საბუნებისმეტყველო საგნებში მოსწავლეების მოტივაციისა და ჩართულობის გაზრდის ერთ-ერთ საშუალებას სასწავლო პროცესში ექსპერიმენტებისა და კვლევითი პროცედურების ჩართვა წარმოადგენს. მნიშვნელოვანია, მასწავლებელმა თეორიულ მასალასთან მიმართებაში შეარჩიოს კვლევა; გაითვალისწინოს მოსწავლეების ინტერესები; დეტალურად გააცნოს მოსწავლეებს კვლევის ჩატარების ინსტრუქცია, რათა თავიდან აიცილოს მოსწავლეების მხრიდან განსხვავებული ინტერპრეტირება. პანდემიასთან დაკავშირებული რეგულაციებიდან გამომდინარე გართულებულია მოსწავლეების მიერ ცდის ჩატარება. ჩემი აზრით, უფრო ეფექტურია ვირტუალური ლაბორატორიებისა და სიმულაციების გამოყენება. რა თქმა უნდა, ქართულ ენაზე შექმნილი სიმულაციის ან ლაბორატორიის გამოყენება მასწავლებლისთვისაც და მოსწავლეებისთვისაც უფრო მოსახერხებელია, მაგრამ რესურსების ნაკლებობის გამო მინდა, გაგაცნოთ ერთი, ჩემი აზრით, საინტერესო საიტი: Jon Darkow.com
https://sites.google.com/site/biologydarkow/home
საწყისი გვერდი ასე გამოიყურება:
Ecology-ზე დაწკაპებით ჩამოიშლება სიმულაციების სათაურები:
სტატიაში მიმოვიხილავ პირველ Algal Blooms and Trophic Dynamics in Aquatic Ecosystems-სა და მეექვსე Limiting Nutrients with Data Analysis-ს.
- Algal Blooms and Trophic Dynamics in Aquatic Ecosystems
პირველი სიმულაცია გამოსახავს ეკოსისტემაში სხვადასხვა ბიოტური და აბიოტური ფაქტორის გავლენას პოპულაციის ზომაზე, სიმჭიდროვეზე. მისი საშუალებით ასევე შესაძლებელია გამძლეობის საზღვრებისა და ტროფიკული დინამიკის დადგენა. სიმულაციის გამოყენებით შეძლებთ კვებითი ჯაჭვების, კვებითი ქსელისა და ტროფიკული დონეების დახასიათებას. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ის გვიჩვენებს, რა გავლენის მოხდენა შეუძლია ადამიანის საქმიანობას ეკოსისტემაზე. მაგალითად, როგორ ცვლის ეკოსისტემაში პოპულაციების რიცხოვნობას ადამიანის საქმიანობით გამოწვეული წყლის ტემპერატურის ცვლილება და წყალში ფოსფატების კონცენტრაციის ზრდა.
სიმულაციის გამოყენებით შეიძლება შეიქმნას ორი სახის ეკოსისტემა: ოლიგოტროფული და ევროტროფული.
ოლიგოტროფულ ტბაში საკვების რაოდენობა მცირეა, ასევე მცირე რაოდენობით არის პროდუცენტებისა (ციანობაქტერიები) და რედუცენტების რიცხვი. პირველი რიგის კონსუმენტები ტბაში დიდი რაოდენობითაა. წყალში მაღალია ჟანგბადის კონცენტრაცია და წყალი სუფთაა.
ევროტროფული ტბა დიდი რაოდენობით საკვებ ნივთიერებებს შეიცავს, ციანობაქტერიები საშუალო რაოდენობითაა, მომხმარებლების რაოდენობა მცირეა, წყლის დაბინძურების ხარისხი დაბალია, ჟანგბადის რაოდენობა ნაკლებია (წყალი ჰიპოქსიურია).
- Limiting Nutrients with Data Analysis.
საკვები – შემზღუდველი ფაქტორი
სიმულაციის მიზანია, დადგინდეს, რომელი საკვები ნივთიერებაა შემზღუდველი ფაქტორის როლში წყლის თითოეულ ეკოსისტემაში.
სიმულაციის საშუალებით ხდება წყალმცენარეების რაოდენობის აღრიცხვა 28 დღის განმავლობაში. მისი განზომილებაა უჯრედი/მლ. სიმულაციის საშუალებით შესაძლებელია ოთხი სხვადასხვა ეკოსისტემის შესწავლა. ეს არის ერის ტბა, ჰუდსონის ყურე, სარგასის ზღვა და St. Mary-ს ტბა. სიმულაციის გამოყენებით შესაძლებელია ასევე ბიოლოგიის გეოგრაფიასთან ინტეგრირება. თუ მოსწავლე შეისწავლის კონკრეტული ზღვისა თუ ტბის გეოგრაფიულ მდებარეობას, მათში მცხოვრები წყალმცენარეების სახეობებს, დინებების სახეებს, რომლებიც ამ ეკოსისტემების ირგვლივაა, მაშინ ადვილად ახსნის ვირტუალური კვლევის შედეგებს. დაადგენს, რომ ერის ტბაში წყალმცენარეებისთვის შემზღუდველი ფაქტორია აზოტისა და ფოსფორის რაოდენობა; ჰუდსონის ყურეში მცხოვრები წყალმცენარეებისთვის – ფოსფორის რაოდენობა, სარგასის ზღვის წყალმცენარეებისთვის – რკინის კონცენტრაცია, St. Mary-ის ეკოსისტემისთვის კი – ფოსფორის რაოდენობა.
