დილიდან ვიცი, რთული დღე იქნება და ეს გაღვიძებისთანავე მღლის. პანდემიის პერიოდში არა მარტო ჩემი, ბავშვების რეჟიმიც აირია – გვიან იძინებენ და გვიან იღვიძებენ. 12 საათზე კი დისტანციური გაკვეთილები იწყება. სახლში ორი მცირეწლოვანი ბავშვი ცხოვრობს, მესამე კლასელი ბიჭი და 5 წლის გოგონა. ვცდილობთ, დილის რუტინული ჩვევები შევასრულოთ, მერე სწრაფად ვისაუზმოთ და გაკვეთილზე არ დავაგვიანოთ. გაკვეთილის დაწყებისთანავე მარტო ვტოვებთ და სხვა ოთახში გავდივართ. დილიდან სამუშაო მეც მაქვს, მაგრამ ამ დროს 5 წლის გოგონას სჭირდება ყურადღება, ხან გართობა უნდა, ხან წიგნის კითხვა, ხან კიდევ როლური თამაშები. ვიცი, მუშაობას ვეღარ მოვახერხებ, რადგან თუ პატარა რაიმეთი არ დაკავდება, სკოლის მოსწავლეს ხმაურით ხელი შეეშლება. ოდნავი ფაჩუნიც კი ძაბავს. როცა გაკვეთილი იწყება, თითქმის ფეხაკრეფით დავდივართ, რომ არ ვიხმაურო, დისტანციურ გაკვეთილზე „ოჯახის ხმები” არ შევიდეს და ამის გამო თავი უხერხულად არ იგრძნოს.
დედობა არასოდეს ყოფილა მარტივი, მაგრამ პანდემიის პირობებში დედობა კიდევ უფრო რთული და საპასუხისმგებლო გახდა. ოჯახის საქმეები და ბავშვებზე ზრუნვის პასუხისმგებლობა, რომელიც აქამდე ისედაც ქალის პირდაპირი მოვალეობა იყო, კიდევ უფრო გაიზარდა და შრომისა და პასუხისმგებლობის ეს უზარმაზარი ტვირთი ქალებს უფრო მძიმედ დააწვა მხრებზე. სოციალური ინსტიტუტების – ბაღების და სკოლების დახურვამ ქალების უხილავი შრომის ტვირთი კიდევ უფრო დაამძიმა. ჯერ კიდევ, როცა მომავალი ბურუსით მოცულია, პროგნოზების გაკეთება რთულია და სკოლა-ბაღების ამუშავების საკითხი ისევ არ არის გადაწყვეტილი, მნიშვნელოვანია, დედებმა ვისაუბროთ მაინც იმ გამოწვევებზე, რომლებიც პანდემიამ მომუშავე თუ არამომუშავე დედებს შეუქმნა.
სწავლების ახალ მოდელზე გადასვლამ მშობლებს კიდევ ერთი ახალი რამ აღმოგვაჩენინა, ეს იყო შიში იმისა, რომ ისედაც მძიმე განათლების სისტემის პირობებში და ახლა უკვე პანდემიური განათლების პირობებში, მოსწავლეები კიდევ უფრო „ჩამორჩებიან”, თუ ძალიან არ მოინდომებს თავად მოსწავლე და მისი მშობელი. ისე გამოვიდა, რომ დედებმა მასწავლებლობაც შევითავსეთ, შვილების სწავლის ხარვეზები უფრო ახლოდან აღმოვაჩინეთ და შევეცადეთ საუკეთესო შედეგისთვის ერთად გვემუშავა. შემოქმედებითი უნარების განვითარება, კითხვის ტექნიკის დახვეწა, უცხო ენის შესასწავლად გაძლიერებული ყურადღება და ამის თვალ-ყური ყველაფერი რუტინული ყოფის მთავარ მოვალეობებად იქცა.
ამას გარდა, ყოველდღიურად გვიწევდა მოგვეფიქრებინა, როგორ შეგვეწყო ხელი ბავშვების ფიზიკური გააქტიურებისთვის, ხელი შეგვეწყო სოციალური კავშირების გაბმისთვის და ყველაზე მთავარი, ხშირად მოგვესმინა ბავშვებისთვის, რომლებიც უმეგობროდ დარჩნენ და ამას ძალიან განიცდიან.
თითქმის რვა წელია ტელევიზორში არხები გამოვრთე და მხოლოდ ტელევიზორის ყუთი დაგვრჩა, რომელშიც ხანდახან, მოცალეობის დროს, საოჯახო კინოსეანსებისთვის ვიყენებთ. ამ გადაწყვეტილების სისწორეში კიდევ უფრო დავრწმუნდი, რაც ბავშვები წამოიზარდნენ და ჩვენს ტელევიზორებში კი ისევ ქაოსი, განუკითხაობა და მდარე გადაცემების კორიანტელია. ახალი არ იქნება თუ ვიტყვი, რომ ეკრანი ჩემს შვილებსაც ანდამატივით იზიდავთ და ყოველიდღე, უამრავი საჭიროებაზე ფიქრისა და ზრუნვის პარალელურად, დედებს იმაზე ფიქრიც გვიწევს, როგორ ვიცხოვროთ ისე, რომ ნაკლები ურთიერთობა ჰქონდეთ ბავშვებს ეკრანთან. აქამდე ეს ყველაფერი მეტწილად დაბალანსებული იყო, სკოლაში ცოცხალი ურთიერთობები ჰქონდათ, სწავლობდნენ, თამაშობდნენ, ერთმანეთს აზრებს უზიარებდნენ. ახლა კი ყოველდღიურ საფიქრალად იქცა, როგორ შევთავაზოთ მათ უფრო მეტი ცოცხალი ურთიერთობა პანდემიის პირობებში და თავიდან ავარდიოთ ეკრანთან ხანგრძლივი ჯდომა. ისიც შევამჩნიე, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ბავშვებს ვცდილობთ ეკრანებთან ნაკლები ურთიერთობა ჰქონდეთ, სახლში გაჯეტები მრავალთავა გველეშაპივით მრავლდებიან. ერთს შევინახავ, მეორეს აღმოაჩენენ, მეორეს დავმალავ, პირველს პოულობენ და ა.შ ციფრული ეკრანების ეს მრავალთავა გველეშაპი, დაუმარცხებელია, როგორც ჩანს, და გადავწყვიტეთ უფრო მოვიშინაუროთ, ვიდრე ვებრძოლოთ – ასე დაიწყო ჩემმა უმცროსმა შვილმა ეკრანიდან ტანვარჯიშის შესწავლა, დაინტერესდა რუსულით და ინგლისური კიდევ უფრო გაიუმჯობესა. თუმცა, იმ პირობებში როდესაც, ბავშვები გაკვეთილებს ეკრანის წინ ესწრებიან, ეკრანებთან მეცადინეობენ, ეკრანების გამოყენებით ცდილობენ მეგობრებთან ურთიერთობებს და გასართობადაც ეკრანისკენ მიიწევენ, ეს ნამდვილად შეიძლება გვექცეს უზარმაზარ პრობლემად ბევრი სხვადასხვა გამოვლინებით. ეკრანებთან ხანგრძლივად ჯდომა პანდემიის ერთ-ერთ მთავარი გამოწვევაცაა და ბავშვების ფიზიკურ და ფსიქიკურ ჯანმრთელობას უქმნის საფრთხეს.
როდესაც პანდემიის დროს დედობის მძიმე ტვირთზე და პასუხისმგებლობებზე ვწერ, მახსენდება და განსაკუთრებით მაფიქრებს დედები, რომელთაც სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროებების მქონე ბავშვები ჰყავთ და ამ უჩვეულო მდგომარეობამ მათ კიდევ მეტი პრობლემა შეუქმნა; დედები, რომლებმაც სამსახურები დაკარგეს და მათ ოჯახებში მომავლის შიშმა და მოწყენილობამ დაისადგურა; მარტოხელა დედები, რომლებიც იმაზე მეტად მარტო დარჩნენ პრობლემების პირისპირ, ვიდრე აქამდე იყო; ემიგრანტი დედები, რომლებიც წლებია შიშებით ცხოვრობენ და შორიდან უწევთ შვილებზე და ოჯახის წევრებზე ზრუნვა; დედები ჯანმრთელობის პრობლემებით[ დედები რომლებიც სისტემატიური ძალადობის ქვეშ იმყოფებიან და კიდევ ბევრი დედა, რომლებიც მხარდაჭერის გარეშე ქმნის შვილებისთვის მომავალს.
ახლა, ისე როგორც არასდროს, საუბარი და ერთმანეთის მოსმენა გადარჩენის ტოლფასია. და ამაზე დიდი სიკეთე, ამაზე დიდი მხარდაჭერა, რა შეიძლება გავუკეთოთ ერთმანეთს, მოსმენისა და გაზიარების გარდა?!
