კითხვისას ადამიანი სამყაროსა და საკუთარ თავს ეცნობა. კითხვის პროცესი, წაკითხულის გააზრება და შედეგად მიღებული ცოდნის ცხოვრებაში გამოყენება ადამიანს ხდის წიგნიერს, უვითარებს ფანტაზიისა და წარმოსახვის უნარს.
წიგნიერება მნიშვნელოვანი კომპეტენციაა და გულისხმობს უწყვეტ სწავლას, რაც შესაძლებლობას აძლევს ადამიანს, მიაღწიოს მიზნებს, გაიღრმაოს ცოდნა და სრულფასოვანი მონაწილეობა მიიღოს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. (UNESCO, 2014; პაპავა და ჭანტურია, 2012, გვ. 5).
ჩვენი, მასწავლებლების, მიზანს კი წარმოადგენს წიგნიერი, კრიტიკულად მოაზროვნე, შემოქმედებითად განვითარებული ადამიანის აღზრდა მიზნის მისაღწევი აუცილებელი პირობაა, შევაყვაროთ ბავშვს კითხვა. ამის შემდეგ კი დაიწყება მისი, როგორც მოქალაქის წიგნიერ, თავისუფალ, მოაზროვნე ადამიანად ჩამოყალიბების პროცესი.
მსურს, გაგიზიაროთ ჩემს კლასში განხორციელებული მრავალფეროვანი აქტივობები, რომელთა დახმარებით მოსწავლეებისთვის კითხვის პროცესი სახალისო, საინტერესო და შემოქმედებით პროცესად იქცა.
კლასში შესვლის პირველივე დღეებიდან დავიწყე ფიქრი, როგორ შემეყვარებინა ბავშვებისთვის კითხვა. წამოვიწყე პროექტი „წიგნი ჩვენი მეგობარია“. ეს პროცესი უფრო სახალისო, საინტერესო და შემოქმედებითი რომ გამეხადა, ჩავრთე მშობლებიც. კლასში მოწვეული სტუმრები ქართულ ხალხურ ზღაპრებს უკითხავდნენ ბავშვებს, თან სხვადასხვა აქტივობას სთავაზობდნენ:
- წაკითხულის ნახატით გადმოცემას;
- მთავარი პერსონაჟის ნახატის შექმნას;
- ზღაპრის გაგრძელების მოფიქრებას.
წიგნის დღე განსაკუთრებული იყო, რადგან ბავშვები სტუმრის მისაღებად, ხოლო მშობლები მასწავლებლობისთვის ემზადებოდნენ.
„წიგნი ჩემი მეგობარია“ პროექტის ფარგლებში ბავშვებს გავაცანი kargiskola.ge-ის მიერ შემოთავაზებული სასწავლო პლატფორმა ,,მოდი ვწეროთ“. https://kargiskola.ge/მოდი ვწეროთ.
ამ პლატფორმის გამოყენებით მოსწავლეებს განუვითარდათ კომპიუტერთან, როგორც სასწავლო რესურსთან ურთიერთობის უნარი, ფანტაზიისა და შემოქმედებითობის უნარ-ჩვევები.
კლასში აღვნიშნეთ „წიგნის საჯაროდ კითხვის მსოფლიო დღე“. მოწვეული გვყავდა საბავშვო მწერალი – ირმა მალაციძე. ამ დღისთვის ბავშვებმა ჩემთან ერთად წაიკითხეს ირმა მალაციძის „სატკბილეთის ქვეყანა“. შექმნეს დიორამები და მოემზადნენ სტუმართან შესახვედრად. შეხვედრა საინტერესო გამოვიდა.
ასევე აღვნიშნეთ ჰანს ქრისტიან ანდერსენის დაბადებისა და საბავშვო წიგნის დღე. მოსწავლეებმა წაიკითხეს ანდერსენის ზღაპრები და წაკითხულის მიხედვით შექმნეს ილუსტრაციები.
მონაწილეობა მივიღეთ ეროვნული სასახლის ბიბლიოთეკის მიერ გამოცხადებულ ნახატების კონკურსში, რომელიც მიეძღვნა ჰანს ქრისტიან ანდერსენის დაბადებისა და საბავშვო წიგნის საერთაშორისო დღეს. ჩვენი კლასიდან ერთ-ერთი მოსწავლის ნამუშევარი გახდა რჩეული და გადაეცა შესანიშნავი პრიზები, რამაც გაზარდა ბავშვების მოტივაცია. https://www.facebook.com/376004489230468/posts/1889794581184777/.
კლასში დაწესებული გვაქვს წასაკითხი წიგნის შერჩევის რიტუალიც. მოსწავლეებს ვთავაზობ საინტერესო წიგნების ჩამონათვალს. შემდეგ ისინიც გადახედავენ თავიანთ ბიბლიოთეკას, იწყებენ იმ წიგნის სამყაროში მოგზაურობას, რომლითაც დაინტერესდებიან. ჯადოსნურ სამყაროში მოგზაურობის შემდეგ კლასში ვაკეთებთ წაკითხული წიგნების პრეზენტაციას. მოსწავლეები ერთმანეთს აცნობენ პერსონაჟებს, წიგნის გმირებს; ერთმანეთს უზიარებენ – რა მოეწონათ, რას შეცვლიდნენ. ქმნიან ხელნაკეთ წიგნებს.
ხელნაკეთი წიგნების დამზადების მიზნით, შეგიძლიათ ნახოთ და მოუსმინოთ პედაგოგ გიორგი ჭაუჭიძის რჩევას, რატომ და როგორ დავამზადოთ წიგნუკები. https://www.facebook.com/publika.ge/videos/203493728432292 ბავშვები ძერწავენ წაკითხული წიგნების პერსონაჟებს, ქმნიან ხელნაკეთ თოჯინებსა და კომიქს-დიორამებს.
წიგნიერების უნარის ასამაღლებლად, წაკითხულის გაგება-გასააზრებლად ჩემს მოსწავლეებს ასევე შევურჩიე სავარჯიშოების კრებული. „ვისწავლოთ სახლში კითხვა“ დახუნძლულია ქართველი და უცხოელი საბავშვო მწერლების ნაწარმოებებით (ნაწყვეტებით), ასევე წაკითხულის გაგება-გასააზრებლად საჭირო მრავალფეროვანი და საინტერესო სავარჯიშოებით. გამდიდრებულია ვიზუალური სქემებით.
აქ მოცემული სავარჯიშოები პატარა მკითხველებს ეხმარება წაკითხული ტექსტის შინაარსის აღქმაში, მასში მოცემული ინფორმაციის დახარისხებასა და ორგანიზებაში, ტექსტის ძირითადი კომპონენტების გამორჩევასა და მათ შორის კავშირის დამყარებაში, ლექსიკის გამდიდრებაში.
მოსწავლეებში წიგნიერების უნარის განსავითარებლად კარგი იქნება მასწავლებელმა მათ გააცნოს ყველა ის მნიშვნელოვანი თარიღები, რომელიც წიგნის კითხვის პოპულარიზაციასა და კითხვის სიყვარულის გაღვივებას უწყობს ხელს. ასეთი დღეები კი მრავლად გვაქვს:
- წიგნის საჯაროდ კითხვის მსოფლიო დღე, 5 თებერვალი.
,,წიგნის საჯაროდ კითხვის მსოფლიო დღე“ მსოფლიოში ცნობილი ღონისძიებაა. ღონისძიების მიზანია კითხვის პოპულარიზაცია;
- საბავშვო წიგნის დღე, 2 აპრილი.
2 აპრილი ჰანს ქრისტიან ანდერსენის დაბადების დღეა. ეს დღე მსოფლიოში საბავშვო წიგნის საერთაშორისო დღედ არის მიჩნეული. აღინიშნება სხვადასხვა ქვეყანაში, ახალი საბავშვო წიგნების პრეზენტაციით;
- წიგნიერების მსოფლიო დღე, 8 სექტემბერი.
იუნესკოს ინიციატივით, 1967 წლიდან აღინიშნება. შეხსენებაა იმისა, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია წიგნის კითხვა საზოგადოების განვითარებისთვის.
მოაწყვეთ შეხვედრა საბავშვო მწერლებთან.
ბევრი არაჩვეულებრივი საბავშვო მწერალი გვყავს. შეარჩიეთ ლიტერატურა მათი შემოქმედებიდან. წაიკითხეთ მოსწავლეებთან ერთად. წაკითხული წიგნების პრეზენტაციისას მოიწვიეთ ავტორი. მსგავსი აქტივობებით ბავშვები გაეცნობიან ქართველ საბავშვო მწერლებსა და გემოვნებიან ლიტერატურას.
იწყება ახალი სასწავლო წელი. ჩვენ, რა თქმა უნდა, ისევ გავაგრძელებთ წიგნების ჯადოსნურ სამყაროში მოგზაურობას. რადგან სწავლა ონლაინ იწყება, ვფიქრობ, მოსწავლეებს შევთავაზებ მულტიმედიურ რესურსებს. ვნახავთ და განვიხილავთ მხატვრული ნაწარმოებების მიხედვით შექმნილ ფილმებს:
აკაკი წერეთელი „ჩემი თავგადასავალი“ –
- ასტრიდ ლინდგრენი „პეპი გრძელწინდა“ –
- არჩილ სულაკაური „სალამურას თავგადასავალი“
- მარკ ტვენი „ტომ სოიერი“ –
- ალან მილნი „ვინი პუჰი“ – ვინი პუჰი;
- პამელა ტრავერსი „მერი პოპინსი“ – მერი პოპინსი ;
- როალდ დალი „ჩარლი და შოკოლადის ქარხანა“ https://www.adjaranet.com/movies/969/Charlie-and-the-Chocolate-Factory
ციფრულ მასალასთან ურთიერთობა 21-ე საუკუნის მოსწავლეს კიდევ უფრო გაუღვივებს კითხვის ინტერესს, გახდის მას მედიაწიგნიერს, ასწავლის მთავარი და არამთავარი ინფორმაციის ამოკრებას, დახარისხებას.
წიგნიერება და მედიაწიგნიერება, თანამედროვე სამყაროში ერთმანეთთან მჭიდროდ დაკავშირებული თემებია. ორივე შემთხვევაში ადამიანი უნდა იყოს კრიტიკულად მოაზროვნე, უნდა შეძლოს არა მხოლოდ ნაბეჭდი მასალის გაგება-გააზრება, არამედ მულტიმედიური ტექსტების აღქმა და შექმნაც. აქედან გამომდინარე, ნაბეჭდ ტექსტებთან ერთად, მნიშვნელოვანია მულტიმედიური ტექსტებით სწავლაც.
მსურს გაგაცნოთ წიგნიერი, ლიტერატურული მრჩეველი – www.bibliotech.ge,
ეს არის ვირტუალური ბიბლიოთეკა, რომლის მიზანია, პატარა მკითხველს შეურჩიოს ისეთი წიგნი, რომელიც მასში ინტერესს აღძრავს. „ბოტი“ სახელად ბიბლიოტექი ითვალისწინებს მკითხველის სურვილებსა და გემოვნებას. მკითხველს ურჩევს ასაკისა და ინტერესის შესაბამის მხატვრულ ლიტერატურას. ვირტუალური ბიბლიოთეკის წევრი ძალიან მარტივად შეიძლება გახდეს მოსწავლე ან ნებისმიერი დაინტერესებული ადამიანი.
https://bibliotech.ge/ka იხილეთ მოცემულ ლინკზე.
ვირტუალური ბიბლიოთეკის გამოყენება სახალისო, საინტერესო და მოტივაციის აღმძვრელია ბავშვებისთვის. დღეს ინტერნეტსივრცე ყველა მოზარდისთვის ხელმისაწვდომია. ვფიქრობ, ამ ხელმისაწვდომობას ნაყოფიერად გამოიყენებენ „ბიბლიოტექის“ საშუალებით.
საკლასო სივრცეში წიგნიერების უნარის განვითარება, მრავალფეროვანი აქტივობებით არის შესაძლებელი. შეგიძლიათ ამ მიზნით გაეცნოთ ჩემ მიერ Mastsavlebeli.Ge-ზე გამოქვეყნებულ სტატიას „წიგნიერების უნარის განვითარება დაწყებით საფეხურზე“ „წიგნიერების უნარის განვითარება დაწყებით საფეხურზე“.
კითხვა შთაგვაგონებსო, ეს მართლაც ასეა, მაგრამ მანამდე საჭიროა, პატარა მკითხველში გავაღვივოთ წიგნის სიყვარული.
