სახელმწიფოებრივი აზროვნების მნიშვნელობის შესახებ საყოველთაო შეთანხმება არ არსებობს. ცნება მრავლისმომცველია, ყველა სხვადასხვაგვარად აფასებს აღნიშნულ საკითხს. ერთხელ სახელმწიფოებრივი აზროვნების თაობაზე ჩემს სტუდენტებს ვკითხე, მაინტერესებდა, რა თემებზე დასვამდნენ აქცენტს. შეუძლებელია, რომ მათგან საინტერესო, საგულისხმო პასუხები არ მოისმინო.
უპირველეს ყოვლისა, უმრავლესობამ პროფესიონალიზმზე დაიწყო საუბარი. მათი აზრით, შეუძლებელია სახელმწიფოებრივად იაზროვნო და იმოქმედო რომელიმე დარგის ფუნდამენტური ცოდნის გარეშე. მაღალი კვალიფიკაციის უპირობო უპირატესობებზე მსჯელობის შემდეგ მსმენელებმა ყურადღება წესრიგისა და პასუხისმგებლობის კრიტერიუმებს მიაპყრეს. შეთანხმდნენ, რომ მხოლოდ განათლება არ არის საკმარისი ქვეყნის სამსახურისათვის, დასახული მიზნის მისაღწევად ადამიანს თანმიმდევრული, დაუზარელი და დისციპლინირებული შრომაც უნდა შეეძლოს. ზოგიერთებმა მალევე მოინდომეს წერტილის დასმა და გადაწყვიტეს, რომ ყველა აუცილებელი ნიშან-თვისება, გარემოება უკვე შეკრებილი ჰქონდათ. თუმცა, ჩემ მიერ კითხვის დასმაც აღარ გახდა საჭირო, თვითონვე გაიხსენეს უამრავი მუყაითად მომუშავე სპეციალისტი, რომლებსაც საკუთარი თავის მიღმა, სხვებისთვის უმცირესი სიკეთეც კი არ გაუკეთებიათ. ამგვარად დაიბადა სახელმწიფოებრივი აზროვნების მორიგი საზომი. აუდიტორიის წევრებმა დაასკვნეს, რომ შეუძლებელია ღირსეული მოქალაქე გეწოდოს, თუ შენი გადაწყვეტილებებით მხოლოდ საკუთარი ახლობლებისა და ნათესავების კეთილდღეობას უწყობ ხელს. მნიშვნელოვანია საზოგადო სიკეთის შექმნა, მრავალთათვის სასარგებლო ამბების დატრიალება.
ცხადია, ჩემს უმცროს კოლეგებს მოვუწონე რამდენიმე წუთიანი გარჯა და უნივერსალური პრინციპების ჩამოყალიბება. უბრალოდ, შესვენების დასრულებამდე მეც მოვინდომე მათთვის ერთი-ორი სიტყვის გაზიარება.
ბევრი ადამიანი შემხვედრია, რომლებიც უცნობთა თვალში შესანიშნავ მოქალაქეებად და მოღვაწეებად წარმოჩნდებიან. ისინი წყნარად, ჩუმად, ბევრი კონფლიქტისა და დავიდარაბის გარეშე აკეთებენ თავიანთ პატარა საქმეებს და, ახლობლების გარდა, სხვებსაც უმსუბუქებენ ცხოვრებას. ასეთები თავს ბედნიერად გრძნობენ, ამაყობენ საკუთარი შემოქმედებითა და ყოველდღიურობით. ზოგიერთ მათგანს ძალიან ახლოს და კარგად ვიცნობ, შესაბამისად, გადასარევად ვხვდები მათი ქცევის ლოგიკას, გარედან თვალსაჩინო იდილიისა და იდეალის საიდუმლოს. ისინი სახელმწიფოებრივად აზროვნებენ და მოქმედებენ, რადგან არასდროს დამდგარან არჩევნის წინაშე, არასდროს დასჭირვებიათ თავიანთი საქმის გასაგრძელებლად უმცირეს კონფლიქტში შესვლაც კი. მათ გაუმართლათ, იღბალი რომ არ ყოფილიყო ასეთების მხარეს, პირველივე მოსახვევში, პირველსავე ბარიკადთან უარს იტყოდნენ თავიანთი საზოგადო საქმის აღსრულებაზე. განა ბოროტები არიან? განა სიყვარულს არ იმსახურებენ? განა განვიკითხავ? უბრალოდ, მათ ბრძოლა, არჩევნის გაკეთება და დაცვა არ შეუძლიათ, სათანადო ენერგია არ აქვთ. საშუალო რანგის მოქალაქეებს სახელმწიფოებრივად აზროვნება და მოქმედება მხოლოდ მაშინ შეუძლიათ, თუ ზედმეტი თავის ტკივილი არ არის საჭირო.
შესაბამისად, ლექციამდე დარჩენილ დროში ჩემებს ერთადერთი თეზისი შევთავაზე. მხოლოდ მოცემულ მომენტში მოვლენებსა და ადამიანებზე დაკვირვება არ კმარა, ყველაფერს დროსა და ქარიშხალში გამოცდა სჭირდება. სახელმწიფოებრივად მოაზროვნე მხოლოდ იმ მოქალაქეს შეიძლება ეწოდოს, რომელიც პირად კომფორტს გვერდით გადადებს საზოგადოებრივი სიკეთის სასარგებლოდ; რომელიც საკუთარ გუნდს დააზარალებს საყოველთაო სიმშვიდის შესანარჩუნებლად; რომელიც თავისი ფუნდამენტური ღირებულებების ერთგულია, სტატუსის მიუხედავად, მეფის ტახტზეც და ეშაფოტზეც.
