მოსწავლე, რომელმაც ეს წინადადება დაწერა სტიკერზე მხოლოდ და მხოლოდ იმით განსხვავდებოდა თანაკლასელებისგან, რომ ნელა საუბრობდა და ფრთხილად მოძრაობდა შესვენებაზე სკოლის დერეფანში, კედელთან ახლოს. მკლავიც მომზადებული ჰქონდა ვინმესთან მოსალოდნელი დაჯახების ასაცილებლად. უფრო ინტერესით დაკვირვებული მასწავლებელი შენიშნავდა მის დაყოვნებულ პასუხებსაც კლასში ყველასთვის გახმოვანებულ კითხვებზე. კიდევ უფრო მეტი მონდომებითა და პროფესიონალური ალღოთი შემფასებელი პედაგოგი მალე დაასკვნიდა, რომ მისი პასიურობა და მოკლე ფრაზებით მეტყველება სულაც არ იყო განპირობებული სწავლისადმი გულგრილი დამოკიდებულებით, პირიქით, მისი მისწრაფება, დაუფლებოდა მეტ ცოდნას, საკუთარ თავში აღმოეჩინა და გაეძლიერებინა ყველა საგნის სწავლის უნარი ბევრად თვალსაჩინო იყო, ვიდრე სხვა რომელიმე მაღალი აკადემიური მოსწრებით გამორჩეული მოსწავლის ქცევა.
ასე იყო თუ ისე – ზემოთ დახასიათებული მოსწავლისადმი სიბრალულს გამოხატავდნენ, ხოლო მასთან ნიშნებით გატოლებული მისსავე მეგობრის მიმართ „პედაგოგიურ უწყინარ მრისხანებას.“ ერთს თუ შეაქებდნენ, მეორე – საყვედურობდნენ; ერთს თუ მოეფერებოდნენ, მეორეს ბრძანებას აძლევდნენ. იმიტომ რომ, ზოგიერთის შეხედულებით, ერთს არ შეეძლო სწავლა თავისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო, ხოლო მეორე „ჩლუნგი“ გახლდათ და, ამავე ზოგიერთის აზრით, საერთოდაც ვერასდროს, ვერაფერს ისწავლიდა. „იმ მეორემ“, კი სტიკერზე დაწერა:
„მე მინდა 10 ქულა, იმიტომ რომ დედაჩემი სულ მუშაობს და გავახარებ.“
საოცარი სულაც არ არის, რომ მათ – ამ ორს – მეგობრობა გამოუვიდათ, ერთმანეთზე მზრუნველი და დამცველნი გახდნენ. საუბრობდნენ, იცინოდნენ, თამაშობდნენ ერთად სკოლაში თუ მის გარეთ.
-მაინც რა არის შეფასება და რა როლი აქვს მოსწავლის განვითარებისთვის?! შეფასებაა ურთიერთობის ბიძგი? რის მიხედვით ირჩევენ კლასში მეგობრებს? რა იმალება ნიშნის მიღმა?
ფართოდ საანალიზო თემაა. თუმცა სხარტად მოფიქრებული – ჯაჭვის რგოლებივით გადაბმული – პასუხებიც მოიძებნება. შეფასება არის ნიშნით გამოხატული საგნობრივი ცოდნა და უნარ-ჩვევა. ცოდნა და უნარ-ჩვევა მზარდია წლიდან წლამდე, რაც ნიშნავს განვითარებას, განვითარების უწყვეტობა ბიძგს აძლევს თანაკლასელებს შორის ურთიერთობას, ურთიერთობას ამყარებს თანაბრად აღიარებული შესაძლებლობისა და საერთო ინტერესების ქონა. საერთო ინტერესები იმალება ნიშნის მიღმა. რაც ნიშნავს, რომ ინტერესები არ ფასდება!
ინკლუზიური განათლების პროგრამის ხიბლიც ესაა:
- ავლენს მოსწავლის ინტერესებს, რომელიც ხშირ შემთხვევაში სულაც არ შეესაბამება ის სასწავლო საგნობრივ მიზნებს, „სხვა“ რომ აღწევს.
- მოსწავლის აღიარება ხდება იმის მიხედვით, რაც ყველაზე კარგად გამოსდის თავად მას, არა „სხვასთან“ შედარებით.
- მოსწავლის შეფასება პროპორციულია მისი შრომის რაოდენობასთან და პოტენციალის მაქსიმუმთან, არა „სხვის“ აკადემიურ მოსწრებასთან.
- მოსწავლის დავალების შესრულების ხარისხი მოწმდება მისი შესაძლებლობიდან გამომდინარე, არა „სხვისი“ უკეთესი დავალების გათვალისწინებით.
- მოსწავლის აქტიურობის მაჩვენებელი დამოკიდებულია მასწავლებლის პროფესიულ ოსტატობაზე, არა „სხვა“მოსწავლეებისმიერ ინიციატივის გამოვლენის სიხშირეზე.
- მოსწავლის ინდივიდუალური მისაღწევი შედეგი სრულად დაძლეულია, რაც მისი „სხვასთან“ გათანაბრების ტოლფასია და ნიშნავს, რომ იმსახურებს 10 ქულას.
…იმიტომ რომ მან იშრომა, იწვალა, იმეცადინა და ვეღარ ითამაშა!
და
-ის მისი მეგობარიო? -გაჩნდებოდა კითხვა.
-ისიც სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მოსწავლეა (სსსმ), რადგან მისი ოჯახური პირობები არაა სწავლის წამახალისებელი და ხელშემწყობი; არა აქვს საკმარისი გამოცდილება. სამაგიეროდ, მისგან დაჟინებით მოითხოვენ იმას, რაშიც დახმარება სჭირდება და დამოუკიდებლად ვერ დაძლევს, თუმცა არავის „სცალია“… მისთვის დედის ბედნიერი ღიმილი უფრო სასიცოცხლოა, ვიდრე ცოდნის ფლობა. მანაც იშრომა, იწვალა და ვეღარ ითამაშა; მაგრამ ვეღარც იმეცადინა, იმიტომ რომ დედას ეხმარებოდა.
-რატომ აირჩიეს ერთმანეთიო? – ლოგიკური კითხვაა.
-იმიტომ რომ, მასწავლებლების მხრიდან მათი შეფასებით გამოხატული აღიარების დონე აბსოლუტურად ემთხვევა ერთმანეთს და შესამჩნევად დაბალია. ესაა მიზეზი, რის გამოც, მათ ერთმანეთი აღიარეს და მიიღეს ისეთი ბუნებრივი, როგორიც არიან და არც უცდიათ სხვასთან დამეგობრება, მით უმეტეს, არც მათგან გამოვლენილა სურვილი.
სტატიის კონცეპტიც ესაა:
-დამაკვირდი, გამოიცანი ჩემი ინტერესები, მაღიარე და ისე შემაფასე, რომ დაღი არ დამასვა, რადგან მე მეგობარი უფრო მჭირდება!
