სასკოლო სივრცეში დაბრუნებისთანავე მასწავლებლებს „ხელ-ფეხი გაგვეხსნა”. განვაახლეთ საკლუბო და საწრეო მუშაობა. არაფორმალური განათლების მიწოდების დროს ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება უშუალო გარემოს შექმნას, მონაწილეთა დაახლოებასა და უკეთ გაცნობას, მათი ძლიერი მხარეების, მნიშვნელოვანი უნარების გამოკვეთას. ამ კუთხით სხვადასხვა ტიპის უდიდეს როლს თამაშობს აქტივობა. ამ სტატიაში სწორედ გუნდის მშენებლობისა და ე.წ. „ყინულის ლღობის აქტივობებს“ გაგიზიარებთ.
სახალისო თამაშები, ერთი მხრივ, ააქტიურებს მოსწავლეებს, მეორე მხრივ – ხელს უწყობს ერთმანეთის უკეთ გაცნობას, დაახლოებას. ამასთანავე, ენერჯაიზერები ავითარებს დაგეგმვის, კრეატიულობის, შემოქმედებითობის, კომუნიკაციის, გუნდური მუშაობის, კოორდინაციის, დაკვირვებულობისა და სხვა უნარებს.
კოშკის მშენებლობა
მონაწილეების მიზანია, ააგონ ყველაზე მაღალი კოშკი ჩვენ მიერ მიწოდებული რესურსებით. – კოშკი უნდა იყოს ვერტიკალური, სულ ცოტა, ათი წამი მაინც უნდა გაძლოს ასეთ მდგომარეობაში და საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელი უნდა იყოს კოშკის გადაადგილება.
აქტივობის ჩასატარებლად დაგჭრდებათ:
- თითო ჯგუფზე 25-25 საწრუპი;
- წებოვანი ლენტი/ქაღალდის ლეიკოპლასტირი;
- მაკრატელი;
- ნაჭერი თვალის ასახვევად;
- სახაზავი (კოშკის სიმაღლის დასადგენად);
- როლური ბარათები.
შევადგინოთ 5-5 წევრისგან შემდგარი ჯგუფები. დავარიგოთ როლური ბარათები, 25-25 საწრუპი, წებოვანი ლენტები, მაკრატელი და ნაჭერი თვალების ასახვევად. ვთხოვოთ მოსწავლეებს, გაეცნონ როლებს. მნიშვნელოვანია, რომ ეს ბარათები ერთმანეთს არ აჩვენონ. ჩვენ ვართ არბიტრები, ფასილიტატორები. შესაბამისად, დავაკვირდეთ პროცესს და გავაკეთოთ ჩანაწერები. ლიდერმა უნდა შეძლოს ჯგუფის ყველა წევრის ჩართვა კოშკის აგების აქტივობაში.
| ბარათი #1: შენ ხარ ჯგუფის ლიდერი. შენ უნდა უთხრა შენი ჯგუფის წევრებს, რომ თქვენი მიზანია რაც შეიძლება მაღალი და მდგრადი კოშკის აგება მოცემული რესურსების მეშვეობით. | ბარათი #2: შეგიძლია ისაუბრო მხოლოდ ინგლისურად. |
| ბარათი #3: აიხვიე თვალები. | ბარათი #4: კოშკის ასაგებად უნდა გამოიყენო მხოლოდ მარცხენა ხელი. |
| ბარათი #5: შეგიძლია საკუთარი აზრის გამოხატვა მხოლოდ წერილობითი ფორმით.
|
კითხვები შეჯამებისთვის:
- რა განცდები დაგეუფლათ კოშკის აგების პროცესში?
- იმედგაცრუებული იყავით როდესაც საუბარი არ შეგეძლოთ?
- რა ხერხებს მიმართეთ კომუნიკაციის გასაუმჯობესებლად?
- როგორ მიიღეთ გადაწყვეტილება კოშკის სტრუქტურასთან დაკავშირებით?
- ვინ იტვირთა ლიდერის როლი? როგორ? რატომ?
- როგორ დაუკავშირებთ ამ სავარჯიშოს თანასწორობის, ტოლერანტობის საკითხებს?
- თქვენი აზრით, რა უნარების ათვისება შეიძლება ამ სავარჯიშოს მეშვეობით? (დაგეგმვა, კრეატიულობა, კომუნიკაცია, გუნდური მუშაობა, კოორდინაცია, დიზაინი, დაკვირვებულობა)
„ჩემი აზრით, ყველაზე რთული იყო ასე მუშაობა, რადგან სხვებს შეეძლოთ, ეყურებინათ იმისთვის, თუ რას აკეთებდნენ, შეხებოდნენ. მე ეს ყველაფერი არ შემეძლო, ამის გამო ნაკლებად ვიყავი ჩართული დავალების შესრულებაში. ჩემი ჯგუფის წევრებისგან ვერ ვიღებდი საკმარის ინფორმაციას იმაზე, რას აკეთებდნენ ისინი, ვსვამდი უამრავ შეკითხავას, თუმცა იშვიათად მცემდნენ პასუხს“.
სამი შეკითხვა
მოიფიქრე სამი შეკითხვა, რომლებსაც დაუსვამდი ჯგუფის წევრს/თანაკლასელს მისი უკეთ გაცნობის მიზნით. კითხვები შეიძლება ეხებოდეს მის მიზნებს, მისწრაფებებს, ინტერესის სფეროს, მოტივაციის წყაროს და ა.შ.
შემდეგ დავყოთ მონაწილეები ორ დიდ ჯგუფად. პირველი ჯგუფის წევრები ქმნიან დიდ წრეს. მეორე ჯგუფის წარმომადგენლები დადიან წრეში და კითხვებს უსვამენ პირველი ჯგუფის წევრებს. პასუხებს ინიშნავენ წიგნაკში. როდესაც ყველა მონაწილე დასვამს შეკითხვას, შემდეგ ცვლიან როლებს.
შეჯამება
მთლიანი აქტივობის დასრულების შემდეგ დავსხდეთ წრეზე და ერთმანეთს გავუზიაროთ საინტერესო კითხვები და პასუხები.
ხატვა კარნახით
ვორდის ფაილში ააწყვეთ მარტივი ბარათი, რომელშიც შეგიძლიათ ჩასვათ ფიგურა, ნახატი ან ნებისმიერი სხვა გამოსახულება. ვთხოვოთ მოსწავლეებს, შემთხვევითობის პრინციპით დასხდნენ ერთმანეთისკენ ზურგით განლაგებულ სკამებზე. ერთ მწკრივს დავურიგოთ ჩვენ მიერ შექმნილი და ამობეჭდილი ბარათები, ხოლო მეორე მწკრივს – თეთრი ფურცლები. პროცესზე დამკვირვებლები შეგიძლიათ ცალკე გამოყოთ (2-3 მოხალისე).
ვისაც შეხვდება ბარათები, მათ ზურგს უკან მყოფ პარტნიორს ინსტრუქციებით/კარნახით უნდა დაახატვინოს ის, რაც ბარათზეა. მნიშვნელოვანია სიზუსტე და პროპორციების დაცვა.
შეჯამება
პროცესი ძალიან სახალისოდ მიმდინარეობს. ზოგიერთი წყვილი ახერხებს ინსტრუქციების შესრულებას, ზოგი – ვერა. შეჯამების ეტაპზე ერთად განვიხილოთ ის მიზეზები, რომელთა გამოც მცდელობა დასრულდა წარმატებით ან წარუმატებლად. ყურადღება გავამახვილებინოთ სწორი კომუნიკაციის, მოსმენის, კითხვის დასმის უნარებზე.
ჯადოსნური ჯოხი
დავსხდეთ მონაწილეებთან ერთად წრეზე. ვუთხრათ, რომ სესიის დაწყებამდე იპოვონ ჯადოსნური ჯოხი, რომელსაც შეუძლია შეცვალოს სამი რამ, რაც დაკავშირებულია სკოლასთან/სწავლასთან საკლუბო საქმიანობასთან/პროექტებთან და თემთან.
მონაწილეები რიგ-რიგობით ასახელებენ იმას, რასაც ჯადოსნური ჯოხის დახმარებით შეცვლიდნენ. პასუხები ჩავინიშნოთ წიგნაკში ან დავწეროთ დაფაზე/ფლიპჩარტზე.
შეჯამება
ყურადღებით დავაკვირდეთ პროცესს. გამოიკვეთება საკითხები, რომლებიც ყველაზე მეტჯერ დასახელდება. დავინტერესდეთ მიზეზით. ამ აქტივობის დროს გავიგებთ მონაწილეთა სურვილებსა და საჭიროებებს. ეს კი, გაგვიწევს დახმარებას სამუშაო პროცესის სწორად დაგეგმვაში.
დაასრულე წინადადებები
ამოვბეჭდოთ წინასწარ მომზადებული დაუსრულებელი წინადადებები და გამოვაკრათ სამუშაო სივრცეში. სთხოვეთ მონაწილეებს, გაეცნონ შემოთავაზებულ წინადადებებს და დაასრულონ ისინი. სასურველია პირველი მაგალითი ჩვენ თვითონ მივცეთ.
- მე ვეხმარები სხვას, რადგან…
- მე მიადვილდება კომუნიკაცია, როცა…
- მიხარია/მწყინს, როცა…
- თავისუფლად გამოვთქვამ მოსაზრებას, როცა…
- მიადვილდება სამუშაოს შესრულება ისეთ პირობებში, როცა…
შეჯამება
აქტივობა ეხმარება მონაწილეების უკეთ გაცნობას, მათი ძლიერი მხარეების გამოკვეთას. სურვილისამებრ შეგვიძლია დავამატოთ ან შევცვალოთ შემოთავაზებული ვერსიები, მოვარგოთ იმ თემატიკას, რომლის ირგვლივაც ვმუშაობთ.
ვიპოვოთ საერთო
⦁ დავყოთ მონაწილეები 3 ჯგუფად. თითოეულ ჯგუფში წევრებმა უნდა იპოვონ ერთმანეთთან საერთო სამი რამ, მაგალითად: წლის საყვარელი სეზონი, ფილმი, არდადეგები და ა.შ.
⦁ შემდეგ სამივე ჯგუფიდან აირჩევა თითო წევრი. ახლა მათ უნდა წარმოადგინონ ჯგუფი და ის სამი რამ, რაც საერთოა ჯგუფის წევრებისთვის.
⦁ თქვენ შეგიძლიათ, თამაში უფრო მხიარული გახადოთ სხვადასხვა დამხმარე ინსტრუქციის საშუალებით; მაგალითად, ვთხოვოთ ჯგუფის წევრს, ისაუბროს საკუთარ ჯგუფზე ისე, თითქოს ის რომელიმე ცნობილი ტელეწამყვანია.
მსგავსი აქტივობების გამოყენება ფორმალურ სასწავლო პროცესშიც მისასალმებელია. ერთ-ერთმა მოსწავლე მითხრა: „გაკვეთილზე მსგავს საკითხებზე არ ვამახვილებთ ყურადღებას, შესვენებაზე კი არასოდეს მომივიდოდა აზრად ამ შეკითხვების დასმა“.
სტატიაში გაზიარებული რესურსები შემუშავებულია მენტორინგის პროგრამის ფარგლებში, რომელიც ხორციელდება მარნეულის მე-2 საჯარო სკოლის საბაზო და საშუალო საფეხურებზე. პროგრამის პარტნიორია ტალინის უნივერსიტეტი.
გამოყენებული ლიტერატურა და წყაროები:
აქტივობების კრებული, 6-18 წლის ბავშვებისა და მოზარდებისთვის, ასოციაცია „საქართველოს SOS ბავშვთა სოფელი“.
