გაკვეთილის დაგეგმვა ერთ – ერთი უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია სწავლების პროცესში.

გაკვეთილის დაგეგმვა ერთ – ერთი უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია სწავლების პროცესში. სამწუხაროდ, ჩვენი პედაგოგების გარკვეული ნაწილი ჯერ კიდევ ფორმალურად უდგება ამ საკითხავს. ამიტომ, გთავაზობთ გაკვეთილის გეგმის ორ მაგალითს, რომლებიც X და XI კლასების კონკრეტულ სახელმძღვანელოებს ეყრდნობა.

ისტორია მე – 10 კლასი – 13 პარაგრაფი

ავტორები: ნინო კიღურაძე, ლალი ფირცხალავა, ცირა ჩიკვაიძე

„ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა”

სცენარი – I

ნაცნობი ცნებები – ისტორიული წყარო, ისტორიული კვლევა,

შესასწავლი ცნებები – წყაროების კლასიფიკაცია

გაკვეთილის თემა – მუშაობა სხვადასხვა ტიპის წყაროებზე; ერთი ამბავი და სხვადასხვა წყარო

გაკვეთილის მიზანი – მოსწავლეები აანალიზებენ და აფასებენ ერთი და იმავე ისტორიული მოვლენის განსხვავებულ ინტერპრეტაციებს. ადარებენ კონკრეტულ ისტორიულ მოვლენაზე არსებულ ორი (ან სამი) ისტორიკოსის განსხვავებულ თვალსაზრისს და აფასებენ მას.

დრო – 45 წუთი

რესურსები – დაფა, ცარცი, სახელმძღვანელო მე-10 კლასი (მოსწავლის წიგნი), რვეული, კალმისტარი.

აქტივობები

აქტივობა – 1

მასწავლებელი აცნობს მოსწავლეებს გაკვეთილის თემასა და მიზანს და მოკლედ საუბრობს სხვადასხვა ტიპის ისტორიული წყაროების მნიშვნელობაზე.

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს დავალება საკუთარ რვეულებში შეასრულონ, ხოლო შემდეგ აძლევს ამ დავალების ინსტრუქციას:

–წაიკითხეთ, 13 პარაგრაფის ”მუშაობა სხვადასხვა ტიპის წყაროებზე; ერთი ამბავი და სხვადასხვა წყარო”, შესავალი, წყარო 1, 2 და 5.

–წყარო 1, 2 და 5 შინაარსის მიხედვით შეასრულეთ შემდეგი დავალება:

მასწავლებელი შეკითხვებს წერს დაფაზე.

1. ჩამოწერეთ წყაროებში ნახსენები ყველა ისტორიული პირის სახელი
2. დაწერეთ წყაროებში ნახსენები ღმერთის სახელი
3. დაწერეთ წყაროებში ნახსენები გეოგრაფიული სახელები

სწორი პასუხები:

1.ამულიუსი, ნუმიტორი, რომულუსი, რემუსი;

2.მარსი;

3.ტიბრი, რომი.

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს ადგილიდან უპასუხონ.

აქტივობა 1 ფასდება შემდეგნაირად: მასწავლებელი თითო სწორ პასუხში წერს თითო ქულას.

აქტივობა 1. ეთმობა 10 წუთი

აქტივობა 2

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს დავალება საკუთრ რვეულებში შეასრულონ,

ხოლო ამ დავალების ინსტრუქციას ზეპირად ეუბნება:

–სქემის მიხედვით წარმოსახეთ წყარო 1, 2 და 5 ნახსენები ისტორიული პირების ნათესაური კავშირები:

1. ამ პირების სახელები ჩასვით ჩარჩოებში
2. კავშირების აღსანიშნავად გამოიყენეთ ისრები.

ერთ–ერთი შესაძლო სწორი პასუხი:

სამუშაოს დამთავრების შემდეგ, მასწავლებელი ჩამოივლის მერხებს შორის და აკვირდება ნამუშევრებს და ერთ–ერთ მოსწავლეს, რომელმაც დავალება კარგად შეასრულა, სთხოვს დაფაზე დახაზოს სქემა

აქტივობა 2 ფასდება შემდეგნაირად: მასწავლებელი აკეთებს ზეპირ კომენტარებს: კარგია, კარგად გიმუშავია, ნახაზი არ არის სრულყოფილი, წყაროებში მითითებული ყველა პირის სახელი არ ჩანს ნახაზში და ა.შ.

აქტივობა 2. ეთმობა 10 წუთი

აქტივობა 3

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს ზეპირად ადგილიდან გასცენ პასუხი შემდეგ შეკითხვებს.

პარაგრაფში მოცემული წყაროების მიხედვით დაადგინეთ:

1. არის თუ არა ლივიუსი თანამედროვე იმ მოვლენებისა, რომლებზეც ის წყარო 2 – ში საუბრობს? დაასაბუთეთ.

სწორი პასუხი: არ არის, რადგანაც ლივიუსი მოღვაწეობდა ძვ.წ I – ახ. წ I საუკუნეებში, ხოლო რომის დაარსება წყარო მე-5 – ის თანახმად მოხდა ძვ.წ VIII საუკუნეში.

2. რომელი წყაროებია ნივთიერი და წერილობითი?

სწორი პასუხი: ნივთიერი – 3, 4; წერილობითი – 1,2,5.

3. რომელ წყაროშია გადმოცემული მეცნიერთა ვარაუდი?

სწორი პასუხი: მე– 5 – ში.

მოსწავლეები ადგილიდან პასუხობენ. შეკითვებზე პასუხების გაცემისას შეიძლება მოსწავლეებს შორის გაიმართოს დისკუსია, რასაც მასწავლებელმა ხელი უნდა შეუწყოს.

აქტივობა 3. ფასდება შემდეგნაირად: მასწავლებელი აკეთებს ზეპირ კომენტარებს: კარგია, საინტერესოა, ზუსტად გაეცი პასუხი, პასუხი არ არის სრულყოფილი, ვინ დაამატებს და ა.შ. აქტივობა 3. ეთმობა 10 წუთი

აქტივობა 4

მასწავლებელი მოსწავლეებს აძლევს შემდეგ ორ დავალებას:

–საკუთარ რვეულებში წერილობით, რამდენიმე წინადადებით გაეცით პასუხი შემდეგ შეკითხვას:

1. დავალება.

რატომ არის აუცილებელი მრავალი წყაროს გამოყენება ერთი ისტორიული ფაქტის დასადგენად? პასუხი დაასაბუთეთ.

სავარაუდო სწორი პასუხები:

ა) წყაროები სხვადასხვა დროს არის შექმნილი. (საკუთარი აზრის დასაცავად მოსწავლემ განვლილი მასალიდან აუცილებლად არგუმენტები და მაგალითები უნდა მოიყვანოს).

ბ) წყაროს შემქმნელი შეიძლება იყოს მიკერძოებული (იყოს ოპოზიციონერი ან ხელისუფლების წარმომადგენელი), ან სიმართლეს ვერ წერდეს ცენზურის გამო და სხვა. ამიტომ აუცილებელია სხვა წყაროებით გადამოწმება. .(საკუთარი აზრის დასაცავად მოსწავლემ განვლილი მასალიდან აუცილებლად არგუმენტები და მაგალითები უნდა მოიყვანოს).

გ) წყაროს შემქმნელს შეიძლება ცუდი მთხრობელები (ინფორმატორები) ჰყავდა, რომლებიც სხვადასხვა მიზეზით დამახინჯებულ ინფორმაციას აწვდიდნენ, ამიტომ აუცილებელია სხვა წყაროებით გადამოწმება. (საკუთარი აზრის დასაცავად მოსწავლემ განვლილი მასალიდან აუცილებლად არგუმენტები და მაგალითები უნდა მოიყვანოს).

დ)სხვადსხვა ადამიანი ერთსა და იმავე მოვლენას სხვადასხვანაირად აფასებს და ა.შ.

(საკუთარი აზრის დასაცავად მოსწავლემ განვლილი მასალიდან აუცილებლად არგუმენტები და მაგალითები უნდა მოიყვანოს).

1.დავალებას ფასდება ქულების მეშვეობით, წინასწარ შემუშავებული კრიტერიუმების მიხედვით.

Kრიტერიუმები:

• აყალიბებს თეზისებს
• ამყარებს თეზისს სათანადო არგუმენტებით
• მაგალითები ადეკვატურად მოჰყავს
• ენობრივად გამართულია

2. დავალება

ნუმერაციის მიხედვით, განალაგეთ პარაგრაფში მოცემული 1, 2, 3, 4, 5 წყაროები უძველესიდან უახლესამდე

სწორი პასუხი:

მასწავლებელი კრებს რვეულებს და ნამუშევრებს ასწორებს გაკვეთილის შემდეგ.

2.დავალება ფასდება ქულების მიხედვით.

აქტივობა 4. ეთმობა 15 წუთი

საქართველოსა და მსოფლიოს ისტორია. მე – 11 კლასი – 66 პარაგრაფი

ავტორები: პაატა რამიშვილი, ნატა ახმეტელი, დავით სართანია, გიორგი ჩხიკვიშვილი

გამომცემლობა „დიოგენე”

სცენარი – I

ნაცნობი ცნებები – აღმოსავლეთის საკითხი, საეკლესიო იერარქია, ბატალიონი.

შესასწავლი ცნებები – ტრაქტატი, ტრაქტატის მუხლები.

გაკვეთილის თემა – გეორგიევსკის ტრაქტატი

გაკვეთილის მიზანი – მოსწავლეები გაეცნობიან გეორგიევსკის ტრაქტატის მუხლებს და იმსჯელებენ ქართლ–კახეთისა და რუსეთისთვის მის დადებით და უარყოფით შედეგებზე.

ასევე გაეცნობიან ქართველ ისტორიკოსთა შეხედულებებს ამ საკითხთან დაკავშირებით და შეადარებენ მათ თვალსაზრისს ერთმანეთს. გამოხატავენ საკუთარ პოზიციას ამ ისტორიული მოვლენის მიმართ.

დრო – 45 წუთი

რესურსები – დაფა, ცარცი, სახელმძღვანელო მე-11 კლასი (მოსწავლის წიგნი), საწერი ფურცლები, რვეული, კალმისტარი.

აქტივობები

აქტივობა – 1

მასწავლებელი აცნობს მოსწავლეებს გაკვეთილის თემასა და მიზანს და მოკლედ მიმოიხილავს მე-18 საუკუნის მე– 2 ნახევრის საქართველოსა და ამიერკავკასიის მდგომარეობას. ის სთხოვს მოსწავლეებს წაიკითხონ 66 პარაგრაფის ”გეორგიევსკის ტრაქტატი” – ს შესავალი (გამუქებული შრიფტით დაბეჭდილი) და უპასუხონ წინა პარაგრაფიდან შემდეგ შეკითხვას:

–რა იყო აღმოსავლეთის საკითხი?

ერთ–ერთი მოსწავლე პასუხობს.

აქტივობა 1. ეთმობა 5 წუთი

აქტივობა – 2

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს შექმნან ოთხწევრიანი ჯგუფები და ამ ჯგუფის წევრები ინდივიდუალურად გაეცნონ 66 პარაგრაფის ”გეორგიევსკის ტრაქტატი” წყარო ა) –ს.

–წყაროს გაცნობის შემდეგ, დახაზეთ ცხრილი თქვენს საწერ ფურცლებზე. (მასწავლებელი ამ ცხრილს დაფაზე ხაზავს).

–ჯგუფებში აირჩიეთ ლიდერი, რომლის დანიშნულება იქნება სამუშაოს განაწილება (ჯგუფის წევრებთან მოთათბირების შემდეგ), ჯგუფის წევრებისთვის დახმარების გაწევა და ნაშრომის პრეზენტაცია.

–ჯგუფის თითოეული წევრი ინდივიდუალურად (შესაძლებელია ლიდერის დახმარებით) ავსებს ცხრილის მხოლოდ ერთ გრაფას.

–გრაფების შევსების შემდეგ, ლიდერი, ჯგუფის წევრებთან შეთანხმებით, აერთიანებს მათ ნამუშევარს ერთ ცხრილში.

–საწერ ფურცლებს აუცილებლად მიაწერეთ ჯგუფის წევრების სახელი და გვარი

ცხრილი

–სამუშაოს დასრულების შემდეგ, ლიდერი აკეთებს ჯგუფის ნამუშევრის პრეზენტაციას კლასის წინაშე.

–პრეზენტაციის დროს პრეზენტატორს ევალება მუხლების ჩამოთვლისას მათი არგუმენტებით გამყარება.

–აქტივობის დასრულების შემდეგ შეფასდება პრეზენტატორი, დისკუსიაში აქტიურად მონაწილენი და ზოგიერთი ჯგუფის წევრი – ჯგუფურ მუშაობაში შეტანილი წვლილისთვის.

მასწავლებელი წინასწარ აცნობს მოსწავლეებს შეფასების კრიტერიუმებს.

მუშაობის პროცეში მასწავლებელი დადის მერხებს შორის, რჩევებით ეხმარება მოსწავლეებს და აკვირდება მათ მუშაობას, რათა შესაძლებლობა მიეცეს შეაფასოს მოსწავლეების ჯგუფური მუშაობა.

მასწავლებელი ამორჩევით იძახებს ერთ– ერთი ჯგუფის პრეზენტატორს.

პრეზენტაციის დროს, თითოეული მუხლის წაკითხვის შემდეგ, მასწავლებელი ეკითხება სხვა ჯგუფის ლიდერებს:

–გაქვთ თუ არა განსხვავებული ვერსია, დაასახელეთ?

–მიგაჩნიათ თუ არა, რომ პრეზენტატორის არგუმენტები მოისუსტებს, რატომ?

პრეზენტაციის დროს შესაძლებელია გაიმართოს დისკუსია, რასაც მასწავლებელმა ხელი უნდა შეუწყოს.

აქტივობა 2 ფასდება შემდეგნაირად:

მასწავლებელი აფასებს მოსწავლეებს სხვადასხვა პარამეტრით:

1. ჯგუფური მუშაობაში შეტანილი წვლილისთვის;
2. პრეზენტაციისთვის
3. დიკუსიაში მონაწილეობისთვის

1. მასწავლებელი აფასებს ჯგუფის წევრების მუშაობას შემდეგი კრიტერიუმებით:

ცხრილში 1, 2, 3, 4 აღნიშნავს ჯგუფის წევრებს. ამ გრაფის ქვევით, თითოეულ კრიტერიუმში იწერება ქულა.

2. მასწავლებელი აფასებს პრეზენტატორს შემდეგი კრიტერიუმებით:

3. მასწავლებელი აფასებს დისკუსიაში მონაწილეს შემდეგი კრიტერიუმებით:

აქტივობა 2. ეთმობა 25 წუთი

აქტივობა 3

მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს

–გაეცანით წყარო: ბ), გ), დ), ე), და ვ)-ს და შეავსეთ ცხრილი (მასწავლებელი ცხრილს წინასწარ ხაზავს დაფაზე):

–წყაროს გაცნობის შემდეგ, დახაზეთ ცხრილი თქვენს საწერ ფურცლებზე.

–ამ ფურცლებზე დაწერეთ თქვენი სახელი და გვარი

–ცხრილის შევსებისას, სათანადო გრაფაში უნდა ჩაწეროთ: რომელი პოლიტიკური მოღვაწე და მეცნიერი თვლიდა გეორგიევსკის ტრაქტატის დადებას და მის შედეგებს დადებითად და რომელი უარყოფითად.

დავალების დასრულების შემდეგ, მასწავლებელი კრებს რვეულებს და ასწორებს გაკვეთილის შემდეგ.

აქტივობა 3 ფასდება შემდეგნაირად: მასწავლებელი თითოეულ სწორ პასუხში წერს 2 ქულას.

ე.ი 2× 5 = 10

აქტივობა 3. ეთმობა 15 წუთი