დღევანდელ მსოფლიოში, სადაც საზღვრები ფაქტობრივად აღარ
არსებობს და ყველას შეუძლია თავისი იდეების, შეხედულებების, თუნდაც მუსიკის მსოფლიოს
ნებისმიერ წერტილამდე მიტანა, პატარა ქვეყნებისთვის ძალიან რთულდება საკუთარი კულტურული
ტრადიციების შენარჩუნება და წარმოჩენა. პატარა ერმა თავისი მუსიკალური კულტურა საზღვრებს
გარეთ რომ გაიტანოს და, ასე ვთქვათ, თავს მოახვიოს სხვა ქვეყნებს, მან რაიმე განსაკუთრებული,
სრულიად უნიკალური უნდა შექმნას.
უნიკალური მუსიკის შექმნა ძნელია, თუმცა არსებობს გამონაკლისებიც,
რომელთა შესახებაც, სავარაუდოდ, ჩემს მკითხველსაც გაუგონია.
მოდი, ვცადოთ: ვინ ან რა გახსენდებათ პირველი, როდესაც თქვენ გვერდით ვინმე იამაიკას
(უფრო სწორად, ჯამაიკას) ახსენებს? დარწმუნებული ვარ, მკითხველთა უმრავლესობას ერთი
სახელი ამოუტივტივდა მეხსიერებაში. სახელი ადამიანისა, რომლის წყალობითაც იამაიკური
კულტურა დღეს მსოფლიოს თითქმის ყველა კუთხეში იმსახურებს აღტაცებასა და პატივისცემას,
რომლის გამოც არაერთი ბენდი შექმნილა და რომელიც ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პაციფისტი იყო,
ვისთვისაც კი ოდესმე მომისმენია. მან ჩემს გემოვნებაზე დიდი გავლენა მოახდინა. ეს ადამიანი
ბობ მარლი გახლავთ.
რეგეი (Reggae) – ეს არის სტილი, რომელშიც მარლი უკრავდა
და რომლის განვითარებაშიც მან უდიდესი წვლილი შეიტანა. ეს მუსიკა მრავალი სხვა ჟანრის
გავლენით შეიქმნა, მათ შორის – R&B-სა, ჯაზისა, როკსტედისა და სკასი. სწორედ ამ
უკანასკნელზე, სკა მუსიკაზე მინდა შევჩერდე დღეს.
სკა როგორც ცალკეული მუსიკალური ჟანრი იამაიკაში
1950-იან წლებში შეიქმნა. ეს გახლდათ იამაიკური ფოლკლორის (ე.წ. მენტო მუსიკის) ელემენტების,
ამერიკული ჯაზისა და რიტმ-ენდ-ბლუზის ძალზე საინტერესო სინთეზი. მარტივი, მაგრამ დასამახსოვრებელი
რიტმები, სახასიათო მელოდიები და სრულიად უნიკალური, იამაიკური ჟღერადობა, რომელიც
მხოლოდ სკა მუსიკას აქვს. ეს სტილი ინსტრუმენტთა მრავალფეროვნებითაც გამოირჩევა – სტანდარტულ
სეტთან (დასარტყამი, ბასგიტარა, რიტმგიტარა და კლავიში) ერთად სკა მუსიკაში ჩასაბერ
ინსტრუმენტებსაც (ტრამპეტს, ტრომბონს, საქსოფონს, მელოდიკას და სხვ.) ხშირად იყენებენ.
სკა კომპოზიციების „ჩონჩხი” ხშირად ორი ან, მაქსიმუმ,
სამი ძირითადი აკორდისგან შედგება. აკორდული სისტემით ეს სტილი ძალიან ახლოსაა ბლუზთან,
თუმცა მისი შესრულება გაცილებით სპეციფიკურია.
1960-იანი წლებიდან სკა მუსიკა ძალიან პოპულარული გახდა
როგორც იამაიკაში, ასევე მის ფარგლებს გარეთაც. გამოყოფენ მის სამ ტალღას. პირველი
მათგანი სკა მუსიკის იამაიკის ფარგლებში გავრცელებას მოიცავს (სწორედ ამ დროს განვითარდა
სხვადასხვა ჟანრის შერევით რეგეი, რომელიც დღეს იამაიკური კულტურის განუყოფელი ნაწილია),
მეორე, ეგრეთ წოდებული „2 Tone” – სკა პანკი – ბრიტანელების მიერ ათვისებული და როკმუსიკასთან
შეზავებული იამაიკური ჟღერადობა, ძალიან პოპულარული გახდა 1970-იანი წლებში. სკა პანკი
ორიგინალურ იამაიკურ მუსიკასთან შედარებით მძიმე, უხეში და პროტესტით სავსე იყო. რაც
შეეხება მესამე ტალღას, ის 1980-იან წლებში დაიწყო და მოედო მთელ ბრიტანეთს, შემდეგ
– ევროპას, შტატებს და მალე სკა მუსიკის ჰანგები უკვე შორეულ ავსტრალიასა და ლათინურ
ამერიკაშიც კი ისმოდა.
აღსანიშნავია, რომ სკა ძალიან პოპულარული გახლდათ ბრიტანეთის
სკინჰედურ სუბკულტურაში. აქ მცირე განმარტებაა საჭირო – სკინჰედები ბრიტანელი მუშათა
კლასის წარმომადგენელი ახალგაზრდები იყვნენ, რომლებიც ჩაცმის სტილით, გარეგნობით (კერძოდ,
გადაპარსული თავით) და გემოვნებით გამოირჩეოდნენ. ძნელი წარმოსადგენია, მაგრამ თავდაპირველად
ბრიტანელი სკინჰედები (რომელთაც მათი ტრადიციულობის გამო Trad-ებსაც უწოდებენ) შორს
იყვნენ რასისტული იდეებისგან და საერთოდ არ იზიარებდნენ იმ თეორიას, რომლითაც თანამედროვე
ულტრანაციონალისტი სკინჰედები ხელმძღვანელობენ (რუსი სკინჰედები არაერთხელ დასხმიან
თავს უცხოელებს, მათ შორის – ქართველ სტუდენტებსაც. თავდასხმები რასობრივი ნიშნით ხდებოდა).
Trad-ები უსმენდნენ პანკ როკს, სკას, ოდნავ მოგვიანებით – Oi-ს (პანკ როკის ერთ-ერთ
განშტოებას) და რეგეის, რომელიც ყველაზე პაციფისტურია და სამყაროსადმი ჰუმანისტურ დამოკიდებულებას
ქადაგებს. რასისტულ განშტოებათა პირველი ჩანასახები სკინჰედურ სუბკულტურაში 60-იან
წლებში გაჩნდა, თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ თითქმის ამავე დროიდან არსებობენ მათი მოწინააღმდეგე,
ანტირასისტი სკინჰედებიც.
სკა დღეს ბევრს ალბათ აღარც ახსოვს. საქართველოში ის
პოპულარული არასოდეს ყოფილა. პირადად მეც სულ რამდენიმე მეგობარი მყავს, რომელსაც რაიმე
გაუგია ამ მიმდინარეობის შესახებ. მიუხედავად ამისა, არ მეგულება დედამიწაზე კუთხე,
სადაც სკა მუსიკის გავლენით შექმნილი სტილი, რეგეი და ბობ მარლის „No Woman No Cry”
ერთხელ მაინც არ მოესმინოთ. ბობი ჩვენთანაც უყვართ და უსმენენ, განურჩევლად იდეოლოგიისა,
სოციალური სტატუსისა თუ, საზოგადოდ, ცხოვრების სტილისა. კითხვაზე „რატომ” ყველას საკუთარი
პასუხი აქვს.
მომდევნო პოსტში მე ჩემს პასუხებს გაგაცნობთ.
