წინა სტატიაში ვისაუბრეთ, თუ რატომ არის მნიშვნელოვანი მოსწავლეებს გაკვეთილის ახსნის პარალელურად შესამოწმებელი შეკითხვები დავუსვათ. თუმცა, როდესაც შესამოწმებელ შეკითხვებს ვახსენებთ, უნდა ვიცოდეთ, რომ ისინი მხოლოდ შინაარსის აღქმასა და გაგებას არ უკავშირდება. ინგლისური ენის სწავლებისას, განსაკუთრებით კი მაშინ, როდესაც გაკვეთილი პატარა ასაკის ან დამწყები დონის მოსწავლეებთან გვაქვს, აუცილებელია, ინსტრუქციები ნათლად და მკაფიოდ გავცეთ. სწორი ინსტრუქციების გაცემა კლასის მართვის ერთ-ერთ საფუძვლადაც შეიძლება ჩაითვალოს. რადგან როცა ნათელია, რა უნდა გააკეთონ მოსწავლეებმა, მით უფრო ნაკლებია იმის შანსი, რომ გაუგებრობით გამოწვეული არეულობა შეიქმნება.
თუკი გაკვეთილი მთლიანად ინგლისურ ენაზე მიგყავთ, თითოეული აქტივობისთვის ინსტრუქციების მოფიქრება წინასწარ უნდა განსაზღვროთ. ხოლო თუკი გაკვეთილი სანახევროდ ქართულად მიგყავთ, ანუ ინსტრუქციებს ქართულად გასცემთ, კარგად დაფიქრდით იმაზე, რომ თუკი ინსტრუქციებს მაქსიმალურად გავამარტივებთ, მათი დაყვანა ერთ სიტყვამდეც კი შეიძლება. თუმცა ასეთ დროს შესამოწმებელი შეკითხვების დასმაც არ უნდა დაგავიწყდეთ.
ინსტრუქციად შეიძლება განისაზღვროს ნებისმიერი მითითება, რომელსაც მასწავლებელი მოსწავლეებს აძლევს: მაგალითად, თუკი მოსწავლეებს ეუბნებით რომ წიგნები 115-ე გვერდზე გადაშალონ და მეორე სავარჯიშოში გამოტოვებული სიტყვები ტექსტის მიხედვით შეავსონ, ეს ინსტრუქციაა. თუკი მოსწავლეებს ეუბნებით, რომ თავიანთ წყვილებთან ერთად დიალოგი უნდა წარმოთქვან, სადაც ერთი მოსწავლე კითხვას სვამს, მეორე – პასუხობს, ესეც ინსტრუქციაა. თუკი მოსწავლეს ეუბნებით, რომ ადგეს, დაფასთან მივიდეს და სწორი პასუხი შემოხაზოს, ესეც ინსტრუქციაა.
თუმცა ზოგჯერ ისეთი აქტივობების მოფიქრებაც გვიწევს, რომელსაც საკმაოდ გრძელი ინსტრუქციის მიცემა სჭირდება, რადგან აქტივობის შესასრულებლად მოსწავლეებმა რამდენიმე ეტაპი უნდა გაიარონ, მაგალითად, ჯერ ამოჭრან, მერე დაადონ, მერე დააკრან, მერე დააწერონ და ასე შემდეგ. მსგავსი ტიპის ინსტრუქციების გაცემისას სიფრთხილეა საჭირო. ინსტრუქცია თუ ძალიან გრძელია და ბევრი არასაჭირო სიტყვისგან, ანდა ისეთი სიტყვებისგან შედგება, რომლებიც მოსწავლეებმა ჯერ არ იციან, ისინი მას ვერ გაიგებენ და მალე საკლასო ოთახი ქაოსად იქცევა. ამიტომ ამ ყველაფრის თავიდან ასარიდებლად ორი რამ უნდა გაითვალისწინოთ: N1 – მაქსიმალურად გაამარტივეთ ინსტრუქცია. N2 – დასვით შესამოწმებელი შეკითხვები.
IC[1] შეკითხვები
დავუშვათ ეკრანზე გამოსახული გვაქვს სხვადასხვა შინაური ცხოველების სურათები. ჩვენი აქტივობა კი ასეთია: მოსწავლეები, რომლებიც ორ ჯგუფად არიან დაყოფილები და რომელთაც თავიანთი ნომერები აქვთ (ორივე ჯგუფს ჰყავს ნომერი 1, 2,3 და ა.შ.) უყურებენ ეკრანს და ელოდებიან როდის იტყვის მასწავლებელი ჯერ შინაური ცხოველის სახელს, შემდეგ კი მათ ნომერს. შემდეგ ისინი გარბიან, ცდილობენ ერთმანეთს მიასწრონ, ის შინაური ცხოველი შემოხაზონ, რომელიც მასწავლებელმა თქვა, შემდეგ კი თავადაც გაიმეორონ, ბოლოს კი დასხდნენ. დამეთანხმებით, თუკი მეორე კლასელებს ამსიგრძე ნაბიჯების ახსნას დავუწყებთ, სადღაც შუაში დაავიწყდებათ რა უნდა ქნან: ან ნომრის დასახელებამდე ყველა ერთად წამოხტება და გაიქცევა, ან კიდევ შემოხაზვის მერე არაფერსაც არ იტყვიან და თავქუდმოგლეჯილები გაიქცევიან თავის მერხზე დასაბრუნებლად. ასე და ამგვარად ინსტრუქცია რთული აღმოჩნდა, მოსწავლეებმა ვერ დაიმახსოვრეს რა რის მერე უნდა გააკეთონ.
ამის ნაცვლად შეგვიძლია აქტივობის ნაბიჯები ასე დავალაგოთ: პირველ რიგში გაყავით კლასი ორ ნაწილად და ითხოვეთ:
- გუნდი 1, გთხოვთ, ხელი აიწიეთ
- გუნდი 2, გთხოვთ, ხელი აიწიეთ
თუკი თქვენს კითხვებზე ხელი სწორად აიწიეს ე.ი ყველამ კარგად იცის თუ როგორ განაწილდნენ. ამის შემდეგ თამამად შეგიძლიათ მომდევნო ეტაპზე გადასვლა, სადაც თითოეულ გუნდში მოსწავლეებს თავის ნომერს აძლევთ ისე რომ თუკი მასწავლებელი იტყვის, N1 ორივე გუნდიდან თითო ბავშვი დგება და გარბის.
ეტაპის შესამოწმებელი შეკითხვები:
- ვინ არის ნომერი 1?
- ვინ არის ნომერი 2?
- ვინ არის ნომერი 3?
ასე და ამგვარად, ეს ეტაპიც შემოწმებულია, ყველას ახსოვს თავისი ნომერი, რათა აქტივობის სიჩქარე არ დაირღვეს.
ამის შემდეგ ინსტრუქციები უშუალოდ აქტოვიბის ეტაპებზეა, რომელიც ასე შეგიძლიათ მარტივად გასცეთ:
- N1 შეხედეთ ეკრანს
- N2 მოისმინეთ
- N3 გაიქეცით
- N4 შემოხაზეთ
- N5 გაიმეორეთ
- N6 დასხედით
ინსტრუქციებისთვის უმარტივესი სიტყვებია გამოყენებული, თუმცა მათი გაცემისას შეგიძლიათ ჟესტების ენაც დაიხმაროთ, რათა კიდევ უფრო მარტივი გახდეს იმის აღქმა, თუ რა უნდა გააკეთონ. ინსტრუქციების გაცემის მერე დემონსტრირების დროა. აირჩიეთ ერთი მოსწავლე, რომელიც თქვენთან ერთად გაივლის ყველა ამ ნაბიჯს, ხოლო ამის შემდეგ, ვიდრე აქტივობას დაიწყებდეთ, აუცილებლად დასვით ინსტრუქციების გაგების შესამოწმებელი შეკითხვები, რომელიც ინსტრუქციის გამარტივებიდან გამომდინარე, ასევე უმარტივესად ჟღერს: ‘რა არის N1?’; ‘რა არის N2?’ და ა.შ. ამასთანავე გამოიყენეთ ისეთი შეკითხვებიც, როგორებიცაა ‘შეიძლება თუ, რომ მხოლოდ შემოხაზოთ და არ გაიმეოროთ?’; ‘შეიძლება თუ არა, რომ ისე სწრაფად ირბინოთ, რომ დაეცეთ?’; ‘შეიძლება თუ არა, რომ ერთმანეთს ხელი კრათ?’;
შეკითხვებზე პასუხის გაცემისას, მოსწავლეები ზედმიწევნით იმახსოვრებენ, თუ ვინ სად რას და როგორ აკეთებს. ასე აქტივობის შესრულება და, შესაბამისად, კლასის მართვა გაცილებით უფრო მარტივი ხდება. ამიტომ რა არის N1? მაქსიმალურად გაამარტივეთ ინსტრუქციები, დიახ! და რა არის N2?დასვით შესამოწმებელი შეკითხვებია, დიახ!
[1] ICQ – Instruction Checking Questions
