სამშაბათი, მარტი 19, 2024
19 მარტი, სამშაბათი, 2024

ტექსტური დოკუმენტის შესაძლებლობები, როგორც სასწავლო რესურსი

რედაქტირების ფუნქციები, ტექსტი, განმარტება და შემაჯამებელი დავალება

როცა ვწერთ, ვკითხულობთ ან ვმეცადინეობთ, ხშირად გვჭირდება ვიღაც, ვინც საქმეს გაგვიმარტივებს, შთაგონებას გაგვიახლებს, მიმართულებას გვაჩვენებს… არა, მშობელზე არ გიყვებით, რომელიც ჩვენ ნაცვლად მეცადინეობს; არც მასწავლებელსა თუ რეპეტიტორზე; არც უფროს ძმაზე, რომელსაც ძალიან ეზარება მათემატიკის რთულ ფორმულებს გაზიაროთ; არც დაზე, ვის გარეშეც ქიმია ისეთი რთული მეცნიერებაა… დაიბენით? მაშ, ვისზე მოგახსენებთ? მუზას ვგულისხმობ, მეფისტოფელს თუ ანგელოზს, რომელიც ჩვენს მხარზე მოკალათებულა?

არა, უფრო მარტივ რამეს ვამბობ – ისე აგებულ სასწავლო მასალას, რომ ტექსტშივე ჩაშენებული დამხმარე, ე.წ. „ფასილიტატორი“, ანუ შრომის გამმარტივებელი ჩვენ გვერდით, აქვე იქნება.

კიდევ უფრო დაიბენით? ასეთი რამ სად ნახოთ? მარტივზე მარტივი, ყველასთვის ხელმისაწვდომი, ის, რის გარეშეც არცერთი დღე არ თენდება – დიახ, დიახ, ჩვეულებრივი ტექსტური ფაილი, Word ან მისი სხვა შემცვლელი, რომელიც თქვენთვის ყველაზე კომფორტულია.

ტექსტის ასე დამუშავების იდეა „ვეფხისტყაოსნის“ სწავლებისას მომივიდა, ერთია, როდესაც ტექსტს ახლავს სქოლიო, უცხო სიტყვების განმარტება, პარალელური თარგმანი, მეორე კი ის, რასაც გაკვეთილზე ვაკეთებთ – მნიშვნელოვან დეტალებზე ყურადღებას ვამახვილებთ, ერთმანეთს ემოციას ვუზიარებთ, აზრებს ვცვლით, რთულ დეტალებს ვხსნით, მაგრამ გაკვეთილი მაინც გაკვეთილია, რამდენი რამე შეიძლება გამოგვრჩეს. ჰოდა, ავდექი და წინასწარ დავამუშავე ტექსტი, გამოვიყენე Microsoft Word”-ის ტექსტური დოკუმენტის რედაქტირებისა და კომენტარების მითითების ფუნქცია.

 

რას უნდა გავაკეთოთ წინასწარ:

  1. შევარჩიოთ სასწავლო ტექსტის ადეკვატური, გადამოწმებული ვერსია და ჩავსვათ ტექსტურ დოკუმენტში;
  2. მნიშვნელოვანი სიტყვები, ფრაზები გავამუქოთ ან გავაფერადოთ;
  3. კომენტარის ფუნქციის საშუალებით განვმარტოთ უცხო სიტყვები;
  4. კომენტარის ფუნქციის საშუალებით მივუთითოთ ლიტერატურული პარალელები, რემინისცენცია, ალუზია, მაგალითად, ტარიელის ჩაცმულობის აღწერისას გამახსენდა ცნობილი ხალხური ლექსი:

„შავი ხარ, შავსა ცხენს ზიხარ,

შავი თექალთო გიგია,

კუპრის პერანგი გაცვია,

ზედ ნავთის ღილი გიგია,

გამოხვეულხარ ფარ-ხმალში,

შუბლზე ალმასი გიგია“. და იქვე მივუთითე, ასევე, იქვე ვახსენე  პარალელური ლიტერატურული პერსონაჟები, რომლებიც სასწავლო ტექსტის გააზრებაში დამეხმარებოდა. ვთქვათ, ტარიელის შემთხვევაში სხვა გმირები, გილგამეში, აქილევსი ან თუნდაც რამინი.

  1. ამავე კომენტარის საშუალებით იქვე, ტექსტის კონკრეტულ სიტყვასა თუ ეპიზოდთან დავსვი კითხვები, მაგალითად, ასეთი:

ა. რომელ პერსონაჟს გაგონებს ეს ეპიზოდი?

ბ. კიდევ სად შეგხვედრია ბუნების მსგავსი აღწერა?

გ. გაამახვილე ყურადღება, ეს მნიშვნელოვანი ეპიზოდია, რომელიც პოემის სხვა ნაწილების გააზრებაშიც დაგეხმარება;

დ. ეს ზმნის ძალიან საინტერესო ფორმაა, ძველ ქართულში ზმნა ასე გამოიყენებოდა;

ე. აბა, დათვალე, რამდენმარცვლიანია სტრიქონი, როგორაა განაწილებული მარცვლები;

ვ. ეს არქაული სიტყვაა, რაც იმას ნიშნავს, რომ თანამედროვე ქართულში არ გამოიყენება…

 

და ა.შ.

 

  1. ამავე ფორმატში გავუზიარე მკითხველის ემოციები:
  • როგორ ზუსტად აღწერს არა?
  • ნახე, როგორი საოცარი დეტალია?
  • როგორ კარგად იცნობს ადამიანის ფსიქოლოგიას!
  • ეთანხმები? შენ როგორ მოიქცეოდი?
  • კიდევ ერთხელ, ხმამაღლა წაიკითხე და მოუსმინე, როგორი ფონეტიკაა!
  • ჩემი აზრით, გენიოსი მწერალია, მეთანხმები?

და ა.შ.

 

  1. აქვე მივუთითე დავალებები:
  • გაიხსენე პერსონაჟის აღწერა იმ ნაწარმოებიდან, რომელიც ბოლოს წაიკითხე;
  • თუ ამ ნაწარმოების ეკრანიზაცია არსებობს, მოძებნე კადრი, სადაც ეს პერსონაჟია გამოსახული და მაჩვენე;
  • აღწერე დავალებაში მოცემული ეპიზოდის მიხედვით პერსონაჟი ისე, რომ გამოიყენო მხოლოდ ვითარებითი ზედსართავი სახელები;
  • მოძებნე ამა და ამ აფორიზმის შინაარსის გამომხატველი ქართული ანდაზა;
  • სწორად მოიქცა თუ არა ამ ეპიზოდში პერსონაჟი? დაასაბუთე რატომ?

და ა.შ.

 

  1. კომენტარების ფუნქციის გამოყენება შესანიშნავად შეიძლება შემაჯამებელი დავალებისას. მაგალითად, აიღებთ ორ სტროფს ტექსტიდან და წინასწარმომზადებული დავალება-კითხვების პაკეტით მოსწავლეს მოუწევს, იმუშაოს ამავე ფორმატში, განმარტოს, დასვას შეკითხვები, გამოხატოს თავისი აზრი და გაგიზიაროთ შთაბეჭდილებები. უკუკავშირსაც ამ დოკუმენტის კომენტარების საშუალებით მიიღებს.

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი