ტექნოლოგიების განვითარებას ყოველთვის დიდი გავლენა ჰქონდა ადამიანის საქმიანობაზე, ამიტომ აუცილებელია იმის აღიარება, რომ ტექნოლოგია იყო და არის ლიტერატურის ისტორიის პროგრესის მთავარი ფაქტორი.
ოდესღაც ლიტერატურა ზეპირსიტყვიერი იყო. მას შემდეგ, რაც სტამბა გაჩნდა, დაიწყო ზეპირი ტექსტების ჩაწერა/ბეჭდვა. ასე გაჩნდა წიგნი. ციფრულმა ეპოქამ ახალი პროგრესი და გამოწვევები მოიტანა.
ინტერნეტი პოეტს საშუალებას აძლევს, მკითხველთან უფრო ახლოს მივიდეს. ქსელურობამ ყველაფერი ინტერაქციული გახადა. იცვლება ლიტერატურის, მათ შორის პოეზიის ფორმებიც. დიახ, ალბათ ეს არის ტექნოლოგიებით ლიტერატურის ევოლუცია.
ინტერნეტმა შექმნა პოეზიის ორი ახალი სცენარი, ერთი მხრივ როგორც პოეტური ტექსტის გავრცელებისა და პოპულარიზაციის საშუალებამ და მეორე მხრივ როგორც შემოქმედებითმა ინსტრუმენტმა ლიტერატურული გზავნილებისთვის.
ციფრული პოეზია აერთიანებს პოეზიაში ვიზუალური და აუდიალური ელემენტების შესაძლებლობებს. ის შეიძლება შეიცავდეს კინეტიკურ ტიპოგრაფიას, ხმის პეიზაჟებს და ვიზუალურ ეფექტებს ტექსტის ემოციური ზემოქმედების გასაძლიერებლად.
ციფრული პოეზია არის პოეტური პრაქტიკა, რომელიც რეალიზდება ციფრული მედიითა და ტექნოლოგიებით. ის არის ციფრული ლიტერატურის ჟანრი.
ახალი ციფრული პოეზია მკვეთრად ელექტრონული ბუნებისაა. ეს ლექსები წიგნად გამოცემაზე არ არის ორიენტირებული, თუმცა ავტორები ხშირად წიგნადაც გამოსცემენ. კიბერპოეზიის ბუნებრივი სივრცეა ქსელი და მაქსიმალურად იყენებს იმ შესაძლებლობებს, რომლებსაც ციფრული მედია გვთავაზობს. აუცილებელია, ციფრულმა პოეზიამ შეინარჩუნოს ესთეტიკა და კრეატიულობა.
„ციფრული პოეზია არა მხოლოდ არღვევს წერილობითი ტექსტის ყველა ტრადიციასა და შეზღუდვას, არამედ თავისუფლდება კონკრეტული კულტურისა თუ ენის შეზღუდვებისგან. ციფრული პოეზია შეიძლება შეფასდეს როგორც ელექტრონული, მულტიკულტურული და მრავალენოვანი გლობალური მოძრაობა, რომელსაც შეუძლია პოეზიის ტექსტური და ვიზუალური ელემენტების შერწყმა ტექნოლოგიასთან“ (Kovalik and Curwood).
Loss Pequeño Glazier-ის განიხილავს ციფრულ პოეზიას თავის წიგნში „ციფრული პოეტიკა“: „პოეტი ფიქრობს ლექსის მეშვეობით. ანალოგიურად, აქ გამოკვლეულია არა ციფრული ნაწარმოების როგორც ბეჭდური ლექსის გაფართოების იდეა, არამედ იდეა ციფრული ლექსისა როგორც ამ ახალი მედიუმის მეშვეობით აზროვნების პროცესისა“, – და როგორც კრისტოფერ ფანკჰაუზერმა დაადგინა თავის წიგნში „პრეისტორიული ციფრული პოეზია“, ელექტრონული პოეზიის ისტორია ციფრული კომპიუტერის ისტორიასთან არის შერწყმული.
კინეტიკური პოეზია[1]
კინეტიკური პოეზია, იგივე როგორც კინეტიკური ტიპოგრაფია ან ანიმაციური პოეზია, არის ციფრული ლიტერატურის ფორმა, რომელიც ფოკუსირებულია ტექსტის ვიზუალურ და კინეტიკურ ასპექტებზე. ის მოიცავს ტექსტით მიზანმიმართულ მანიპულირებას და ანიმაციას, რათა გააძლიეროს ლექსის ემოციური გავლენა, მისი მნიშვნელობა და ესთეტიკური თვისებები. კინეტიკური პოეზია ხშირად იყენებს სხვადასხვა ტექნიკას დინამიკური და ვიზუალურად მიმზიდველი კომპოზიციების შესაქმნელად. კინეტიკური პოეზიის ძირითადი მახასიათებლებია:
- ტექსტის მოძრაობა – კინეტიკურ პოეზიაში ტექსტი არ არის სტატიკური, ის მოძრაობს და იცვლება. ასოები, სიტყვები და მთელი ფრაზებიც კი შეიძლება ბრუნავდეს, ქრებოდეს ან სხვადასხვა ფორმაში გადადიზრდებოდეს. ეს მოძრაობა გამოიყენება ლექსის თემის ან ემოციის გადმოსაცემად.
- დრო და რიტმი – კინეტიკური პოეზია დიდ ყურადღებას აქცევს დროსა და რიტმს. ტექსტის ელემენტების მოძრაობა ხშირად სინქრონიზებულია მუსიკასთან ან რაიმე ხმასთან, რაც აუდიტორიას რიტმულ განწყობას უქმნის.
- ვიზუალური ეფექტები – ფერის ცვლილება, მასშტაბირება და სხვა ტრანსფორმაციები, რომელთა მიზანი ტექსტის ვიზუალური ზემოქმედების გაძლიერებაა. ეს ეფექტები ხშირად გამოიყენება ლექსის გზავნილის გამოსაკვეთად ან მხატვრული ეფექტების შესაქმნელად.
- ინტერაქციულობა – ზოგიერთი კინეტიკური ლექსი ინტერაქციულია, რაც საშუალებას აძლევს მკითხველს/მაყურებელს, აკონტროლოს ანიმაციის ტემპი ან მიმართულება. ამით მკითხველი მონაწილეობს პროცესში.
- ნარატიულობა/ არანარატიულობა – კინეტიკური პოეზია შეიძლება იყოს ნარატიული, სადაც ანიმაციური ტექსტი მოგვითხრობს ამბავს, ან არანარატიული, სადაც აქცენტი ვიზუალურ და ემოციურ ზემოქმედებაზე დაისმის და არა ხაზოვან თხრობაზე.
- აქცენტი ვიზუალურ ესთეტიკაზე: კინეტიკური პოეზია ძლიერ აქცენტს სვამს ტექსტის ვიზუალურ ესთეტიკაზე. ეკრანზე ასოებისა და სიტყვების განლაგება და მოძრაობა განუყოფელია ლექსის საერთო მნიშვნელობისგან.
კინეტიკური პოეზია არის ჰიბრიდული ფორმა, რომელიც მოიცავს ლიტერატურას, ვიზუალურ ხელოვნებას და ანიმაციას. ის პოეტებსა და ხელოვანებს სთავაზობს აუდიტორიასთან ურთიერთობის უნიკალურ გზას ციფრულ ეპოქაში ტექსტის დინამიკური და ექსპრესიული პოტენციალის გამოყენებით.
კინეტიკური პოეზიის მაგალითები შეგიძლიათ ნახოთ ციფრული ხელოვნების ინსტალაციებში, ინტერაქციულ ვებსაიტებზე და მულტიმედიაპრეზენტაციებში.
[1] https://www.youtube.com/playlist?list=PLCkGddUoQUvdJ-xxKkk2XgJHQwY0hNwjE
