ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

„წინასწარმეტყველება“ ისტორიის გაკვეთილზე

პედაგოგიკის მეცნიერებაში აღიარებულია, რომ სწავლა/სწავლების პროცესში  მოსწავლეთა კრიტიკული აზროვნების განვითარება ძალზე მნიშნელოვანია, რადგან ის მოიცავს ისეთ ოპერაციებს, როგორიცაა: ცნობისმოყვარეობის გამოვლენა, გამოკითხვის სტრატეგიების გამოყენება, შეკითხვების ჩამოყალიბება და მათზე პასუხის მოძიება, ფაქტების არა მხოლოდ დაფიქსირება, არამედ მათი მიზეზებისა და შედეგების გარკვევა. ამიტომ სასწავლო პროცესში კრიტიკული აზროვნების ინტენსიურად გამოყენება ეფექტურ საშუალებას წარმოადგენს სწავლის ხარისხის ამაღლებისთვის.

კრიტიკული აზროვნების განვითარების ტექნოლოგიებიდან მნიშვნელოვანია   ისეთი მიდგომა, როგორიცაა „წინასწარმეტყველების ხე“ (იგივე „პროგნოზების ხე“).   თავისი სტრუქტურით    (თემა       მიზეზი (მიზანი)        შედეგი (არგუმენტი) –  ის ეფექტური საშუალებაა  დასახული საგანმანათლებლო მიზნის მიღწევისა და  მოსწავლეთა შესაფერისი  ცოდნისა და  უნარების ფორმირებისთვის.

გთავაზობთ მოსწავლეთა შორის კრიტიკული აზროვნების განვითარების პრაქტიკულ  მაგალითს „წინასწარმეტყველების ხის“   გამოყენებით:

 

გაკვეთილის თემა: „ასწლიანი ომი“, ისტ. VII.1,2, 4, 6, 7.

მიზანი: ასწლიანი ომის მიზეზების გაგება; ძირითადი საომარი სიტუაციების  გაცნობა; ისტორიული  მოვლენების დაკავშირება ისტორიულ დროსთან; ისტორიული წყაროების შესწავლა; ისტორიული რუკებისა და სქემების გამოყენება; კრიტიკული  აზროვნების განვითარება.

ორგანიზების ფორმა: ინდივიდუალური, ჯგუფური.

დრო: ორი საგაკვეთილო საათი.

აკვეთილის  მიმდინარეობა:

აქტივობა I

  1. ასწლიანი ომის მიზეზებისა და შედეგების წინასწარმეტყველება“ – წინასწარმეტყველების ხეზე სავარაუდო პასუხების ჩამოწერა.

 

  1. მოსწავლეთა ცოდნის აქტუალიზაცია /„გონებრივი იერიში“ ბარათების გამოყენებით (შეკითხვები და წერილობითი დავალება):

N1 ბარათი:

. როგორ წარმოიქმნა პარლამენტი ინგლისში?

ბ. რა შედეგები მოუტანა ინგლისის საზოგადოებრივ ფენებს პარლამენტმა?

გ. რა როლს ასრულებდა ინგლისის ცხოვრებაში მეფე და პარლამენტი?

დ. რა ძირითადი ეკონომიკური და პოლიტიკური პრობლემის წინაშე შეიძლებოდა დამდგარიყო ინგლისი  მას შემდეგ, რაც  „თავისუფლების ერა“ დაიწყო?

ე. როგორი შეიძლებოდა ყოფილიყო  მეფისა და პარლამენტის პოზიცია აღნიშნულ საკითხებზე?

 

N2 ბარათი:

     ა. რატომ დადგა საფრანგეთისთვის დღის წესრიგში გაერთიანების აუცილებლობა?

ბ. მოსახლეობის რომელი ფენები უჭერდნენ მხარს მეფის ხელისუფლებას საფრანგეთის გაერთიანებისათვის ბრძოლაში?

      ბ. რამ განაპირობა ასეთი შედეგი?

გ. რა იყო გენერალური შტატების ძირითადი ამოცანა?

დ. პროგრესული იყო თუ არა საფრანგეთისთვის  გენერალური შტატების მოწვევა?

     ე. რა ძირითადი პრობლემის წინაშე შეიძლებოდა დამდგარიყო საფრანგეთი გაერთიანებისთვის ბრძოლაში?

 წერილობითი დავალება: სქემის შედგენა (ნებადართულია სახელმძღვანელოს გამოყენება);  

 I ჯგუფი  –  რა  უწყობდა ხელს ინგლისის  განვითარებას  XIII ს-ში, რა იყო ამის მიზეზები?

ეკონომიკური პოლიტიკური
   

II ჯგუფი  – დაასახელეთ საფრანგეთის გაერთიანების მიზეზები XIII-XIV სს-ში:

ეკონომიკური პოლიტიკური
   

 III ჯგუფი  – ინგლისისა და საფრანგეთის  დაპირისპირების მიზეზები XIII-XIVსს-ში:

 

ეკონომიკური პოლიტიკური
   

 

I აქტივობის შედეგები – ასწლიანი ომის მიზეზების გამოკვეთა „წინასწარმეტყველების ხეზე“.

 

აქტივობა  II –   ახალი  მასალის  შესწავლა-მუშაობა წყვილებში (მიღებული შედეგებით, ანუ პასუხებით ივსება „წინასწარმეტყველების ხე“):

  1. უპასუხეთ შეკითხვას:
  • საფრანგეთის რომელი მიწები ეკუთვნოდა ინგლისს ომის დაწყების წინ? (აქვიტანია, კრესი);
  •  გეოგრაფიული მდებარეობიდან გამომდინარე, საფრანგეთის რომელ რეგიონებთან ექნებოდა ინგლისს მჭიდრო სამეურნეო კავშირები? (ფლანდრია).
  1. ისტორიულ დოკუმენტებზე მუშაობა  „ედუარდ I-ის მიმართვა  ქვეშევრდომებს“:

„..ყველამ გაიგო  საფრანგეთის მეფემ  მოტყუებითა და  ეშმაკობით როგორ ჩამოაშორა ინგლისს გასკონია. ახლა  კი,  შეკრიბა რა ფლოტი და ჯარი,  იმავე მოტყუებითა და უკანონობის გზით აპირებს ფლანდრიის მითვისებას და სურს, მიწისაგან პირისა აღგავოს ინგლისი და ინგლისური ენა…“

უპასუხეთ შეკითხვას:

  • რით არის უკმაყოფილო ინგლისის მეფე?
  • რომელი ტერიტორიის გამო აქვთ უთანხმოება ორ სახელმწიფოს?
  • როგორ ფიქრობთ, რატომ აინტერესებდა ინგლისს  გასკონია და ფლანდრია?

 

  1. იმუშავეთ სქემაზე: „ინგლისის და საფრანგეთის დინასტიური დაპირისპირების მიზეზები“:

 

 

  1. მუშაობა რუკებზე: „ინგლისი და საფრანგეთი  ასწლიანი  ომის  დროს“

 

 

  

 

  1. 5. გლეხთა აჯანყებები საფრანგეთსა  და ინგლისში: ა)  ინგლისის გამარჯვებები და აჯანყებები საფრანგეთში (გლეხთა ომი, ე.წ. ჟაკერია);  ბ) საფრანგეთის წარმატებები და აჯანყებები ინგლისში (გლეხთა აჯანყება უოტ ტაილერის მეთაურობით); გ) ჟანა დარკი – საფრანგეთის მხსნელი.

 

  1. 6. რუკების, სქემის, ისტორიული დოკუმენტის და სოციალური დაპირისპირების საფუძველზე გაკვეთილის  ძირითადი  პრობლემის გამოკვეთა –  „ინგლისისა და საფრანგეთის ეკონომიკური და პოლიტიკური დაპირისპირება და  ბრძოლა ინგლისსა და საფრანგეთს შორის ტერიტორიული საზღვრების  ფორმირებისთვის“.

II აქტივობის  შედეგების   ასახვა  „წინასწარმეტყველების ხეზე“.

 

აქტივობა III:

  1. ახალი ცოდნის გამტკიცება:
  • დაასახელეთ ასწლიანი ომის ძირითადი მიზეზი;
  • რომელ წლებში მიმდინარეობდა  ასწლიანი ომი?
  • რა მოუტანა ამ ომმა საფრანგეთის უბრალო მოსახლეობას?
  • რას  უწოდებენ ჟაკერიას? რატომ მიიღო ამ აჯანყებამ ასეთი სახელი?
  • აჩვენეთ რუკაზე ომის მიმდინარე და ძირითადი  შედეგები;
  • როგორ შეძლო ჟანა დარკმა ინგლისელების დამარცხება, მაშინ როდესაც საფრანგეთის მეფეები მარცხს მარცხზე განიცდიდნენ? როგორ ფიქრობთ, რატომ გადასცეს ინგლისელებმა ჟანა დარკი ინკვიზიციის სასამართლოს? განსაზღვრეთ ორლეანთან  ბრძოლის მნიშვნელობა  ასწლიანი ომის ისტორიაში;
  1. 2. შედეგების შეჯამება:
  • გამოიკვეთა თუ არა პასუხი ძირითად საკითხზე?
  • ჩამოაყალიბეთ ასწლიანი ომის მიზეზები და შედეგები;
  • ცნობილია, რომ შარლ VII-მ არაფერი გააკეთა ჟანა დარკის ინგლისელთა ტყვეობიდან გათავისუფლებისთვის. რატომ მოიქცა ასე? მოიყვანეთ თქვენი აზრის შესაბამისი არგუმენტი  და მტკიცებულება:

 

პოზიცია მე ვთვლი, რომ ———————————
არგუმენტი იმიტომ, რომ ————————————-

 

 

III აქტივობის   შედეგების  ასახვა  „წინასწარმეტყველების ხეზე“.

IV აქტივობა – „წინასწარმეტყველების ხის“ წინასწარი პროგნოზების შედარება მიღებულ შედეგებთან.

 

კრიტიკული აზროვნების გამოყენება გაკვეთილზე და ამისათვის „წინასწარმეტყველების ხის“ ტექნოლოგიური მიდგომის გამოყენება ხელს უწყობს  შედეგების მიღწევას,  მოსწავლისა და მასწავლებლის თანამშრომლობას, მოსწავლეთა კომუნიკაციას, ინდივიდუალურ, წყვილებში და ჯგუფებში მუშაობას, მოსწავლეთა დამოუკიდებელი გადაწყვეტილებებისათვის პირობების შექმნას, უკვე არსებული სიტუაციების შიგნით  ინტერაქციული შემეცნებისთვის საჭირო ახალი სიტუაციების წარმოქმნას და ამიტომ მისი სწავლებაში გამოყენება მისასალმებელია.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი