ალბათ დამეთანხმებით, „ვეფხისტყაოსნის“ ქვეყანაში ყოველი ეპოქის მწერლისთვის ურთულესი იყო მკითხველის მოხიბვლა და თავის დამკვიდრება სამწერლო ასპარეზზე. რუსთველმა ისე მაღლა ასწია თამასა, რა თემა უნდა მოიფიქრო და რანაირი ოსტატობით უნდა დაწერო, რომ ქართველი მკითხველის გული დაიპყრო? სამწერლო ჯადოქრობის ისეთი მასტერკლასი გაიშალა 1662 სტროფში, საუკუნეები რომ ვერ ვწყდებით, ეს მაგია დაუსრულებლად იმოქმედებს ჩვენზე. მთელი ექვსი საუკუნე „ვეფხისტყაოსნის“ ჩრდილში ისე გაატარა ქართულმა მწერლობამ, რომ ვერ შვა სახელი, რომელიც ისევ დაიქუხებდა. სულხან-საბა, ბესიკი და დავით გურამიშვილი – მეთვრამეტე საუკუნემ გაარღვია მოჯადოებული წრე და მომდევნო ორი საუკუნეც ჩვენი მწერლობის დიდების ხანა უთუოდ არის. თუმცა ამ სამსაუკუნოვან მარათონში მრავალ ვარსკვლავს შორის ვაჟა-ფშაველა შემოგვყურებს, როგორც ყველაზე ციმციმა ცისკრის ვარსკვლავი, მხატვრულ და ფილოსოფიურ აზროვნებაში ახალი კოსმოსის შემოქმედი. შევყურებ დღევანდელ ჩვენს რეალობას და იმედგაცრუებული, გულდაწყვეტილი ვფიქრობ, რომ მაინც ვერაფერი ვისწავლეთ ფშაველი ბიჭისგან. კი, მართალია, ალუდა, გველისმჭამელი მინდია, გოგოთური, ჯოყოლა, აღაზა, ლუხუმი, ზეზვა, კვირია, ლელა და სანათა ანათებენ ჩვენს სულებში, გვასწავლიან ჰუმანიზმისა და ტოლერანტობის უნიკალურ გაკვეთილებს, მაგრამ ჩვენში დავანებული „ჯანღი რამ“, რომელიც „კურუმად, შავის ფერითა“ აწვება და აბნელებს ყველაფერს, გვაიძულებს, რომ ერთმანეთს მოღალატეები, გონებაჩლუნგები, უზნეოები ვუძახოთ, ვაფურთხოთ, ვაგინოთ, შევეჯიბროთ ბილწი სიტყვების ხანჯლით გულების განგმირვაში.
მე კი ვფიქრობ, რომ მკურნალი ისევ და ისევ ეს ტექსტებია, როგორც პანაცეა, როგორც ჯადოსნური მალამო, სულ რომ უნდა ახლოს ვიყოლიოთ, ვიკითხოთ, ვაკითხოთ, ვესაუბროთ, ჩავუღრმავდეთ, გავიფაქიზოთ სულები. ჩემი მოსწავლეები ხშირად მეკითხებიან ხოლმე, ვინ არის ჩემი საყვარელი მწერალი? რომელი ნაწარმოები და რომელი გმირი მიყვარს განსაკუთრებით? ალბათ ამ კითხვებზე პასუხში ადამიანის გემოვნება, ღირებულებები, ინტერესები და მორალიც იკითხება, თუმცა ფილოლოგისთვის, რომელიც ტექსტებში ცხოვრობს, ძნელია ერთი რჩეულის გამოკვეთა. ამასწინათ, როცა მორიგი ამგვარი კითხვა დამისვა მოსწავლემ, ვინ არის ქართულ მწერლობაში თქვენთვის ყველაზე საინტერესო და საყვარელი ქალი პერსონაჟიო, ბევრი ფიქრი არ დამჭირვებია და ვუპასუხე: დედოფალ შუშანიკის, ნესტან-დარეჯანისა და ოთარაანთ ქვრივის შემდეგ აღაზა ალხასტაისძეს დავასახელებდი-მეთქი.
რატომ აღაზა? მიუხედავად იმისა, რომ ვაჟას magnum opus-ად უპირველესად “ალუდა ქეთელაურს” ასახელებენ, ჩემთვის “სტუმარ-მასპინძელია” ყველაზე ღრმა და ექსპრესიული ნაწარმოები. აღაზას სახეში კი იმხელა ინტრიგა ჩადო ვაჟამ, რომ აღარ სრულდება მისი სახის დეკოდირებისას ურთიერთგამომრიცხავი შეფასებები. ვაჟამ თავისი საუკუნის მუსლიმური თემიდან გამოიყვანა საოცარი ქალი: ლამაზი, სექსუალური, ვნებიანი, ლაღი, თამამი, თავისუფალი, მამაცი, ჰუმანური, სამართლიანი, თემისა და ოჯახის ერთგული.
მუსლიმურ თემში ქალთა ყოფა როგორია 21-ე საუკუნეშიც კი, კარგად ვიცით. ჯოყოლა და აღაზა არიან “კაი ყმები”, რომლებიც თავიანთი მენტალობით წინ უსწრებენ ეპოქებს. ალბათ ქისტი ჯოყოლა გვარად ალხასტი იყო, ვაჟამ მას გვარი გაუქართულა, აღაზა კი ქმრის გვარის ღირსებისა და სიმაღლის სიმბოლოა, ის ამაყად უნდა ატარებდეს ამ გვარს, რადგან მის ქმარს სამართლიანად მოსწონს თავი ხევსური სტუმრის წინაშე თავისი ცოლით: “ცოლს დაუძახა ჯოყოლამ: – გამოიხედე კარშია! – ეტყობა თავმოწონება მასპინძელს საუბარშია”. ის კი ასე გამოიყურება: “გამოჩნდა ქალი ლამაზი, შავის ტანსაცმლით მოსილი, როგორაც ალყა ტანადა, ვარსკვლავი ციდამ მოცლილი”… ვაჟა განსაკუთრებული ფერებით ხატავს აღაზას სილამაზეს, ის “ვეფხისტყაოსნის” პერსონაჟ ქალებს გვაგონებს, ისეთი ტროპული ხერხებით არის გაცოცხლებული: სიმივით ასხლეტილია, ვარსკვლავივით მანათობელი, როცა ჯოყოლას დასტირის, “ცრემლს ასხურებდა ხშირადა, არჩვი ყელ-გადაგდებული, თმა-ხშირი, მთვარე პირადა, ეკერებოდა გულ-მკერდზე ქმარს მარგალიტის ღილადა”.
ზვიადაურის სტუმრად მიყვანის სცენიდანვე ბრწყინავს აღაზას სახე. ჯოყოლას მეუღლის იმედი ჰქონდა და მას მიანდო ღირსეული მასპინძლობა:
“აი, სტუმარი მოგგვარე, ღვთის წყალობაა ჩვენზედა,
როგორც დახვდები, დიაცო, ახლა ჰკიდია შენზედა”.
აღაზა არ არის XVIII-XIX საუკუნეების უფლებააყრილი ქალი, რომელსაც საუბარიც კი ეკრძალებოდა უცხოსთან. ის მთავარი აქტორია. თამამად ესალმება სტუმარს, მეომარ-მონადირის აღჭურვილობას ჩამოართმევს და სახლისკენ ამაყად მიუძღვება.
მომდევნო სცენა, სადაც აღაზა ჩნდება, უკვე სოფლის სასაფლაოა, სადაც ის ზვიადაურზე სისხლიანი ანგარიშსწორების მოწმე ხდება. მიუხედავად იმისა, რომ ზვიადაური მისი ოჯახისთვის ერთი ღამის სტუმარი იყო, აღაზამ ისევე, როგორც ჯოყოლამ, მისი შეყვარება და ძმად მიღება მოასწრო, მიუხედავად იმისა, რომ ზვიადაური ჯოყოლას ძმის მკვლელი და ქისტების დაუძიენებელი მტერი აღმოჩნდა. აღაზას დაავიწყდა შინ დაგდებული, თანამოძმეთაგან გაკოჭილი ქმარი და ქისტების ხელში ჩავარდნილ, მარტო დარჩენილ ზვიადაურს ბოლომდე უერთგულა. გარდა ზვიადაურისადმი სიმპათიებისა, რამხელა სიმამაცე და გამბედაობა სჭირდებოდა, რომ იმ აფოფრილი, სისხლს მოწყურებული ბრბოს საპირისპირო მხარეს დამდგარიყო მარტო-ქალი. ზვიადაურისადმი პატივისცემა სიკვდილით დასჯის ჟამს მის მიერ გამოჩენილმა გაუტეხელობამ კიდევ უფრო გაუღრმავა აღაზას. ეს სცენა ქართული მწერლობის ექსპრესიულ სცენებს შორის ყველაზე დამაინტრიგებელი მგონია:
“და ამ სურათის მნახველი ერთი დიაცი ბნდებოდა,
ცრემლებს ჰმალავდა ლამაზი, ხალხზე უკანა დგებოდა.
მიშველებასა ჰლამობდა: “ნუ ჰკლავთ!” – ეძახის გულიო,
ფიქრობდა ბრაზმორეული: ნეტავი მომცა ცულიო,
ნეტავი ნებას მაძლევდეს დედაკაცობის რჯულიო,
რომ ეგ ვაცოცხლო, სხვას ყველას გავაფრთხობინო სულიო.
ნეტავი იმას, ვინაცა მაგის მკლავზედა წვებოდა,
ვისიცა მკერდი, აწ კრული, მაგის გულ-მკერდსა სწვდებოდა!
ნეტავი იმას ოდესმე ქმრის ტრფობა გაუცვდებოდა?!”
ეს სცენა და აღაზას ფიქრები მკითხველებში ურთიერთსაწინაააღმდეგო განცდებს აღძრავს. ზოგი ფიქრობს, რომ ეს უბრალოდ აღაზას ადამიანური თანაგრძნობაა, ხოლო ზოგი ამტკიცებს, რომ აღაზას ზვიადაურისადმი ადამიანურ თანაგრძნობაზე მეტი ამოძრავებს, მას ეს კაცი, რომლის ბადალიც არავინ უნახავს, შეუყვარდა, მის სატრფოს შენატრის და მას ტირის არა როგორც ძმას, არამედ – სატრფოს. ვაჟასეული ოსტატობა სწორედ ამ ინტრიგაშია ჩადებული. ტექსტი გვაძლევს საშუალებას, რომ აღაზას ვნებანი კონტროვერსიულად განვიხილოთ. არგუმენტები, რომლებიც ნათელყოფს, რომ შეუძლებელია აღაზას ზვიადაურის მიმართ ლტოლვა ჰქონოდა და მისი ქცევა მხოლოდ ჰუმანიზმით იყო განპირობებული: 1. აღაზა ქმრის მოყვარული და ერთგული რომაა, ნათლად იკვეთება ტექსტში; 2. აღაზასა და ჯოყოლას შორის სრული ჰარმონია და ურთიერთგაგებაა; 3. ადამიანი, განურჩევლად სქესისა, ყოველთვის შეიძლება მოიხიბლოს უცხო ადამიანით და ეს ყოველთვის სექსუალურ ლტოლვას არ გულისხმობს; 4. ადამიანის სიკვდილით დასჯა ამაღელვებელი პროცესია, აღაზაზე ემოციური წნეხი საუკეთესო ვაჟკაცის დასჯამ მოახდინა და ის უბრალოდ გამორჩეულ ღვთის ქმნილებას დასტირის; 5. აღაზას ზვიადაურის წინაშე პასუხისმგებლობა და სირცხვილის გრძნობა ემოციურად ანადგურებს. მისმა ოჯახმა ზვიადაურის დაცვისა და უსაფრთხოების ვალდებულება აიღო და მისი ვერშესრულება დამამცირებელია; 6. აღაზას სული ბობოქრობს თანატომელთა აგრესიისა და მისი ოჯახის გაწირვის გამოც. ძნელია განცდა იმისა, რომ თვისტომნი შენთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან არჩევანს ფეხქვეშ თელავენ; 7. ვაჟა თავადვე მიგვანიშნებს ტექსტში: “სიკვდილსა გლოვა უხდება, მკვდარს ძმას – ტირილი დისაო” ანუ აღაზას მხოლოდ ზვიადაურის სულიერ დად განიხილავს; 8. აღაზას პოზიციაზეა ჯოყოლაც, მას კარგად ესმის ცოლისა და შეუქებს კიდევაც ზვიადაურის გულშემატკივრობას, მეუღლეებს ჰუმანისტური ფასეულობები აერთიანებდათ; 9. ჯოყოლას არ დაუწყია ეჭვიანობა, მიუხედავად იმისა, შეეძლო ესაყვედურა აღაზასთვის, რომ გაკოჭილი ქმარი დაღამებამდე მარტო დატოვა სახლში და საეჭვოდ დაიგვიანა.
ასევე იძებნება არგუმენტები მეორე თვალსაზრისის სასარგებლოდ: 1. აღაზამ დაივიწყა გაკოჭილი ქმარი, შვილები და მთელი დღით მიატოვა ოჯახი; 2. იგი უჩვეულოდ განიცდის მხოლოდ რამდენიმე საათის წინ გაცნობილი ადამიანის სიკვდილს; 3. სისხლის აღება იმ დროს იმდენად გავრცელებული და მიღებული იყო, რომ აღაზაზე ასეთი მძაფრი ზემოქმედება არ უნდა მოეხდინა; 4. აღაზამ გაიგო, რომ ზვიადაური ქისტების მოსისხლე მტერი და ჯოყოლას ძმის მკვლელი იყო და, წესით, მისადმი შურისძიების გრძნობა უნდა გასჩენოდა; 5. აღაზა შიშს სძლევს და სასაფლაოზე ღამით მარტო რჩება, ის თმას აჭრის ზვიადაურს სახსოვრად, როგორც უძვირფასეს, დაუვიწყარ ადამიანს; 6. ის ზვიადაურის ვაჟკაცობით უბრალოდ კი არ მოიხიბლა, არამედ შენატროდა მის სატრფოსა და მის მკლავზე წოლას, თან ფიქრობდა, რომ ასეთი კაცის სიყვარული ქალს არასოდეს გაუნელდებოდა; 7. აღაზა, მიუხედავად იმისა, რომ თემის თვალში ეს ძალიან სარისკო ქმედებაა, ჭირისუფლად უდგება ზვიადაურს და მეორე დღესაც მიდის მისი ცხედრის სადარაჯოდ, რომ ლეშიჭამია ფრინველებმა არ დაძიძგნონ; 8. ჯოყოლამაც კი შენიშნა, რომ აღაზას სახეზე ძლიერი გრძნობის ნაკვალევი ცხადად იკითხებოდა… მოკლედ, არგუმენტების მოყვანა კიდევ შეიძლება… თუნდაც დავუშვათ, რომ ამ ახალგაზრდა, ულამაზეს, სექსუალობით გამორჩეულ ქალს ამ საოცარი ვაჟკაცის მიმართ გაურკვეველი, უცნაური, სასიყვარულო გრძნობა აღეძრა… რა არის აქ არაადამიანური და გაუგებარი? წმინდანი და ასკეტი ხომ არ არის? ცოცხალი ადამიანია, რომელსაც ბევრნაირი ვნება ესტუმრება ხოლმე. სწორედ ავტორის მიერ საგანგებოდ ჩადებული ინტრიგა ხდის აღაზას სახეს მომაჯადოებელსა და მიმზიდველს.
ყველაზე საინტერესო არის აღაზას გაორება, მისი სულიერი ტანჯვა იმის გამო, რომ ზვიადაურთან ასეთმა სულიერმა კავშირმა ის თემს, ტრადიციებს, თავის რწმენას დაუპირისპირა, ტრადიციების ერთგული, ღვთისმოსავი ქალის არსებაში უძლიერესი სულიერი ბრძოლები ბობოქრობს. ასევე სინდისი ქენჯნის ქმრის წინაშე. პოემის მეშვიდე და მერვე თავები, სადაც აღაზას სულიერი ბრძოლებია გადმოცემული, უბადლოა და, ვფიქრობ, მსოფლიო მწერლობაში იშვიათად თუ გადავეყრებით ამგვარ ექსპრესიას. როცა ზვიადაურს ბალანი ააჭრა და გულმდუღარედ დაიტირა, აღაზას მთელი სამყარო და საკუთარი არსებაც კი აუჯანყდა. მთელი ქისტეთის მკვდრები თითქოს საფლავებიდან ამოდიოდნენ, საკუთარი ძმა ებარი გამწარებული მისდევდა დას, მეორედ დამმარხე, ეს რა გააკეთეო? მისი ბრძოლების კულმინაციია ეს სიტყვები: “ხმა ესმის ისევ მკვდრებისა, მას ბანს აძლევენ მთანიცა, სამდურავს ეუბნებიან აღაზას გიშრის თმანიცა”.
აღაზას გზა სასაფლაოდან სახლამდე ჯოჯოხეთის ტანჯვა იყო. ქალი ზღურბლთან ჩაიკეცა და როცა გონს მოვიდა, ქმარი მოატყუა, შენს ცხენს ვეძებდი ხევებში და დევებში გავერიე, ერთი დევი გამომეკიდა, ცოლობას მთხოვდაო. თანამედროვე ადამიანები ამ ზღაპრულ ელემენტს ვერ იგებენ, მაგრამ მთის ხალხებში დევებისა და ქაჯებისადმი რწმენა-წარმოდგენები იმდენად იყო გამჯდარი, რომ ჯოყოლას ეს არ გაკვირვებია. დაკვირვებულმა და მოსიყვარულე ქმარმა როცა სახეზე აღბეჭდილი ძლიერი გრძნობის ნაკვალევზე ჰკითხა, აღაზამ გულწრფელად აღიარა “შეცოდება” : “რა დაგიმალო, ჯოყოლავ, ან რად შემრისხავ თქმისადა? – ეტყოდა ცოლი და ნაზი თრთოლა მიეცა ხმისადა: ცრემლები შემიწირია იმ შენის მეგობრისადა. ძლიერ შემბრალდა ბეჩავი, რომ უცხოეთში კვდებოდა, არც ნათესავი, არც მოძმე, რომ ვისმე შეჰბრალებოდა! მაგრამ, როს კლავდნენ ხანჯრითა. ოდნავაც არა ჰკრთებოდა. იქნებ შენც გცოდე, ღმერთსაცა, მაგრამ ვიტირე, რა ვქნაო!..”
აქ აღაზა გულწრფელი, გაბედული, ნათელი, მართალი, ზემგრძნობიარე ქალია, მისი შინაგანი სამყარო უბრალოდ აღაფრთოვანებს მკითხველს. ის ქმრის თანამებრძოლიც არის. როცა ხევსურები მოდიან ჯარეგას დასალაშქრად, ქმარს აღაზა უხმობს: “კარში გამოდი, ჯოყოლავ, წყნარად ნუ სწევხარ კერასა, რამდენი ხალხი მოერტყა ამ ჩვენის მთების წვერასა!… წადი, უშველე თავისებს, მტრის დასახვედრად მირბიან, შენც ისე წადი, ჯოყოლავ, როგორაც სხვანი მიდიან!”
ამ ნაზი ქალის გაუტეხელობა და სიმამაცე საკვირველია. ის მზადაა ყოველგვარი განსაცდელისთვის. სოფელმა ჯოყოლა ბოლომდე გაწირა და სასაფლაოზე მისი დამარხვის უფლებაც კი არ მისცეს აღაზას, მაგრამ მან მარტომ შეძლო, რომ გაეთხარა ქმრის საფლავი და იქვე დამარხა, სადაც ხევსურებს შეაკვდა ჯოყოლა. აღაზას სიტყვებში გაუსაძლისი სულიერი ტკივილი და იმედგაცრუება იგრძნობა, მაგრამ არა სასოწარკვეთა. ამაზე უარესი შეუძლებელია მომხდარიყო, მაგრამ აღაზა მზად იყო, რომ თავისი მორალურ არჩევანს გაჰყოლოდა და ეს აუტანელი სიმწარე გულსა და გონებაში დაეტია. თითქოს სამყაროს შესჩივის მარტო დარჩენილი, ღვთისა და ადამიანებისგან გაწირული ქალი: “შენს მტერსა ისეთი ყოფნა, რო ჩემი ყოფნა მწარია! აღარვინ მივლის ახლოსა, არვინ მიჭირა მხარია”…
“ცოლი სტიროდა ჯოყოლას, ცრემლს ასხურებდა ხშირადა,
არჩვი ყელ-გადაგდებული, თმა-ხშირი, მთვარე პირადა,
ეკერებოდა გულ-მკერდზე ქმარს მარგალიტის ღილადა”, – ვფიქრობ, ამ მეტაფორებით დახატულ მხატვრულ სახეზე გამომსახველი, საოცარი და ამაღელვებელი მეორე არ მოიძებნება.
მორიგი სცენა აღაზას თვითმკვლელობისაა და ამ სცენის ექსპრესიულობის აღსაწერად სიტყვები არ მოიძებნება. ეს უდრამატულესი კადრები კინოა, დაუვიწყარი, სულისშემძვრელი, გამაოგნებელი, რომელიც თავისი უღრმესი ტრაგიზმით “ამაღლებულის ესთეტიკურ იდეალს ქმნის” (რევაზ სირაძე). სტიქია მძვინვარებს და ლაშდაღრენილი, სასტიკი შავი ხეობის თავზე თმაგაწეწილი ქალი დგას. დაბლა მდინარე საზარლად ხმაურობს. ყველა იმედი გადაწურულია. ეს ქალი ვერც ამ თემიდან გაიქცევა, ამ შავ ნისლებს ვერსად გაექცევა და ვერც შვილებს გადაარჩენს, ხსნა მხოლოდ სიკვდილშია, თემმა სხვა გზა არ დაუტოვა. ალბათ სიკვდილით უფრო იხსნიდა თავის შვილებსაც. სიკვდილის წინ სინანული იპყრობს, აღსარებას ამბობს, შიში სადღაც გამქრალა, აქ სიკვდილი ხელახლა დაბადებას უდრიდა. “სხივმიხდილ ვარსკვლავს” ყბები უთრთის. მძვინვარე ხეობა მის სულს ეხმიანება. იცის, რომ არავინ შეაჩერებს, არავინ ეტყვის, “თავს ნუ იკლავო!” როგორ უნდა შემობრუნდეს თემისკენ, როცა ასეთი ფიქრები უტრიალებს თავში: “რაღად ვიცოცხლო, რიღასთვის?..ქისტეთში ჩემი ერთგული კენჭიც კი არსად არია”… გგონიათ თემზე დაიბოღმა? გგონიათ, ვინმეს ადანაშაულებს თავის ტრაგედიაში? არა, როგორც ალუდას, მის სულს არ მიჰკარებია სიძულვილი, არ უმართლებია თავი, პირიქით, თავის თავზე აიღო ყველაფერი, გაუგო თემს, არ დაუძრახავს მათი გაუგონარი სისასტიკე: “მე უფრო დიდი ცოდვა მაქვს, უცხოსთვის ცრემლი ვღვარია”…
ასე ქრება ეს ულამაზესი სიცოცხლე, მაგრამ აღაზა არ კვდება. მას ქისტები ყოველღამე ხედავენ ჯოყოლასა და ზვიადაურთან ერთად. აღაზა იმარჯვებს, ის ყველას ახსოვს. ის გვერდიდან არ მოუშორებიათ ჯოყოლასა და ზვიადაურს. ან კი როგორ მოიშორებდნენ? მათზე ნაკლები ხომ არ გადახდენია აღაზას, თუ მეტი არა? იქაც მასპინძლობს ზვიადაურს, ჯიხვის მწვადს უწვავს და ისეთი საოცარი სანახავია, ქისტები ვერაფრით ივიწყებენ. “როცა მათ ჰხედავს ერთადა, კაცი ვერ ძღება ცქერითა”… ქისტები საკუთარ აგრესიას იმ ჯანღში ხედავენ, რომელიც დააწვება ხოლმე ამ სამეულის ხილვას, რომელიც ისეთივე შავი ჯადოა, როგორიც იყო მუსას გაუნელებელი აგრესია ალხასტაისძეების ოჯახისა და ზვიადაურისადმი.
ბავშვები განსაკუთრებით იხიბლებიან “სტუმარ-მასპინძლის” პერსონაჟებით. აღაზას ქცევის მოტივაციები ცხარე დებატების საგანი ხდება ხოლმე. ვაჟას უდიდესი ოსტატობა სწორედ ასეთი მგრძნობიარე ფსიქოპორტრეტების ხატვაში ცნაურდება. მეცხრამეტე საუკუნეში ავტორმა გააცოცხლა ორი საუკუნის შემდგომი მკითხველისთვისაც კი თანამედროვე, თამამი, მშვენიერი, მამაცი, ამაღლებული ღირებულებების მქონე, ადამიანურად მომაჯადოებელი ქალი, რომელიც მსოფლიო ლიტერატურის ნებისმიერ შთამბეჭდავ სახეს გაუწევს კონკურენციას.
