ყველაფერი ის, რაც ცხოვრებაში პირველად ხდება, მერე სულ გახსოვს და სასიამოვნოდ გაგონდება. ჩემთვის ერთ-ერთი სასიამოვნო მოსაგონებელი https://mastsavlebeli.ge -ზე გამოქვეყნებული პირველი სტატიაა. მეცხრე ცაზე ავფრინდი ჩემი გვარი და სახელი რომ ვიხილე სტატიის დასაწყისში. რამდენი წელი გავიდა და დღემდე მაქვს სიხარულისა და სიამაყის (თავმდაბლობის გარეშე) შეგრძნება.
პირველ სტატიაში ჩემი ჩატარებული სამოდელო გაკვეთილი იყო და მიწის რესურსებს ეხებოდა. რატომ გამახსენდა ახლა პირველი სტატია და ჩემი ემოციები? რომ გადავხედე ძალიან ბევრი კავშირი აღმოვაჩინე კომპლექსურ დავალებებთან. პირველ რიგში ყურადღება მიიქცია პროდუქტმა, რომელსაც მოსწავლეები ქმნიან გაკვეთილზე. მათ სოფლის მეურნეობის განვითარების გეგმა უნდა შეექმნათ. კომპლექსური დავალების ერთ-ერთი მთავარი ნაწილი შეფასების კრიტერიუმები კი პროექტზე მუშაობისას გასათვალისწინებელ პრიორიტეტებად იყო ჩამოყალიბებული. სხვა ბევრი საინტერესოც აღმოვაჩინე. ამიტომ გადავწყვიტე ის გაკვეთილი გამეცოცხლებინა და ახალი სული შთამებერა; პროექტზე მუშაობისას გასათვალისწინებელი პრიორიტეტები გავანაწილე შეფასების კრიტერიუმებად და პრაქტიკულ რჩევებად. ეს უკანასკნელი არის ფაქტობრივად ის ნაბიჯები, რომლებსაც მოსწავლე გადის მასწავლებლის დახმარებით, ამიტომ აქტივობებზე ყურადღებას არ გავამახვილებ. ეგ კონკრეტული კლასის საჭიროებიდან გამომდინარე სრულდება. რესურსებს კი დავურთავ, თუმცა საჭიროებისამებრ ეს რესურსებიც შეიძლება შეიცვლოს და განახლდეს.
კომპლექსური დავალება
თემა: კავკასია
წარმოიდგინე, რომ ხარ კონკურსში მონაწილე ორგანიზაციის წევრი, რომელიც მუშაობს საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტზე. გაეცანი მოცემულ რესურსებს, ჩაატარე კვლევა და წარმოადგინე სოფლის მეურნეობის დარგობრივი განვითარების პროექტის გეგმა.
პროექტის გეგმაში ხაზგასმით წარმოაჩინე:
- ნიადაგის ტიპების ჩამოყალიბებისა და გავრცელების კანონზომიერება;
- ვერტიკალური ზონალობისა და აგროკლიმატური დარაიონების პრინციპების გავლენა სოფლის მეურნეობის დარგობრივ სტრუქტურაზე;
- მოსალოდნელი საფრთხეები და ნიადაგდაცვითი ღონისძიებები.
გაასიტყვეთ თქვენი კვლევის პროცესი.
პრაქტიკული რჩევები:
- უპირველეს ყოვლისა ჩაატარე მიწის კადასტრი;
- შეისწავლე და აღწერე მიწის ფონდის სტრუქტურა;
- შეისწავლე და აღწერე ნიადაგების სტრუქტურა;
- დაადგინე, როგორ იცვლება რეგიონების მიხედვით ვერტიკალური ზონალობა.
- დააკავშირე შენი კვლევა აგროკლიმატურ დარაიონებას და წარმოადგინე განვითარების გეგმა;
- გაითვალისწინე ნიადაგის დეგრადაციის პროცესი; რა საფრთხეები წამოიქმნება ნიადაგების არარაციონალური გამოყენებისას და დაგეგმე მისი ნიადაგდაცვითი ღონისძიებები.
რესურსები:
- ზოგადი ინფორმაცია
საქართველო მცირემიწიანი ქვეყანაა. მისი ტერიტორია (ტერიტორიული წყლების გარეშე) 69,7 ათასი კმ2-ია. აქედან 2005 წლის მდგომარეობით სასოფლო- სამეურნეო სავარგულების ფართობი 30,2 ათას კმ2-ს შეადგენს, საიდანაც სამიწათმოქმედო მიწებს (სახნავ მიწებს და მრავალწლიანი სასოფლო სამეურნეო ნარგავებით დაკავებულ მიწებს) სულ 10,7 ათასი კმ2 უჭირავს.
- საქართველოს ნიადაგების სტრუქტურა:
იურიდიული სტატუსის მიხედვით, მიწები საქართველოში იყოფა სასოფლო-სამეურნეო (40%) და არასასოფლო-სამეურნეო მიწებად (60%). ეს უკანასკნელი კატეგორია მოიცავს სახელმწიფო და მუნიციპალური ტყეების (ტყის ფონდის) ტერიტორიას, დაცულ ტერიტორიებს, წყლით დაკავებულ მიწებს (წყლის ფონდს), ურბანიზებულ და სამრეწველო
ტერიტორიებს, აგრეთვე გზებითა და სხვა ინფრასტრუქტურული ნაგებობებით დაკავებულ ტერიტორიებს. საქართველოს მიწების კატეგორიებად დაყოფა ასახულია დიაგრამებზე.
- ნიადაგების ტიპები:
- საქართველოს მიწის რესურსების დაყოფა გამოყენების თვალსაზრისით:
გამოყენების თვალსაზრისით საქართველოს მიწის რესურსები იყოფა სამ ნაწილად: სამიწათმოქმედო ტერიტორია, ბუნებრივ-სამეურნეო ფართობი (ტყე, ბუჩქნარი, სათიბ-საძოვრები) სოფლის და სატყეო მეურნეობაში გამოუყენებელი მიწები.
- ნიადაგების ვარგისიანობა
საქართველოს ნიადაგური რესურსი სასოფლო-სამეურნეო წარმოებისთვის საკმაოდ შეზღუდულია. ქვეყნის ტერიტორიის 65-70%-ს მოიცავს ნიადაგები, რომლებიც მცენარისთვის საჭირო საკვები ელემენტებით ღარიბია. სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებად ძირითადად გამოიყენება ყავისფერი, რუხყავისფერი, შავმიწა, ნეშომპალა-კარბონატული, სუბტროპიკული ეწერი, წითელმიწა, ყვითელმიწა ყომრალი, ლამიან-ჭაობიანი და კორდიან-ტორფიანი ნიადაგები. სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების საკმაოდ დიდი წილი (6,7%, 205 ათასი ჰა) კი უფრო დაბალნაყოფიერ, დამლაშებულ და ბიცობ ნიადაგებს უკავია. გარდა ამისა, სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების 11% (300 ათასი ჰა) მჟავე, 7.3% (210 ათასი ჰექტარი) კი დაჭაობებული ნიადაგებია.
ნიადაგების ვარგისიანობა:
მნიშვნელოვანი სასოფლო სამეურნეო კულტურების მოსაყვანად ვარგისიანობის მიხედვით საქართველოს ნიადაგები, რომლებიც მუშავდება, ძირითადად განეკუთვნება „კარგ“ და „საშუალო“ კატეგორიებს. საქართველოში პრაქტიკულად არ არის სასოფლო-სამეურნეო კულტურების მოსაყვანად საუკეთესო ნიადაგები.
- ვერტიკალური ზონები:
I ზონა (ზღვის დონიდან 250 მ-მდე) – უპირატესად გავრცელებულია დასავლეთ საქართველოს მრავალწლიანი სუბტროპიკული კულტურები (ციტრუსები, ჩაი, დაფნა).
II ზონა (250-5000მ) – მებაღეობა-მებოსტნეობის, მევენახეობის, ინტენსიური მემინდვრეობის (ძირითადად სიმინდის) გავრცელების არეალი.
III ზონა (500-1000მ) – ჭარბობს თავთავიანი კულტურები, ბუნებრივი საკვები სავარგულები, მეცხოველეობა.
IV ზონა (1000-1500მ) – ძირითადად სათიბ-საძოვრებია, მემინდვრეობა სუსტად არის განვითარებული.
V ზონა (1500-2000მ) – ძირითადად სათიბ-საძოვრებია.
VI ზონა (2000მ-ის ზემოთ) – მიწათმოქმედება არ არსებობს.
მუშაობის დასრულების შემდეგ მოხდება პროექტების პრეზენტაცია
პრეზენტაციის დაწყებამდე შეიძლება შეიქმნას ,,ბიზნეს ჯგუფი”, რომელიც შეაფასებს პროექტის გეგმებს შეფასების სქემებით. SOLO ტაქსონომიას ხომ იცნობენ. ეს გაზრდის მოტივაციას და მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაში დაეხმარება.
პრეზენტაციის შემდეგ ,,ბიზნეს ჯგუფი” განიხილავს თითოეულ პროექტს, აფასებს და ,,აფინანსებს” სამ გამარჯვებულს. დაფინანსება შეიძლება იყოს 10 000$; 9 000$ და 8 000$.
შეფასების რუბრიკის კრიტერიუმებად შეიძლება გამოვიყენოთ.
I პრემია: პროექტში განსაზღვრულია პრიორიტეტები:
II პრემია: პროექტში მკვეთრად არ არის განსაზღვრული პრიორიტეტები:
III პრემია პროექტში არ არის მკვეთრად განსაზღვრული პრიორიტეტები:
თითოეულ ჯგუფს ეძლევა რეკომენდაცია:
- დაუკავშირდნენ ორგანიზაციებს, რომლებიც მუშაობენ ნიადაგის დაცვაზე;
- მოძებნონ პარტნიორები სხვადასხვა ქვეყანაში;
- მოიძიონ ინფორმაცია საქართველოს განედებში მდებარე ქვეყნების მიწის რესურსებისა და სოფლის მეურნეობის სპეციალიზაციის შესახებ.
ექსპერტთა ჯგუფი პროექტებს ამ პრიორიტეტების მიხედვით აფასებს.
ცნებები მკვიდრი წარმოდგენებით, რომლებიც ამ კომპლექსური დავალების დროს მუშავდება:
გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი (გამჭოლი) – გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით -შეფასების კრიტერიუმად არ გამომიყენებია. მე-9 კლასში ამ ცნების დამუშავება, ვფიქრობ, უკვე ავტომატურად მოხდება და შეფასების კრიტერიუმად მისი გამოყენების საჭიროება იკლებს.
გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული პროცესი – ნიადაგის ტიპების ჩამოყალიბებისა და გავრცელების კანონზომიერება;
მოსახლეობა და მეურნეობა – ვერტიკალური ზონალობისა და აგროკლიმატური დარაიონების პრინციპების გავლენა სოფლის მეურნეობის დარგობრივ სტრუქტურაზე;
მდგრადი განვითარება – მოსალოდნელი საფრთხეები და ნიადაგდაცვითი ღონისძიებები.
კომპლექსური დავალების შესრულების სავარაუდო დრო 3/4 სააათი.
თუ მოგეწონათ, გამოიყენეთ. ძალიან სახალისოდ მიმდინარეობს მუშაობა. განსაკუთრებით პრეზენტაცია, პროექტის გეგმების განხილვა, ხმის მიცემა და დაფინანსების პროცესი. გისურვებთ წარმატებას.
