ჯანმრთელობაზე;
შენობებში, ჰაერის მავნე მინარევების (ნახშირორჟანგი, ბუნებრივი აირი, ნავთობპროდუქტები, ალკოჰოლი და სხვ.) არსებობის შემთხვევაში, მოსწავლეების მიერ შექმნილი მოწყობილობა გვამცნობს ხმოვანი სიგნალითა და სინათლის ინდიკატორით;
მავნე აირების აღმოჩენის სისტემის დახმარებით, მოსწავლეები შეძლებენ საბუნებისმეტყველო საგნების მიმართულებით ეკოლოგიური და ჯანსაღი გარემოს კვლევითი პროექტების განხორციელებას; ჩაატარებენ კვლევას საკუთარი ხელით შექმნილი ელ.ინჟინრული მოწყობილობით; დაფიქრდებიან სასწავლო და სამუშო პროცესებში უსაფრთხოების წესების მნიშვნელობაზე;
მოწყობილობის გამოყენებით, მოსწავლეები ჩაატარებენ კვლევას სამუშაო გარემოში, დახურულ სივრცეში (სკოლა, ოფისი), როგორ მოქმედებს ჰაერის ქიმიური შემადგენლობის ცვლილება ადამიანების შრომისუნარიანობაზე;
მოსწავლეები გამოიკვლევენ ჰაერის ხარისხს საკუთარ სკოლაში, გამოიყენებენ ტექნოლოგიურ მოწყობილობებს (MQ-7, MQ135 , MG-811), შეაგროვებენ მონაცემებს, გააანალიზებენ და შესთავაზებენ რეკომენდაციებს სკოლასა და ადგილობრივ საზოგადოებას;
პროექტის შედეგი შეიძლება იყოს როგორც გაზომვადი მონაცემების ანალიზი, ისე კონკრეტული რეკომენდაციები საკლასო სივრცის ვენტილაციის ან დიზაინის გასაუმჯობესებლად;
პროექტი ხელს შეუწყობს ისეთი უნარების განვითარებას, როგორებიცაა – პრობლემაზე ორიენტირებული კვლევა, ექსპერიმენტის დაგეგმვა და ჩატარება, შედეგების შეფასება და გადაწყვეტილებების მიღება, ეკოლოგიური პასუხისმგებლობის ამაღლება, კრიტიკული და ანალიტიკური აზროვნება, სამეცნიერო და ტექნიკურ ლიტერატურაზე მუშაობის გამოცდილება;
პროექტი გულისხმობს რამდენიმე საგნის ინტეგრაციას, რაც ხელს უწყობს ზოგადად, სასკოლო ურთიერთობის გაჯანსაღებას და თანამშრომლობითი კულტურის ამაღლების ხელშეწყობას.

პროექტის ინტერდისციპლინური კავშირები საგნების მიხედვით:

ფიზიკა

მოსწავლეები იკვლევენ ჰაერში სხვადასხვა აირების გავრცელების ფიზიკურ მექანიზმებს, ტემპერატურის, წნევისა და ჰაერის ცირკულაციის მნიშვნელობას დახურულ სივრცეებში;
Arduino-ს საშუალებით მარტივი ელექტრული წრედების აწყობა.

ქიმია

პროექტი მოიცავს მავნე ნივთიერებების (CO₂, VOC, PM და სხვა) ქიმიური ბუნების, წყაროებისა და რეაქციების შესწავლას.

ბიოლოგია

მოსწავლეები იკვლევენ, როგორ მოქმედებს დაბინძურებული ჰაერი ადამიანის ჯანმრთელობაზე: სუნთქვა, უჟანგბადობა, უყურადღებობა, დაღლილობა და სხვა ფიზიოლოგიური რეაქციები;
განიხილავენ დახურული სივრცეების ეკოლოგიურ მდგომარეობასა და მის ზემოქმედებას გარემოზე.

მათემატიკა

მონაცემების შეგროვება, დამუშავება, დიაგრამებისა და გრაფიკების აგება, სტატისტიკური ანალიზი, საშუალო მნიშვნელობების გამოთვლა და დასკვნების გაკეთება.

ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები

მოსწავლეები იყენებენ Arduino-ს და სენსორებს, სწავლობენ მონაცემთა მიღების, დამუშავებისა და წარდგენის ტექნიკურ პროცედურებს.

სამოქალაქო განათლება

პროექტი ხელს უწყობს მოსწავლეთა გარემოსდაცვით პასუხისმგებლობას, საჯარო სივრცეში ყოფნის კულტურასა და ჯანსაღი სასკოლო გარემოს შექმნაში საკუთარი როლის გააზრებას.

უცხო ენა:

უცხოურ ლიტერატურაზე მუშაობა განამტკიცებს მოსწავლეთა უცხო ენის უკეთ ათვისებას და საჭიროებისამებრ მიღებული ცოდნის გამოყენების პრაქტიკებს.

პროექტის სახელწოდება

რატომ ვიღლებით და გვეძინება კლასში დღის ბოლოს?

პროექტის მონაწილეები

მე-8, მე-9, მე-10 კლასის მოსწავლეები

პრობლემის ანალიზი

· ჩაკეტილ სივრცეში, განსაკუთრებით ხალხმრავალ ოთახებსა და ოფისებში დღის განმავლობაში ჰაერში გროვდება მავნე აირები, რაც იწვევს ადამიანთა დაღლილობას, შრომისუნარიანობის დაქვეითებას და ჯანმრთელობის პრობლემებს;

· აღნიშნული პროცესების შესწავლა და მიზეზების კვლევა საშუალებას მისცემს მოსწავლეებს, შეიმუშაონ პრობლემის აღმოფხვრის რეკომენდაციები.

საკვანძო შეკითხვა

· გიგრძნია სკოლაში ბოლო გაკვეთილებზე დაღლილობა, თავში სიმძიმე და აზროვნების უნარის შენელება?

· რა იწვევს ამ მოვლენებს სამუშაო სივრცეში?

· როგორია სუფთა ჰაერის შემადგენლობა ჩვენს საცხოვრებელ გარემოში?

· რა სარგებლის მოტანა შეუძლია მავნე გაზების აღმოჩენის სისტემის ხელსაწყოს სკოლისთვის, საზოგადოებისთვის?

პროექტის იდეა

· შენობებში ან ღია სივრცეში, ატმოსფეროში მავნე მინარევების (ნახშირორჟანგი, ბუნებრივი აირი, ნავთობპროდუქტები, ალკოჰოლი და სხვ.) დაფიქსირების შემთხვევაში, მოსწავლეების მიერ შექმნილი მოწყობილობა გვამცნობს ხმოვანი სიგნალითა და სინათლის ინდიკატორით;

· მოწყობილობის გამოყენებით, მოსწავლეები ატარებენ კვლევას სამუშაო გარემოში, დახურულ სივრცეში (სკოლა, ოფისი);

· იკვლევენ, როგორ მოქმედებს ჰაერის ქიმიური შემადგენლობის ცვლილება ადამიანების შრომისუნარიანობაზე.

პროექტის მიზნები

· მავნე გაზების აღმოჩენის სისტემის დახმარებით, მოსწავლეები შეძლებენ ეკოლოგიური და ჯანსაღი გარემოს კვლევითი პროექტების განხორციელებას სხვადასხვა საგნობრივი მიმართულებით;

· ჩაატარებენ კვლევას საკუთარი ხელით შექმნილი ელ.ინჟინრული მოწყობილობით;

· დაფიქრდებიან სასწავლო და სამუშო პროცესებში უსაფრთხოების წესების მნიშვნელობაზე.

გრძელვადიანი მიზნები

მოსწავლემ შეძლოს:

· საკუთარი მოსაზრების დასაბუთება შესაბამისი არგუმენტებითა და მაგალითებით;

· გამოიმუშაოს გაცნობილი მასალის დამუშავების, გააზრების, სისტემაში მოყვანის, გაანალიზება-ინტერპრეტირებისა და წარდგენა-გაზიარების უნარი;

· მოსწავლეებს განუვითარდებათ გარემოში მიმდინარე მოვლენათა ადეკვატურად აღქმის სიღრმე და მრავალმხრივობა;

· ცოდნის ტრანსფერული უნარების განვითარების ხელშეწყობა.

რეკომენდაცია

· MQ-7 აფიქსირებს ჰაერში CO-ს არსებობას;

· MQ135 ჰაერის ხარისხის სენსორი, მგრძნობიარე ბენზინის, ალკოჰოლისა და კვამლის მიმართ;

· MG-811 არის CO₂-ს კონცენტრაციის სენსორი;

· შესაბამისი მოდულებისა და აპლიკაციის გამოყენების შემთხვევაში შესაძლებელია ინფორმაციის გადაცემაც.

კავშირი მდგრადი განვითარების მიზნებთან

მიზანი 3. ჯანმრთელობა და კეთილდღეობა. სახიფათო ქიმიური ნივთიერებებისა და ჰაერის, წყლისა და ნიადაგის დაბინძურების შედეგად სიკვდილისა და ავადმყოფობის შემთხვევათა რაოდენობის მნიშვნელოვანი შემცირება;

მიზანი 13. კლიმატის მდგრადობის მიღწევა. სასათბურე გაზების გამოყოფის საერთო ემისია.

სამიზნე/მაკრო ცნებები საგნების მიხედვით

ფიზიკა: მატერია, პროცესი;

ქიმია: ნივთიერება, ფიზიკური და ქიმიური მოვლენები;

ბიოლოგია: სასიცოცხლო თვისება, ჯანმრთელობა და დაავადება;

მათემატიკა: მოდელირება, კვლევა, ლოგიკა;

ისტ: პროგრამული კოდი (ალგორითმი); მომხმარებლის გრაფიკული ინტერფეისი, ინტერნეტი, ინფორმაცია;

სამოქალაქო განათლება: საზოგადოება, სამოქალაქო მონაწილეობა, მდგრადი განვითარება;

ინგლისური: ჟანრი, სამეტყველო ქმედება, ენობრივი საშუალებები.

სწავლის შედეგები (საგნობრივ სტანდარტზე დაყრდნობით)

ფიზიკა

ფიზ.საბ.4. ფიზიკური მოვლენების შესწავლის მიზნით კვლევის (ცდა, ექსპერიმენტი) დაგეგმვა (ჰიპოთეზების შემუშავება, დამოკიდებული და დამოუკიდებელი ცვლადების განსაზღვრა, კვლევის პროცედურის, მონაცემების აღრიცხვის ფორმების განსაზღვრა, სათანადო რესურსების შერჩევა);

ფიზ.საბ.5. ფიზიკური პროცესებისა და კანონზომიერებების კვლევისათვის საჭირო პროცედურების განხორციელება (დაკვირვება, გაზომვა, მონაცემების აღრიცხვა, შესაბამისი მასალისა და აღჭურვილობის ადეკვატურად გამოყენება);

ფიზ.საბ.6. თვისებრივი და რაოდენობრივი მონაცემების სხვადასხვა ფორმით (ცხრილებით, დიაგრამებით, გრაფიკებით და სხვ.) ჩაწერა და ორგანიზება; მონაცემების ორგანიზებისთვის ინფორმაციულ- საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენება;

ფიზ.საბ.7. მონაცემების გაანალიზება და არგუმენტირებული მსჯელობის საფუძველზე დასკვნების გამოტანა, ცვლადებს შორის დამოკიდებულების აღსაწერად დიაგრამებისა და გრაფიკების გამოყენება;

ფიზ.საბ.8. მოდელების შექმნა და გამოყენება ფიზიკური მოვლენების/კანონზომიერებების საჩვენებლად;

ფიზ.საბ.9. ცდისა და ექსპერიმენტის დაგეგმვისა და ჩატარებისას უსაფრთხოების წესების დაცვა;

ფიზ.საბ.10. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებისა და ტექნოლოგიების მიღწევების შეფასება მდგრადი განვითარების პრინციპების თვალსაზრისით;

ფიზ.საბ.11. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებისა და ტექნოლოგიების მიღწევების ყოველდღიურობასთან დაკავშირება.

კომპიუტერული ტექნოლოგიები

ისტ.საბ.3. ალგორითმის ჩამოყალიბება, პროგრამული კოდის შემუშავება, პროგრამის შექმნა;

ისტ.საბ.4. კომპიუტერულ პროგრამაში/თამაშში, ცხოვრებისეული მოვლენების ასახვა. კომპიუტერული პროგრამის/თამაშის შექმნისას შემოქმედებითი მიდგომის გამოვლენა.

ბიოლოგია

ბიოლ.საბ.5. ბიოლოგიური ობიექტების/პროცესის შესწავლის მიზნით კვლევის დაგეგმვა;

ბიოლ.საბ.6. ბიოლოგიური ობიექტების/პროცესების კვლევისათვის საჭირო პროცედურების განხორციელება;

ბიოლ.საბ.7. თვისებრივი და რაოდენობრივი მონაცემების სხვადასხვა ფორმით ჩაწერა და ორგანიზება; მონაცემების ორგანიზებისთვის ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენება;

ბიოლ.საბ.8. მონაცემების გაანალიზება და არგუმენტირებული მსჯელობის საფუძველზე დასკვნების გამოტანა;

ბიოლ.საბ.12. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებისა და ტექნოლოგიების მიღწევების ყოველდღიურობასთან დაკავშირება.

ქიმია

ქიმ.საბ.5. ფიზიკური და ქიმიური მოვლენების რაოდენობრივი დახასიათება;

ქიმ.საბ.6. ქიმიური პროცესების კვლევის მიზნით კვლევის დაგეგმვა;

ქიმ.საბ.7. ქიმიური მოვლენების კვლევისათვის საჭირო პროცედურების განხორციელება;

ქიმ.საბ.8. თვისობრივი და რაოდენობრივი მონაცემების სხვადასხვა ფორმის ჩაწერა და ორგანიზება; მონაცემების ორგანიზებისთვის ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენება;

ქიმ.საბ.13. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებების და ტექნოლოგიების ყოველდღიურობასთან დაკავშირება.

მათემატიკა:

მათ.საბ.1. მათემატიკური ან სხვა საგნებიდან მომდინარე ამოცანების განხილვისას ჰიპოთეზების ჩამოყალიბება, მათი მართებულობის დადგენა ან უარყოფა;

მათ.საბ.6. გრაფიკულად გადმოცემული მათემატიკური შინაარსის ინფორმაციის წაკითხვა; მათემატიკური ობიექტების გრაფიკული ხერხით (გრაფიკების, დიაგრამების და ნახაზების სახით) წარმოდგენა;

მათ.საბ.7. ყოველდღიურ ცხოვრებაში, არსებული ობიექტებისა და პროცესების მათემატიკური ფორმულირება, წარმოდგენა გამოსახულების, განტოლების, გრაფიკის სახით. მათემატიკური მოდელის შექმნა და არსებული რეალური საკითხის აღნიშნული გზით გადაჭრა. კვლევის დაგეგმვა, პროცედურის, მონაცემების აღრიცხვის ფორმების განსაზღვრა, სათანადო რესურსების შერჩევა);

მათ.საბ.11. ტექნოლოგიების გამოყენება მათემატიკური პრობლემის ამოხსნისთვის. ტექნოლოგიების გამოყენებით საკითხის ვიზუალური წარმოდგენა, მოდელის შექმნა. კომპიუტერული აპლიკაციების გამოყენება მათემატიკური პრობლემის გადაჭრისთვის.

სამოქალაქო განათლება:

მოქ.საბ.2. საზოგადოებისა და ქვეყნისთვის აქტუალური სოციალურ-პოლიტიკური პრობლემების ამოცნობა და საკუთარი ჩართულობით მათ გამოსწორებაზე ზრუნვა დემოკრატიის პრინციპების გათვალისწინებით;

მოქ.საბ.3. მდგრადი განვითარების პრინციპების გააზრება და მათ საფუძველზე მოქმედება (მათ შორის, ცხოვრებისეულ და საგანგებო (ბუნებრივი და ტექნოგენური მიზეზებით გამოწვეულ) ვითარებაში უსაფრთხოების წესების დაცვით მოქმედება).

ინგლისური ენა:

I უცხ.საბ.1. ტექსტის გაგება-გააზრება ნასწავლი ენობრივ-გრამატიკული, სტრუქტურული და ჟანრობრივი მახასიათებლების ცოდნის გამოყენებით;

I უცხ.საბ.2. ტექსტის გაგებამდე, გაგების პროცესში და გაგების შემდგომ შესაბამისი სტრატეგიების შერჩევა და გამოყენება ტექსტის გაგება-გააზრების პროცესებისა და ენობრივ-გრამატიკული ცოდნის გაუმჯობესების ხელშესაწყობად;

I უცხ.საბ. 3. ტექსტის გააზრებისას, კომუნიკაციისას წარმოქმნილი პრობლემების გაანალიზება, მათი გადაჭრის გზების დადგენა (სწავლის პროცესის მართვა – მეტაკოგნიტიური სტრატეგია).

პროექტის

ბლოკ–სქემა

პროექტის კოდი არდუინოსთვის

https://rb.gy/yzqc2h

საჭირო

რესურსები

გაზის სენსორი – MQ-7	1 ცალი
ჰაერის ხარისხის სენსორი MQ135	1 ცალი
CO₂-ს კონცენტრაციის სენსორი- MG 811	1 ცალი
ARDUINO UNO	1 ცალი
ARDUINO-ს კაბელი	1 ცალი
სამონტაჟო დაფა	1 ცალი
პიეზო დინამიკი	1 ცალი
წინაღობა 220 ომი	5 ცალი
LED ნათურები	6 ცალი
ჯამფერები	1 შეკვრა

ამოცანების განსახორციელებლად საჭირო აქტივობები

Ø მოსწავლეთათვის პროექტის იდეის გაცნობა;

Ø მსგავსი კვლევების მასალების მოძიება. შესაბამისი ლიტერატურის მიმოხილვა;

Ø სამუშაო ჯგუფების შექმნა;

Ø პრეზენტაციების მომზადება.

ბიოლოგია:

· სუნთქვა.

ქიმია:

· რა ქიმიურები რეაქციები მიმდინარეობს ჩაკეტილ სივრცეში;

· ჩაკეტილ სივრცეში მავნე აირების დასაშვები კონცენტრაცია.

ფიზიკა:

· დიფუზია, კონვექცია, ტენიანობა;

· მარტივი წრედების აწყობა;

· გაზის სენსორი – MQ-7;

· ჰაერის ხარისხის სენსორი – MQ135;

· CO2-ს კონცენტრაციის სენსორი – MG-811.

სამოქალაქო განათლება:

· საზოგადოებისა და ქვეყნისთვის აქტუალური პრობლემების ამოცნობა და საკუთარი ჩართულობით მათ გამოსწორებაზე ზრუნვა;

· მდგრადი განვითარების პრინციპების გააზრება და მათ საფუძველზე მოქმედება.

ü პროექტის ფარგლებში საჭირო იქნება მოცემული მასალის სტატისტიკური დამუშავება და მონაცემთა ანალიზის წარმოდგენა, რაც საჭიროებს პროექტის მათემატიკასთან ინტეგრირებას;

ü უცხოურ ლიტერატურაზე მუშაობისთვის კი უცხო ენის სწავლების მეთოდების ინტეგრაცია.

Ø პროექტის ფარგლებში დაგეგმილი კვლევების განხორციელების მიზნით, შესაბამისი წრედების აწყობა და საჭირო ექსპერიმენტების ჩატარება;

Ø მიღებული შედეგების ანალიზი და საჭირო რეკომენდაციების შემუშავება;

Ø პროექტის შედეგების პრეზენტაცია;

Ø პროექტის შეფასება.

მსგავსი ტიპის STEAM-პროექტები მნიშვნელოვანია მოსწავლეთა კვლევითი და ანალიტიკური უნარების განვითარებისთვის, თეორიული ცოდნის რეალურ კონტექსტში გამოყენებისა და ეკოლოგიური ცნობიერების ამაღლებისთვის. ცხოვრებისეულ პრობლემებზე დაფუძნებული პრაქტიკული გამოცდილება მკაფიოდ უსვამს ხაზს ინტერდისციპლინური სწავლა-სწავლების მოდელის ეფექტიანობასა და მის მნიშვნელობას თანამედროვე საგანმანათლებლო სივრცეში.

ჩემი მოსწავლეების მიერ განხორციელებული პროექტის რესურსები და პრეზენტაციები:

გამოყენებული ლიტერატურა:

მასწავლებლის სახლის „საბუნებისმეტყველო საგნების მხარდაჭერის პროგრამის“ მასალები:

https://rb.gy/gzxbsn