მოსწავლეთა მშობლების მრავალფეროვან ჯგუფს შორის, არც თუ იშვიათად შეხვდებით ადამიანებს, რომლებიც გამუდმებით ცდილობენ მასწავლებლის თვალში მოხვედრას და სხვებთან შედარებით უპირატესობის მოპოვებას. ზოგიერთი მშობლისთვის ეს იმდენად მნიშვნელოვანი საკითხია, რომ მიზნის მისაღწევად ე.წ. მაამებლურ სტრატეგიებსაც ხშირად იყენებს. ყოველთვის პირად კავშირზეა პედაგოგთან, თუმცა მიზანი ყოველთვის შვილის კეთილდღეობა არ არის; მზად არის გაუზიაროს მისთვის ცნობილი ნებისმიერი ინფორმაცია, მიუხედავად იმისა, რას აზიანებს ეს; გაანებივროს და მოიმადლიროს საჩუქრებით და ა.შ.
მასწავლებლების მოსაზრებების მშობლებთან გახმოვანება პატივისცემის მოპოვების კიდევ ერთი გზაა. მათთვის პედაგოგის და სკოლის ადმინისტრაციის კმაყოფილება, შესაძლებელია, მეტად მნიშვნელოვანიც იყოს, ვიდრე მოსწავლეზე ორიენტირებული გარემო. ამიტომ ისინი თითქმის არასოდეს ერთვებიან გარკვეული ხარვეზის გამოსწორებისთვის მუშაობაში. არასოდეს დაელაპარაკებიან მასწავლებელს ან დირექციას, თუ სკოლაში პრობლემაა. თუმცა პირველები აქტიურდებიან მაშინ, როცა სკოლა მშობლების პოზიტიურ ჩართულობას საჭიროებს. იქნება ეს საექსკურსიო ადგილის შერჩევა, ნებისმიერი ღონისძიების საორგანიზაციო საკითხების მოგვარება, საჩუქრებისთვის თანხის მობილიზება, ბანკეტის დეტალების გადაწყვეტა თუ სხვა. ცხადია, ეს ყველაფერი ცუდი არ არის, მაგრამ მთავარ გამოწვევას ის ქმნის, რომ პრივილეგიების მაძიებელი მშობელი ერთპიროვნულად აწესებს მოქმედების წესებს ყველასთვის.
როგორც წესი, პრივილეგირებული მშობლები ლიდერობენ კლასში და მცდელობას არ აკლებენ, ისეთი გადაწყვეტილება მიაღებინონ მშობლების გუნდს, რაც სხვებთან შედარებით სკოლისთვის ყველაზე მოსაწონი იქნებოდა.
რა არის მათი მოტივაცია? რა ამოძრავებთ პრივილეგიების მაძიებელ მშობლებს?
- სურთ მათი შვილები არ დაიჩაგრონ, ყურადღების მიღმა არ დარჩნენ და რაც მთავარია, ბავშვების აკადემიური მოსწრება მაღალი ქულებით ფასდებოდეს.
- სურთ, რომ არაფერი გამორჩეთ, ყველაფერში ყოველთვის პირველები და გამორჩეულები იყვნენ.
- სურთ, რომ იყვნენ საჭირო მასწავლებლებისთვის, რათა მუდმივად შეეძლოს გავლენის შენარჩუნება.
- სურთ რომ სასკოლო ავტორიტეტების თვალში მასთან ურთიერთობა ყოველთვის სასიამოვნო ემოციასთან ასოცირდებოდეს.
რა რისკის მატარებელია ასეთი მშობელი კლასში და რა შეიძლება მოხდეს, თუ მას ბოლომდე მიეცა ასპარეზი? პრივილეგიების მაძიებელი მშობლები ნაკლებად უსმენენ შვილს, მის თანაკლასელებს, სხვა მშობლების გამოცდილებას. ისინი ნაკლებად მგრძნობიარები არიან სხვა მშობლების საჭიროებების თუ მოსაზრებების მიმართ.
- ასეთ შემთხვევაში თითქმის გარდაუვალია კონფლიქტი მშობლებს შორის, რაც შესაძლოა სკოლის შენობის გარეთ მოხდეს, თუმცა ამას შეუძლია მნიშვნელოვნად გააუარესოს ბავშვებს შორის ურთიერთობები საკლასო ოთახში.
- თუ პრივილეგიების მაძიებელი მშობელი საკუთარ სურვილებს არგებს დაგეგმილ ღონისძიებებს და არ ითვალისწინებს სხვა ოჯახების შესაძლებლობებს, შესაძლოა, რომელიმე ბავშვის აუცილებელი საჭიროებები დაუკმაყოფილებელი დარჩეს.
- თუ პრივილეგიების მაძიებელი მშობლის მოქმედების გამო მისი შვილი სარგებლობს უპირატესობით, შესაძლოა სხვა ბავშვებს გაუჩნდეთ უსამართლობის განცდა, მიიღონ ისეთი სტრესი, რაც მთელი ცხოვრება გაჰყვებათ.
რა უნდა გააკეთოს მასწავლებელმა იმისთვის, რომ ასეთი მახასიათებლების მქონე მშობლისგან მოსალოდნელი რისკები შეამციროს და პროცესები ჯანსაღად წარმართოს? პრივილეგიების მაძიებელი მშობელი აქტიურად უნდა ჩართოს სასკოლო პროექტებში და მისი ენერგია ბავშვების ინტერესების სასარგებლოდ მუშაობისკენ მიმართოს.
სკოლაში უამრავი საჭიროებაა, რომელსაც პედაგოგი ენერგიული მშობლის გარეშე ვერ გაუმკლავდება. სწორედ აქ გვჭირდება ადამიანი, რომელსაც სურვილი აქვს ახლოს იყოს სკოლასთან. მასწავლებლის მიზანი უნდა იყოს, მშობელი ისეთ აქტივობებში ჩართოს, რაც არა მხოლოდ მის შვილს დაეხმარება, არამედ სხვა ბავშვებსაც მიაღებინებს სარგებელს. ამავე დროს აუცილებელია მისი წახალისება ჯანსაღი ქმედებებისთვის; მნიშვნელოვანია, სახელის დარქმევა და ახსნა, რომ მისი მთავარი უპირატესობა ბევრი ბავშვისთვის სასარგებლო საქმეში მონაწილეობაა.
ზოგიერთ შემთხვევაში, შესაძლოა, მასწავლებელს პრივილეგიების მაძიებელ მშობელთან პირად საუბარში იმის ახსნაც დასჭირდეს, რომ მისი პატივისცემის მიუხედავად, ბავშვისთვის ნიშნის მომატება ცუდი სამსახური იქნებოდა. რადგან ასე ბავშვი მიეჩვევა დაუმსახურებელ ჯილდოს და ვერ გამოიმუშავებს მიზნისკენ დამოუკიდებლად და სამართლიანი წესებით სწრაფვის უნარს. ამავე დროს, სხვა ბავშვებისთვის ეს შესამჩნევი, ობიექტურად საწყენი და ურთიერთობებისთვის დამაზიანებელი იქნება.
მასწავლებელმა ასეთ მშობელს, ისიც უნდა აუხსნას, რომ სასკოლო აქტივობები ცალკეული ოჯახის შესაძლებლობებს ვერ მოერგება, რადგან თითოეულ კლასში განსხვავებული შეძლების ბავშვები სწავლობენ. უპირატესობა კი არა შთაბმეჭდავ სცენარებს უნდა მიენიჭოს, არამედ ისეთ აქტივობებს, რაშიც ყველა შეძლებს მონაწილეობას. ასეთ შედეგზე გასასვლელად კი აუცილებელია მშობლებს შორის თანასწორი დიალოგი.
ცხადია, მასწავლებელი მშობლის ხასიათის თავისებურებებს ვერ შეცვლის, მაგრამ მის რეაქციებზე მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული ჯანსაღი საკლასო კლიმატის შენარჩუნება. თუ პედაგოგი ხელს შეუწყობს ასეთ მშობელს, შესაძლოა ზემოთჩამოთვლილი ყველა ზიანმა ერთად იჩინოს თავი. ხოლო საუკეთესო შემთხვევაში, პედაგოგი შეძლებს პრივილეგიების მაძიებელი მშობლები აქციონ სკოლის პროგრესის მნიშვნელოვან აქტორებად, რათა მათი ენერგია და პოტენციალი კლასის განვითარებას მოხმარდეს.
