ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

,,ქალაქობანა’’ – სასწავლო აქტივობა

მე XX საუკუნის 90-იანი წლების თაობის ადამიანებმა კარგად იციან, რომ მაშინ თამაშების მრავალფეროვნება არ იყო. იმ პერიოდის ბავშვებში დიდი პოპულარობით სარგებლობდა ინტელექტუალური თამაში „ქალაქობანა“.

 

ფურცელზე ჰორიზონტალურად ჩამოვწერდით : ქალაქი, სოფელი, სახელი, გვარი, ცხოველი, ფრინველი, მცენარე, ჯამი. ერთ-ერთი მონაწილე ხაზების ჩამოსმას იწყებდა, თითოეული ხაზი ანბანის თითო ასოს აღნიშნავდა, მეორე ეტყოდა: „სტოპ!“… და რომელ ასოზეც გაჩერდებოდა, თამაშიც იმ ასოზე იწყებოდა და სიტყვების სწრაფად შევსებით სრულდებოდა.

თამაშს შესაბამისი წესები ჰქონდა:

5 ქულას იღებდა ყველა მონაწილე, თუკი ყველას ერთი და იგივე სახელი ეწერა;

10 ქულას იღებდა ყველა მონაწილე, თუკი ყველას განსხვავებული სახელები ეწერა;

15 ქულას იღებდა მოთამაშე იმ შემთხვევაში, თუ მხოლოდ თვითონ მოასწრებდა კონკრეტული ველის შევსებას, სხვა მოთამაშეები კი ვერ მოასწრებდნენ.

ვინც პირველი მოასწრებდა შევსებას, წამოიძახებდა სიტყვას: „სტოპ!“… და შემდეგ უკვე იწყებოდა ჩანაწერების წაკითხვა, შედარება და ქულების განაწილება. ვინც მეტ ქულას დააგროვებდა, გამარჯვებულიც ის იყო და ასე თამაშ-თამაშით გეოგრაფია თუ ბიოლოგიაც შემოგვესწავლებოდა ხოლმე…

მას შემდეგ ეს თამაში ღრმად ჩამრჩა მეხსიერებაში და დიდობაშიც კი, როცა დრო გამომიჩნდებოდა, ბიძაშვილებთან ერთად სიამოვნებით ვთამაშობდი.

სატელევიზიო გადაცემებს ხშირად ვერ ვუყურებ… თუმცა, მაქვს რამდენიმე ამოჩემებული გადაცემა, რომელსაც ყოველთვის დიდი ინტერესით ვადევნებ თვალს და გარდა იმისა, რომ მათგან სიამოვნებას ვიღებ, ვცდილობ, ისეთი დეტალები დავიჭირო, რომლებიც შემდეგ სწავლების პროცესში გამომადგება. ბევრი თამაში მათგან პირდაპირ ამიღია და გამომიყენებია, ბევრიც შემიცვლია და ჩემი სასწავლო მიზნებისათვის მომირგია. ასე აღმოვაჩინე ერთ-ერთ გადაცემაში ჩვენი ბავშვობის დროინდელი თამაში „ქალაქობანა“ (თემასა თუ სტუმრებზე მორგებული) და მაშინვე ჩემი ბავშვები გამახსენდა…

იმ დროს დონალდ ბისეტის წიგნს „ყველაფერი ყირამალა“ ვკითხულობდით. პერიოდულად ერთმანეთს ემოციებს ვუზიარებდით, პერსონაჟებზე ვსაუბრობდით, თუმცა, წიგნის დასრულების შემდეგ მინდოდა, ყველა ამ ემოციისთვის თავი მოგვეყარა და გაგვეხსენებინა ისე, რომ ეს ბავშვებისათვის კიდევ დამატებითი საფიქრალი არ გამხდარიყო. აი, სწორედ აქ გამახსენდა ჩემი ბავშვობის საყვარელი თამაში – „ქალაქობანა“.

იმისათვის, რომ ბავშვებისთვის შეუძლებელი არ მომეთხოვა, მოთხრობებს კიდევ ერთხელ გადავხედე, მოვინიშნე ის დეტალები, რომლებზე ყურადღებასაც პერიოდულად ვამახვილებდით და ცხრილში გავანაწილე.

სათაური პერსონაჟი პერსონაჟის თვისება პერსონაჟის სურვილი ცხოველი/ფრინველი/მწერი ჯამი
           
           
           

 

მეორე დღეს, სკოლაში მისვლისთანავე, თამაში დავაანონსე და წესებიც იქვე გავაცანი. აღმოჩნდა, რომ ბევრმა თავიანთი მშობლისაგან იცოდა, რა იყო „ქალაქობანა“, თუმცა, მათ წაკითხულ წიგნთან დავალების პირობა მაშინვე ვერ დააკავშირეს, მაგრამ თითოეული სვეტისა და ტრადიციული წესების გაცნობის შემდეგ მათთვის ყველაფერი ნათელი გახდა და… ჩვენც დავიწყეთ…

ამ დროს ყველაზე მნიშვნელოვანია, შენც მათნაირი გახდე და მათ თამაშში ჩაერთო. ხაზების ჩამოსმა… „სტოპ!“… ასოების ანბანთრიგზე ჩამოთვლა… ერთ-ერთ ასოზე შეჩერება და დაიწყო… სათაურები, პერსონაჟები, მათი თვისებები და სურვილები ერთნაირად ირეოდა ჩემსა და მათ გონებაში. თავიდან ცოტას წუწუნებდნენ, ვერ იხსენებდნენ, მეორე და მესამე ასოზე უკვე მიეჩვივნენ და შეწყვეტა აღარ უნდოდათ… მომდევნო დღეებში, როცა ჩემ გარეშე დასვენებებზე ჯგუფებად თამაშობდნენ, მივხვდი, რომ მიზანს მივაღწიე.

ფიქრის, აზროვნებისა და ცოდნის ორგანიზებასთან ერთად, თითოეული სტრიქონის შევსების შემდეგ, იწყებოდა მსჯელობა. აქ უკვე ერთად ვიხსენებდით პერსონაჟებს, რა სურდათ მათ, რას გრძნობდნენ, როცა პირველად გაიცნეს, რას ფიქრობდნენ მათ თვისებებსა და სურვილებზე, თუ იმეგობრებდნენ მათთან და ასე შემდეგ… ასოები მხიარულად ენაცვლებოდნენ ერთმანეთს.

როცა დაწყებით კლასებს ასწავლი, უკვე იცი, რომ, თუ გინდა მოსწავლეთა ინტერესი და მოტივაცია არ შენელდეს, სისტემატურად ახალ-ახალი სასწავლო თამაში უნდა მოიგონო. ეს განცდა განსაკუთრებით არდადეგების პერიოდში მიასმაგდება.

სკოლაში დაბრუნებისას ყველას სურს, თავისი ემოციები და თავგადასავლები გიამბოს. როგორც წესი, ერთმანეთს მოყოლას არ აცლიან. შენც გინდა, ყველას მოუსმინო, ყველას სიხარული გაიზიარო…

არსებობს კითხვა, რომელიც მთელი არდადეგების განმავლობაში არ მასვენებს:

  • როგორ გამოვიკითხო არდადეგების ამბები ისე, რომ ერთმანეთის მოსმენა და ემოციების გაზიარება შევძლოთ?

ეს კითხვა წელსაც გადმომყვა. შობის დღესასწაული ჩემს ბიძაშვილებთან გავატარე. მერე ჩვენი საყვარელი თამაშიც გავიხსენეთ. მეორე დღეს კი მე უკვე ვიცოდი ჩემს კითხვაზე პასუხი და მუშაობას შევუდექი.

თემა: „ახალი წელი“… ცხრილი უცებ დავხაზე. თითოეულ სვეტზე ბევრი ვიფიქრე, არც ძალიან მარტივი უნდა ყოფილიყო და არც ზედმეტად რთული. რამდენიმე მიზანი მქონდა:

  • გაეხსენებინათ ახალი წლის ამბები და ის ემოციები, რომლებიც მათში იყო;
  • გაეხსენებინათ ახალი წელთან დაკავშირებული ყველა სიტყვა და გაენაწილებინათ შესაბამის სვეტში.
ახალი წლის ემოცია ახალი წლის

სიტყვა

ახალი წლის

ტრადიცია

ახალი წლის

კერძი

ახალი წლის

საჩუქარი

ახალი წლის სურვილი ჯამი
             
             
             
             

 

სკოლაში მისვლისთანავე, როცა საახალწლო ამბების მოყოლა დაიწყეს, შევაჩერე და შევთავაზე, ჩვენთვის უკვე ნაცნობი „თამაშით“ გაგვეხსენებინა ახალი წელი და ამ დღესასწაულით გამოწვეული ემოციები. წესები მალევე აღიდგინეს. აქვე ერთ დამატებით წესზეც შევთანხმდით: უნდა დაეწერათ წინადადება, რომელიც ერთ კონკრეტულ ასოზე უნდა დაიწყებოდა.

მაგ: ახალი წლის ტრადიცია „ე“ ასოზე – ერთი საათით ადრე ქალაქის ნაძვის ხესთან გასვლა.

ახალი წლის სურვილი „ი“ ასოზე – იღბლიანი წელი.

ახალი წლის ემოცია „შ“ ასოზე – შიში ფეიერვერკების.

რა თქმა უნდა, სათამაშოდ მეც მიმიწვიეს. ყველაზე მეტად ფიქრი არ უყვართ, მალე უნდათ დასრულება და თუ ვერ მოიფიქრეს, მაშინვე ნებდებიან.

შიგადაშიგ ასეთი ფრაზებიც მესმოდა:

„ ი“ ასოზე არაფერი მახსენდება“, „ მხოლოდ ტრადიცია დამრჩა, დანარჩენი ყველა მიწერია“, „მას, ტკბილეულიც კერძში ჩავთვალოთ რა“, „შეიძლება ზებრა ვინმეს აჩუქო? „ზ“ ასოზე მჭირდება“, „ეგ როგორ ვერ მოვიფიქრე“…

დრო მალე გავიდა… გაკვეთილი დასრულდა… სულ რამდენიმე ასო მოვასწარით, დასვენებაზე ჯგუფებად გააგრძელეს თამაში და მთხოვეს, მეორე დღისთვის თითო ფურცელი კიდევ მომეტანა, რათა ოჯახის წევრებთან ერთად ეთამაშათ.

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი