ზრდასრული შვილების მშობლობა

ძვირფასო მშობლებო/აღმზრდელებო, გთავაზობთ ამონარიდს ბრიტანელი ავტორების – Gill Hines და Alison Baverstock, Gill Hines და Alison Baverstock – წიგნიდან: „თქვენი ზრდასრული შვილები“. წარმოგიდგენთ დაპირებულ კითხვარს. მაშ ასე, როგორი მშობელი ხართ?

1 კითხვა

თქვენი ზრდასრული შვილი უნივერსიტეტიდან ბრუნდება. ის ძალიან გახარებულია, რადგან სხვა 99 სტუდენტთან ერთად მოხვდა სიაში, რომლის მიხედვითაც შესაძლებელია მომავალში პრესტიჟული სასწავლო პრემიის მფლობელი გახდეს. თუ ახალგაზრდა მოიგებს მას, ის შეძლებს სამხრეთ ამერიკაში ერთთვიან მოგზაურობაში წავიდეს ხუთ სხვა გამარჯვებულთან ერთად. გამარჯვებულებს კი მთელი ქვეყნის მასშტაბით შეარჩევენ. ახლა წაიკითხეთ ვარიანტები და მონიშნეთ, როგორ მოიქცევით თქვენ:

ა. დაწვრილებით გამოჰკითხავთ შვილს დეტალებს და წარმატებას უსურვებთ;

ბ. სიხარულისგან პირდაპირ ხტუნვას იწყებთ და ყველანაირად აქებთ შვილს;

გ. ეუბნებით შვილს, რომ 99 კონკურენტი ეს ძალიან ბევრია და ამიტომ მოგების შანსი საკმაოდ მცირეა. ამას გარდა, აღნიშნავთ, რომ სამხრეთ ამერიკაში მოგზაურობა არცთუ ისე უხიფათოა და ამიტომ იქნებ სულაც არ იქნება ცუდი, თუ ეს პრემია სხვას შეხვდება?

2 კითხვა

თქვენს შვილს პირადი დრამა აქვს. ის დაშორდა შეყვარებულს, რომელსაც ერთი თვის განმავლობაში ხვდებოდა. მას ძალიან უყვარდა გოგონა და საჩუქრებს ჩუქნიდა პარტნიორს. ყურადღებიანი და მოსიყვარულე იყო. თქვენ (მშობლები) პოზიტიურად უდგებოდით შვილის არჩევანს, მოგწონდათ და ოჯახში ის ყოველთვის სასურველი სტუმარი იყო. მაშ ასე:

ა. მზაობას გამოხატავთ იმდენჯერ მოუსმინოთ შვილს, რამდენჯერაც მას თანამოსაუბრე დასჭირდება. შემდეგ, როდესაც ის ცოტათი მაინც მოიშუშებს სულიერ ჭრილობას, შეეცდებით გარკვეული რჩევა მისცეთ, როგორ მოიქცეს ამის შემდეგ;

ბ. დაიწყებთ შვილის ყოფილი შეყვარებულის „ლანძღვას“. ეცდებით, დაარწმუნოთ შვილი, რომ ის ყველაზე უკეთესია და რომ არავის უნდა მისცეს უფლება, მას ცუდად მოექცეს. კიდევ ურჩევთ, რომ აუცილებლად შეხვდეს „ყოფილს“ და უთხრას ყველაფერი, რასაც ის „უმადური“ იმსახურებს;

გ.  თქვენ აუხსნით შვილს, რომ ეს არცთუ ისე მნიშვნელოვანი დანაკარგია და თანაც ეტყვით, რომ სამომავლოდ უნდა დაიმახსოვროს, რომ როდესაც პირველივე შემხვედრს გულს გადაუხსნის, სწორედ ასეთი ფიასკო ელოდება. და იქვე დაუმატებთ, რომ შემდეგ ჯერზე გაცილებით უფრო ფრთხილად უნდა იყოს პარტნიორის არჩევისას, თუ არ უნდა, რომ კვლავ იმედგაცრუებული დარჩეს.

3 კითხვა

თქვენმა ცოტა არ იყოს უჟმურმა და ბუზღუნა მეზობელმა საყვედური გითხრათ, რომ, როდესაც სახლში არ ხართ, სწორედ მაშინ ძალიან ხმამაღალი მუსიკის ხმა გამოდის თქვენი სახლიდან. ამ შეტყობინებაზე თქვენი რეაქცია ასეთია:

ა. ოჯახურ წრეში განიხილავთ ამ პრობლემას და თანხმდებით, რა ნიშნულზე იყოს ტელევიზორის ხმა დღისით და რა ნიშნულზე იყოს საღამოს;

ბ. თქვენს არაკეთილგანწყობილ მეზობელს „ჯანდაბაში“ გაგზავნით და თანაც ეტყვით, რომ ოჯახის წევრებს საკუთარ სახლში შეუძლიათ ის აკეთონ, რაც მოესურვებათ. მით უმეტეს, რომ ისინი ყველანი სრულიად ჯანსაღად აფასებენ სიტუაციას;

გ. აუხსნით თქვენს ზრდასრულ შვილს, რომ მეზობლების განაწყენება არ არის კარგი საქციელი, მით უფრო, რომ მშობლებს მოუწიათ მის ნაცვლად მობოდიშება. კიდევ ვეტყვი, რომ ის ძალიან ეგოისტურად იქცევა და მის მიმართ ნდობა, როდესაც სახლში მარტო რჩება, მშობლების თვალში თანდათან ეცემა.

4 კითხვა

თქვენმა ზრდასრულმა შვილმა გადაწყვიტა, დამოუკიდებლად მოემზადებინა სადილი მთელი ოჯახისთვის. მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან დახვეწილი მენიუ შეადგინა, საბოლოოდ კერძები არცთუ ისე გემრიელი გამოუვიდა, რამაც მას ძალიან დასწყვიტა გული, რადგან ოჯახზე შთაბეჭდილების მოხდენა მთელი გულით სურდა. ამ სიტუაციაში თქვენ:

ა. აუცილებლად ეტყვით შვილს, რომ ამაყობთ მისით. შეუქებთ კულინარიულ ამბიციებს და კრეატიულობას. დაარწმუნებთ, რომ მას ყველაფერი კარგად გამოუვიდა და ოჯახის დანარჩენ წევრებსაც სთხოვთ, დაგეთანხმონ. საბოლოოდ, შეეცდებით ასწავლოთ შვილს, როგორ გამოასწოროს დაშვებული უმნიშვნელო შეცდომები;

ბ. „გამოუტყდებით“ შვილს, რომ ცხოვრებაში ამაზე უკეთესი არაფერი გაგისინჯავთ და თავს აიძულებთ, მთელი ულუფა შეჭამოთ. თუ დაინახავთ, რომ ახალბედა კულინარი უხასიათოდაა, ეტყვით, რომ სულ ტყუილად განიცდის, რომ სადილი მართლაც შესანიშნავი გამოუვიდა;

გ. შვილთან ერთად განიხილავთ მის ნახელავს, შეუქებთ იმას, რაც კარგად გამოუვიდა და გულწრფელად მიუთითებთ შეცდომებზე. იქვე დასძენთ, რომ აუცილებელია დროის მენეჯმენტის კონტროლი, და შესთავაზებთ დახმარებას, რათა მომავალში ყველა კერძის ერთდროულად მომზადება შეძლოს.
5 კითხვა

თქვენი ზრდასრული შვილი სასწრაფოდ სადღაც გავარდა ისე, რომ არც საკუთარი ოთახი მიულაგებია და არც სამზარეულო, რომელშიც ბლომად დასარეცხი ჭურჭელი დაგროვდა. თქვენ:

ა. ტელეფონზე შეტყობინებას უგზავნით და აფრთხილებთ, რომ აუცილებლად უნდა მიალაგოს ყველაფერი საღამომდე, სანამ ოჯახი საღამოთი სახლში შეიკრიბება. და იქვე მიაწერთ, რომ სულაც არ გაინტერესებთ ამისათვის მას საკუთარი გეგმების კორექტირება მოუწევს თუ არა;

ბ. თავდაპირველად ცოტათი განაწყენდებით, მაგრამ შემდეგ გაგახსენდებათ, რომ ახალგაზრდობა ცხოვრებაში ერთხელაა და თანაც საკმაოდ ხანმოკლე. ამიტომაც, სწრაფად მიალაგებთ ელემენტარულ ნივთებს და სრულად წესრიგის დამყარებას საღამოს სამსახურის შემდეგ განაგრძობთ;

გ. ძალიან გაბრაზდებით, მაგრამ მაინც ყველაფერს მიალაგებთ. ხოლო როდესაც „დამნაშავე“ შინ დაბრუნდება, ეჩხუბებით მას. ეტყვით, რომ საშინლად ეგოისტია და რომ თქვენ უამრავი საქმე გაქვთ და ზრდასრული შვილის ნაცვლად გიწევთ მუდმივად სახლის ლაგება.

6 კითხვა

თქვენს ვაჟს მალე 18 წელი უნდა შეუსრულდეს. მას სურს, სახლში მეგობრები დაპატიჟოს დაახლოებით თხუთმეტი მოზარდი. პრობლემა კი ის არის, რომ იუბილარი ითხოვს იმ დღეს მშობლებმა მარტო დატოვონ ის და მისი სტუმრები. თქვენ:

ა.  ოჯახთან ერთად განიხილავთ, შესაძლებელია თუ არა ამ წინადადების შესრულება. თანაც, იუბილარს სთხოვთ, გარკვეულ თანხაში ჩაეტიოს და მასთან ერთად განიხილავთ, დღესასწაულის დანარჩენ დეტალებს. რადგან ახალგაზრდები მარტო იქნებიან, უამრავი წვრილმანის გათვალისწინება იქნება საჭირო. ნამდვილად იმდენი მეგობარი მოვა, რამდენიც დაპატიჟებული იქნება? გაუფრთხილდებიან თუ არა ძვირფას ნივთებს? მეზობლებს სჭირდებათ წინასწარი შეტყობინება, რომ მათი სახლიდან გარკვეული დროის განმავლობაში ხმამაღალი მუსიკის ხმები გამოვა. შვილი საგულდაგულოდ უნდა იყოს გაფრთხილებული იმ შემთხვევისათვის, თუ ფორსმაჟორული სიტუაცია შეიქმნება. კიდევ სთხოვთ შვილს, რომ იმ დრომდე დაფიქრდეს და ყველა შესაძლო დეტალი განიხილოს მშობლებთან ერთად;

ბ.  თქვენ ძალიან გაგიხარდებათ, რომ შვილს ასეთი სერიოზული იუბილეს გადახდა სახლში მოუნდა. ანუ ოჯახი მისთვის ბევრს ნიშნავს! თან იფიქრებთ, რომ რადგან მუდამ ენდობოდით და ენდობით ვაჟს, რომელმაც ეს მშვენივრად იცის, ამიტომ დატოვებთ მას მეგობრებთან ერთად და ამ შაბათ-კვირას თავადაც საკუთარ მეგობრებთან გაერთობით;

გ. კატეგორიულ უარს განაცხადებთ.

მოდით, ახლა განვიხილოთ, რას ნიშნავს როდესაც თქვენს პასუხებში ჭარბობს „ა“ ვარიანტი:

თქვენ კეთილი, დაფიქრებული მშობელი ხართ. კარგად გამოგდით შვილის გამხნევება, წახალისება, ბიძგის მიცემა. მაგრამ, ამავე დროს ადვილად ამჩნევთ ნებისმიერ სირთულეს. თქვენ ეხმარებით შვილს, თავად გაუმკლავდეს საკუთარ პრობლემებს და არ ცდილობთ, ყველაფერი მის ნაცვლად გააკეთოთ. თქვენთვის გაცილებით მნიშვნელოვანია შვილის კეთილდღეობა, ვიდრე საკუთარ პოპულარობაზე ზრუნვა და მის თვალში კეთილგანწყობილი მშობლის სტატუსის მოპოვება. ამ ყველაფერს აქვს პლუსი – შვილი გენდობათ, გიზიარებთ საკუთარ პრობლემებს, რადგან დარწმუნებულია, რომ მას უსმენენ. მინუსი – შვილები თქვენ „სუპერ მშობლად“ არ ჩაგთვლიან და თანაც ამ თქვენს თანამიმდევრულ პრაგმატულობას შესაძლოა მოსაწყენი, მუდო ტიპის იარლიყო მიაკერონ.

თუ თქვენი შეკითხვების უმეტესობაზე „ბ“ პასუხი შემოხაზეთ: თქვენ „ბრმა ენთუზიასტი“ ყოფილხართ. მუდამ შვილის მხარეს იჭერთ, მიუხედავად ყველაფრისა. რაც არ უნდა თქვას და გააკეთოს ბავშვმა, თქვენ ყოველთვის მას ემხრობით. მისი კრიტიკის უფლებას არავის აძლევთ და თავადაც ძალიან იშვიათად აკრიტიკებთ. ამასთან, შვილს მუდამ ანებივრებთ, ბევრის უფლებას აძლევთ და ხშირად ამხნევებთ. პლუსი – შვილის თვალში თქვენ მშობელი კი არა, უბრალოდ საოცნებო ადამიანი ხართ. ასეთებზე ამბობენ, რომ ისინი ძალიან გულისხმიერი არიან და მუდამ მზაობას გამოხატავენ დახმარების გასაწევად, ამიტომ მათ წარმატებით ანდობენ საკუთარ პრობლემებს, რათა თავი დააღწიონ  რთულ სიტუაციებს. თქვენი შვილი მუდამ თქვენი მფარველობის ძიებაში იქნება და ეცდება, სულ გვერდით ჰყავდეთ. მინუსი – არის რისკი, რომ შვილი არასდროს გაიზრდება, რადგან მშობელს არ უსწავლებია მისთვის პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღება. არსებობს სხვაობა თავმოყვარეობასა და საკუთარი თავის სიყვარულს შორის და სწორედ „ბრმა ენთუზიასტების“ აღზრდილ ადამიანებს შესაძლოა გადაჭარბებული თვითშეფასება ჰქონდეთ და გარშემომყოფ ადამიანებთან შედარებით უპირატესობას განიცდიდნენ. შესაძლოა, ასეთმა ბავშვმა ვერ ისწავლოს თანაგრძნობა და სხვებზე ზრუნვა. მათ ძალიან გაუჭირდებათ კრიტიკის მიღება და წესებისა და ავტორიტეტებისადმი დამორჩილება.

თუ პასუხების უმეტესობის შემთხვევაში „გ“ ვარიანტი აირჩიეთ – თქვენ ხართ  მშობელი კრიტიკოსი. გიყვართ ნაკლოვანებებზე მითითება, რადგან დარწმუნებული ხართ, რომ სრულყოფილების მისაღწევად საჭიროა ნაკლოვანებების ხაზგასმა. თქვენი მიზანია, დაეხმაროთ შვილებს, გახდნენ უფრო უკეთესი, თუნდაც მუდმივად ძაბავდეთ მათ შენიშვნებით. პლუსები – საკუთარი შესაძლებლობების ზღვრის შესახებ ინფორმირებულობა კარგია. როდესაც ბავშვები ისეთ ატმოსფეროში იზრდებიან, როცა მკაფიოდ და ნათლად იციან, რა არის კარგი და ცუდი, მათ შეუძლიათ ბევრს მიაღწიონ. კრიტიკოსი მშობლები დარწმუნებული არიან საკუთარი პოზიციის მართებულობაში, ცდილობენ, მისდიონ მას. ისინი შვილებს სხვა ადამიანებზე ფიქრსა და საკუთარ ქმედებებზე პასუხისმგებლობის აღებას ასწავლიან. მათი შვილები მასშტაბურად აზროვნებენ და წვრილმანებზე ყურადღებას არ ამახვილებენ. მინუსი – თქვენ ძალიან მკაცრი ხართ, რაც შესაძლებელია თქვენს შვილს აფიქრებინებს, რომ ის ყოველთვის ყველაფერს არასწორად აკეთებს. ბავშვები ხანდახან არაგულწრფელი არიან თქვენთან და არ გენდობიან, რომ კიდევ ერთი კრიტიკა არ დაიმსახურონ. ცნობილია, რომ თუ ზედმეტად „ტვინს უბურღავთ“ შვილებს, ისინი თანდათან აღარ მოგისმენენ და ასაკთან ერთად საერთოდ იგნორირებას გაუკეთებენ თქვენს გადაჭარბებულ კრიტიკას.