აუდიოაღწერა/აუდიოდესკრიპცია უნივერსალური დიზაინის ერთ-ერთი ეფექტური ინსტრუმენტია და განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს უსინათლო და მცირემხედველი პირებისათვის სივრცეში უსაფრთხო გადაადგილების თვალსაზრისით. ამ მხრივ კი მნიშვნელოვანია იმ სასწავლო-საგანმანათლებლო თუ სხვა სივრცეების აუდიოაღწერა, რომლებშიც უსინათლო ან მცირემხედველ ბავშვებს/პირებს უწევთ გადაადგილება. აუდიოაღწერის ცოდნასა და მეთოდებს, პოლონეთის საელჩოს მხარდაჭერითა და HumanDoc-ის დახმარებით, რამდენიმე ეტაპად ვეუფლებით, ამჯერად — შვედეთისა და ბრიტანეთის უნივერსიტეტების პროფესორებისა და პოლონელი უსინათლო კონსულტანტების ჩართულობით. სიამოვნებით გიზიარებთ მათგან მიღებულ და ჩვენსავე მოპოვებულ ცოდნას. ვიმედოვნებთ, ჩვენს ქვეყანაშიც ბევრი სივრცე აღიწერება და მოერგება ისინი უსინათლო პირების საჭიროებებს.
შენობის შიდა სივრცის ეფექტური აუდიოაღწერილობების შექმნა იმთავითვე მოიაზრებს დეტალურ, მკაფიო და საინტერესო სიტყვიერ ახსნა-განმარტებას, რომელიც გადასცემს ვიზუალურ ინფორმაციას უსინათლო ან მცირემხედველ პირებს. ინტერიერის ეფექტური აუდიოაღწერილობის შესაქმნელად გამოგვადგება ცოდნა, რომელიც რამდენიმე საკითხად შეიძლება დაიყოს.
- უპირველეს ყოვლისა, აუცილებელია, ვიცნობდეთ აუდიტორიას. მოგვეთხოვება იმის დადგენა, თუ ვინ გამოიყენებს ჩვენ მიერ მომზადებულ აუდიოაღწერას და რა საჭიროებები აქვთ ამ ადამიანებს. ვიცოდეთ ჩვენი აუდიტორია, ნიშნავს, გვესმოდეს, რომ ჩვენ აღვწერთ შინაარსს იმ პირებისთვის, რომლებსაც შეიძლება ჰქონდეთ სხვადასხვა დონის ცოდნა ამ თემაზე.
- შეაგროვეთინფორმაცია. ამისთვის კი დაათვალიერეთშენობადადააზუსტეთ განლაგებისძირითადიმახასიათებლებიდამნიშვნელოვანიელემენტები. გამოყავით მნიშვნელოვანიასპექტები, როგორებიცაა:არქიტექტურულისტილი, გამოყენებულიმასალებიდასხვადასხვასივრცისდანიშნულება.
- მნიშვნელოვანია აღწერილობისსტრუქტურირება შემდეგი გეგმით:
- შესავალშივე დაიწყეთშენობისმიმოხილვა, მისისახელის, დანიშნულებისადანებისმიერიშესაბამისიისტორიისჩათვლით.
- აღწერეთცალკეულიოთახებიდატერიტორიებისისტემატურად, დაწყებულიშესასვლელიდან, გასასვლელით დამთავრებული.
- განსაზღვრეთ ადგილმდებარეობა.მიუთითეთ,სადმდებარეობსოთახისხვაოთახებთანმიმართებით.
- ზომადაფორმა — აღწერეთზომებიდაგანლაგება.
- ძირითადიმახასიათებლები — მონიშნეთმნიშვნელოვანიელემენტები, როგორებიცაა:ავეჯი, ნამუშევრები, კარ-ფანჯრებიდადეკორაციები.
- ტექსტურების, ზედაპირების, ჩარჩოებისადაფერების აღსაწერადგამოიყენეთნათელიენა. ფერი შეადარეთ კარგად ნაცნობ საგნებს ან საკვებ პროდუქტებს, მაგალითად: წითელი — პომიდორს, ყვითელი — ლიმონს…
- ფუნქციონალობა — ახსენით,რააქტივობებსანმიზნებსემსახურებათითოეულისივრცე.
- გამოიყენეთ მარტივი და აღწერითი ლექსიკა. იყავით აღწერილობითი, გამოიყენეთ ნათელი და კონკრეტული ენა, რათა ნათლად წარმოაჩინოთ, რაც ხდება. მაგალითად, ნაცვლად „მაღალი სახლისა“, შეგვიძლია თქვათ: „თეთრი ქვით ნაგები, მაღალი სახლი წითელი კრამიტის გადახურვით“. გამოიყენეთ მიმანიშნებლები, როგორებიცაა: „მარჯვნივ“, „მარცხნივ“, „წინ“ და სხვა.
- წარმოსახვითი სურათისდასახატად აირჩიეთზუსტი, მაგრამშედარებითი/მიმსგავსებითიაღწერილობები.
- მოერიდეთჟარგონსდაზედმეტადტექნიკურტერმინებს; შეინარჩუნეთგასაგები, თუმცამიმზიდველი ენა.
- გონივრულადგამოიყენეთმსგავსებებიდამეტაფორებიგაგებისგასაუმჯობესებლად.
- ზოგან ჩართეთ იუმორიც, თუ ამის საშუალებას დრო და ფორმატი იძლევა.
- საჭიროებისშემთხვევაში, კარგი იქნება კონკრეტულიადგილებისშესახებ საინტერესოფაქტებისანისტორიების დამატება, რაც აღწერას შემატებსსიღრმესდა გაამდიდრებსმსმენელისგამოცდილებას.
- მართეთ ტემპიდატონი.
- ილაპარაკეთნელადაგარკვევით, მიეცითმსმენელსდროინფორმაციისასათვისებლად. ცვალეთ ტემბრი და შეინარჩუნეთმიმზიდველიტონი, რათამსმენელიდაინტერესდეს.
- გაითვალისწინეთფონურიხმები— ხმებიშენობიდან და გარე სივრცეებიდან. მოერიდეთძალიანსწრაფადლაპარაკს, დაუშვითგარკვეულიპაუზა, რათამსმენელმაშეძლოსინფორმაციისაღქმა.
- შეინარჩუნეთნეიტრალურიტონი. აღწერაშიარუნდაჟღერდეს პირადიმოსაზრებები; ისუნდაიყოსობიექტურიდაფაქტობრივი. თქვენიტონი სიტუაციისამებრ, უნდაიყოსმიმზიდველი, მაგრამარა — ზედმეტადდრამატული. ამისათვის კი ივარჯიშეთ. წარმოიდგინეთ თავი მსმენელისადგილას. წარმოიდგინეთ, რადეტალების ნახვას ისურვებდით.
- შეამოწმეთთქვენიაღწერა. სთხოვეთ გადაკითხვა ენის კარგ მცოდნეს.
- გაუზიარეთაუდიოაღწერათქვენისამიზნეაუდიტორიისწევრებსგამოხმაურებისა და კრიტიკისთვის. შეაგროვეთგამოხმაურება: თუშესაძლებელია, მიიღეთგამოხმაურებამხედველობადაქვეითებულიპირებისგანთქვენსაღწერილობებზე. მათიშეხედულებებიდაგეხმარებათ,დახვეწოთთქვენიმიდგომადაგახადოთისუფრომორგებული.
- მათი რეკომენდაციისამებრ, შეცვალეთ ტექსტი, რათაგაუმჯობესდესსიცხადედაჩართულობა.
- ჩაწერეთაღწერა.თუშესაძლებელია, აუდიოაღწერილობებს მოარგეთშესაბამისიხმოვანიეფექტებიანფონურიმუსიკა, რომელსაცშეუძლიაგააუმჯობესოსვიზუალურიატმოსფეროდაკონტექსტი.
- დარწმუნდით, რომაღწერილობებიკარგადუთავსდება გამოსახულებებს.
- გამოიყენეთკარგიხარისხისხმის აღჭურვილობამკაფიოხმოვანებისუზრუნველსაყოფად. მოერიდეთძალიანსწრაფადლაპარაკს, დაუშვითგარკვეულიპაუზა, რათამსმენელმაშეძლოსინფორმაციისაღქმა.
- აირჩიეთმშვიდიგარემოჩაწერისთვის, რათამინიმუმამდედაიყვანოთფონურიხმაური.
- უზრუნველყავით ხელმისაწვდომობა.დარწმუნდით, რომაუდიოაღწერაადვილადხელმისაწვდომიასხვადასხვაპლატფორმისსაშუალებით (მაგ., QR კოდები, ვებსაიტი, მობილურიაპლიკაცია). განიხილეთ ალტერნატიული ტექსტები[1].
აუდიოაღწერის შესაქმნელად პატარა ექსპერიმენტი ჩავატარე, Chart gpt-ს ფოტო მივაწოდე და აღწერა ვთხოვე. მან ფოტო ვერ გარდაქმნა ტექსტად, თუმცა შემომთავაზა ნიმუში, რომლის ჩემ მიერ რედაქტირებულ ვერსიას ასევე სიამოვნებით გაგიზიარებთ:
შესავალი: „კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება გრინფილდის საზოგადოებრივი ცენტრის შესასვლელთან. შიგნით შესვლისას თქვენ გელით ბუნებრივი სინათლის თბილი ნათება, რომელიც მიედინება დიდი, თაღოვანი ფანჯრებით. კედლები შეღებილია რბილი კრემისფრით, მორთულია ადგილობრივი მხატვრების მიერ შექმნილი საუკეთესო ნამუშევრებით“.
ოთახის აღწერა: თქვენგან ხელმარჯვნივ ნახავთ მთავარი შეხვედრების დარბაზს. ის არის ფართო, მაღალი ჭერით და გაპრიალებული ხის იატაკით. ოთახი სავსეა მრგვალი მაგიდებით, რომლებიც გარშემორტყმულია კომფორტული სკამებით. დარბაზი შესანიშნავია შეკრებებისთვის. ჩრდილოეთის, შედარებით ღია ფერის კედელზე ჰკიდია დიდი დაფა, სხვებზე კი წიგნებითა და რესურსებით სავსე თაროებია განთავსებული, თანამშრომლობისა და საზოგადოების ჩართულობისთვის.
იფიქრეთ, როგორ შექმნიდით თქვენი სივრცეების აღწერებს და გამიზიარეთ – ერთად მეტის გაკეთებაა შესაძლებელი.
[1] ამის შესახებ იხილეთ ჩვენი წერილი: https://mastsavlebeli.ge/?p=41547
