მათემატიკის მაღალი ხარისხით სწავლება მნიშვნელოვნად განაპირობებს მოსწავლის ინტელექტის განვითარებას. ბოლო წლებში საგანმანათლებლო სივრცეში სულ უფრო მეტად საუბრობენ რთული სააზროვნო უნარებ-ჩვევების: კრიტიკული, შემოქმედებითი და რეფლექსური აზროვნების სწავლებაზე. აზროვნების ამოქმედების დროს მოსწავლე ნასწავლ მასალას კი არ იზეპირებს, არამედ იაზრებს, რაც ხდის მას უფრო გამჭრიახს. შესაბამისად მისი აქტუალობა სასწავლო პროცესში იზრდება. ამიტომ ვთვლი, რომ ჩვენი, როგორც პედაგოგების, უმთავრესი საზრუნავი სწორად დაგეგმილი სასწავლო პროცესია, რომელიც მოსწავლეებში მრავალმხრივი უნარების განვითარებას შეუწყობს ხელს.
საგაკვეთილო პროცესის დაგეგმვა ბევრ ფიქრს საჭიროებს, კარგად უნდა შევისწავლოთ კლასის მოსწავლეთა მზაობა, გამოცდილება, საჭიროება, ინტერესები და მათი გათვალისწინებით დავისახოთ საგაკვეთილო მიზანი, რომელიც შესაბამისი იქნება ეროვნულ სასწავლო მიზნებთან. შემდეგ სწორედ მიზნიდან განისაზღვრება, რა საჭიროება გვაქვს: პრობლემაზე ორიენტირებული, გამჭოლ კომპეტენციების განვითარებასა თუ ინოვაციურ სწავლებაზე ვაკეთებთ არჩევანს?
როგორ დავგეგმოთ გამჭოლ კომპეტენციაზე ორიენტირებული მათემატიკის გაკვეთილი?
მათემატიკის გაკვეთილის დაგეგმვისას გამჭოლი კომპეტენციის მიმართულებებიდან სასწავლო მიზანს მარტივად შეგვიძლია შევუსაბამოთ და თანხვედრაში მოვიყვანოთ შემდეგი:
- რაოდენობრივი წიგნიერება – რაოდენობრივი წიგნიერება არის იმ უნარ-ჩვევების ერთობლიობა, რომელთა დაუფლება მოსწავლეს უადვილებს რიცხვის არსის გააზრებას, რაოდენობის სხვადასხვა ხერხით გამოსახვას, რიცხვებს შორის მიმართებების გაგებას, რაოდენობათა შედარებას, ეს უნარ-ჩვევები მოსწავლეს სჭირდება არა მხოლოდ მათემატიკის, არამედ სხვა საგნის შესასწავლადაც.
რაოდენობრივი წიგნიერების განმარტების თანახმად, ვინაიდან ის გულისხმობს რიცხვის არსის გააზრებასა და რაოდენობის სხვადასხვა ხერხით გამოსახვას, მათემატიკის პედაგოგებს, შეგვიძლია დავგეგმოთ გაკვეთილი გამჭოლი კომპეტენციების განვითარებაზე ორიენტირებული, შემდეგი თემებით:
- ნატურალურ რიცხვთა სიმრავლე, რიცხვის არსის გააზრება;
- წილადი რიცხვის არსის გააზრება;
- ათწილადის არსის გააზრება.
ერთ-ერთი განვიხილოთ კონკრეტულად, მაგალითისათვის ავიღოთ წილადი რიცხვი, რომლის არსის გააზრება შესაძლებელია მოვახდინოთ სამი სხვადასხვა სახით:
- წილადი როგორც ორი რიცხვის განაყოფი;
- წილადი როგორც ერთობლიობის ნაწილი;
- წილადი როგორც მთელის ნაწილი.
გაკვეთილის მიზნის მისაღწევად და საინტერესოდ, მრავალფეროვნად წარმართვისათვის აუცილებელია რესურსის შექმნა და გამოყენება , რომლის მიზნობრიობაც შესაბამისი იქნება აქტივობის მიზნებთან.
- წილადი როგორც ორი რიცხვის განაყოფი:
3:5 იგივეა რაც: 3/5
- წილადი როგორც ერთობლიობის ნაწილი;
სურათზე 9 ბავშვია. ბავშვების რაოდენობის რა ნაწილს შეადგენს გოგონები?
3.წილადი როგორც მთელის ნაწილი.
გამჭოლი კომპეტენციის განვითარების მიმართულებაა ასევე სემიოტიკური კომპეტენცია.
სემიოტიკური კომპეტენცია – არის ვერბალური და არავერბალური (რუკის, დიაგრამის, სქემის, ნახატის, მელოდიისა და სხვ.) საშუალებით გადმოცემული ინფორმაციის გააზრებისა და ინტერპრეტირების, საკუთარი ნააზრევისა და განცდილის სხვადასხვა საშუალებით გადმოცემის უნარი; ინფორმაციის ნიშანთა ერთი სისტემიდან მეორეში გადატანის (მაგ.სიტყვიერ ტექსტში ან მუსიკალურ ნაწარმოებში გადმოცემული აზრის ილუსტრაციით გამოხატვის, სიტყვიერი ტექსტისა და ნახატის ერთმანეთთან დაკავშირების, სიტყვიერად გადმოცემული ინფორმაციის დიაგრამის სახით წარმოდგენისა და ა.შ) უნარი;
მათემატიკის გაკვეთილი შეგვიძლია დაგვეგმოთ სემიოტიკური კომპეტენციის განვითარებაზე ორიენტირებული. განმარტების თანახმად სიტყვიერად გადმოცემული ინფორმაციის დიაგრამის, ცხრილის სახით წარმოდგენა შეგვიძლია გამოვიყენოთ. ასეთი გაკვეთილები შეიძლება დაიგეგმოს თემით:
1.მონაცემთა ანალიზი;
2.სტატისტიკური მახასიათებლები;
3.პირდაპირპროპორციული და უკუპროპორციული სიდიდეები;
4.ნაშთიანი გაყოფა;
მიზნისა და თემის განსაზღვრის შემდეგ საჭირო ხდება შესაბამისი და მიზნობრივი რესურსის შექმნა. ჩამოთვლილი ოთხი თემიდან, პირველ სამში, უკვე მარტივია გააზრება, თუ როგორ გამოვიყენებთ დიაგრამებსა და ცხრილებს. განვიხილავ მეოთხე შემთხვევას, სადაც ნაშთიანი გაყოფის შესწავლასთან ერთად სემიოტიკური კომპეტენციის ამაღლებაც შესაძლებელია მსგავსი რესურსებით: (სქემები,ცხრილები,დიაგრამები) :
გამოყენებული ლიტერატურა:
1.ეროვნული სასწავლო გეგმა;
- ჟურნალი მასწავლებელი.
3.მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების სქემის გზამკვლევი.
