როგორ შეუძლიათ მოსწავლეებს იმ ცოდნის გამოყენება, რომელსაც გაკვეთილების დროს ვაწვდით? ახერხებენ კი ისინი მის პრაქტიკაში გამოყენებას? რამდენად საკმარისია მიწოდებული მასალა ამისთვის? ეს იმ მცირე კითხვების ჩამონათვალია, რომელსაც ხშირად ვეკითხები საკუთარ თავს.
ერთი ძალიან ჩვეულებრივ მუშა გაკვეთილზეც კი შეგვიძლია მოსწავლეებს მივცეთ იმის საშუალება, რომ მიღებული ცოდნა პრაქტიკულად გამოიყენოს. არ აქვს მნიშვნელობა მათემატიკის საგანია, ბუნებისა თუ ქართულის. სულ მცირე ცოდნაც კი ერთი აგურია, რომლის საბოლოოდ ერთმანეთზე მოთავსების შემდეგ ერთ დიდ ცოდნის სასახლეს აშენებს. მისი საბოლოო შედეგის ხილვა სასიამოვნო შეგრძნების მომტანია.
სახელმძღვანელოში შემოთავაზებულ თემებს თავისი შესაფერისი დავალებები მოჰყვება. შენზეა დამოკიდებული, როგორ განავითარებ და გაამრავალფეროვნებ მას. ქართულის ერთ-ერთი თემა ,,ჩურჩხელების მომზადება“ იყო, რომელსაც თავისი რეცეპტი მოჰყვებოდა. რა შეიძლება გამეკეთებინა ისეთი, რომ უბრალოდ წაკითხული ტექსტის გაგება-გააზრებას გავცდენოდი და მოსწავლეებისთვის სახალისო და ისეთი გაკვეთილი შემეთავაზებინა, რომელიც ზემოთაღნიშნულ კრიტერიუმს – ცოდნის ტრანსფერს დააკმაყოფილებდა? შემოგთავაზებთ აქტივობებსა და მეთოდებს, რომლის გამოყენებით მე ჩემს სადამრიგებლო კლასში მოსწავლეებს მივეცი იმის საშუალება, რომ გაკვეთილზევე მიღებული ცოდნა პრაქტიკაში გამოეყენებინათ.
მოსწავლეებს გაკვეთილის თემა და მიზანი შეგვიძლია ორგვარად შევთავაზოთ. პირველი – ჩვენ წავუკითხოთ ფლიფჩარტზე ჩამოწერილი სახით, ხოლო მეორე – თავად მივიყვანოთ ლოგიკურ დასკვნამდე, თუ რაზე შეიძლება იყოს გაკვეთილის თემა.
რადგან თემა ჩურჩხელას ეხებოდა, გამოვიყენე იდუმალი ყუთის მეთოდი. ამ მეთოდის გამოყენების მიზანი იყო:
- მოსწავლეებში მოტივაციისა და ჩართულობის გაზრდა;
- აზროვნებისა და შემოქმედებითი უნარების განვითარება;
- დეტალებზე ორიენტირებულობა.
ლამაზად გაფორმებულ ყუთში მოვათავსე ჩურჩხელა. ერთ მოსწავლეს ვთხოვე, კლასისთვის აეხსნა ყუთში მოთავსებული საგანი სამი წინადადებით. კლასს კი ვთხოვე გამოეთქვათ ვარაუდები, რა შეიძლება ყოფილიყო იდუმალ ყუთში? მოსწავლეებში ამ აქტივობამ სიხალისე და ინტერესი გააღვივა. ასევე დამეხმარა იმაში, რომ ისინი მიმეყვანა გაკვეთილის თემის დასკვნამდე.
მას შემდეგ, რაც მოსწავლეებისთვის ცნობილი გახდა გაკვეთილის თემა, მიზანი და შეფასების კრიტერიუმები, წავუკითხე სახელმძღვანელოში მოცემული ტექსტი, ხოლო ის რეცეპტი, რომელიც ტექსტს თან ახლდა, წინასწარ დამზადებული ფერადი ფორმატის სახით გამოვუკარი დაფაზე. ვიცით, რომ დაწყებით კლასებში დიდი მნიშვნელობა აქვს თვალსაჩინოებას, რეცეპტის ამ სახით წარდგენის მიზანი იყო, რომ მათ ვიზუალურად უკეთ აღექვათ რეცეპტი. იქიდან გამომდინარე, რომ ტექსტში ძირითადად აქცენტი რეცეპტის მომზადებაზე იყო და ჩურჩხელაზე ინფორმაცია მხოლოდ იგრედიანტებით შემოიფარგლებოდა, გაკვეთილის მრავალფეროვნების მიზნით, მოსწავლეებს მოვუმზადე ვიდეო
სადაც საუბარია დასავლურ და აღმოსავლურ ჩურჩხელაზე, მსგავსება-განსხვავებასა და მომზადებაზე. ვეცადე მოსწავლეებისათვის მინი-ლექციის სახით მიმეწოდებინა ის ინფორმაცია, რაც წიგნში არ იყო მოცემული. ვესაუბრე ჩურჩხელის ისტორიაზე, მის მრავალფეროვნებაზე, რომელიც საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში გვხდება. ასევე მოსწავლეებისათვის მომზადებული მქონდა ხარიხა, რათა ერთგვარი წარმოდგენა შექმნოდათ, თუ რა იყო ის, მასზე კი სხვადასხვა სახეობისა და ფერის ჩურჩხელები მქონდა მოთავსებული. ამან მოსწავლეებში დიდი ინტერესი გამოიწვია.
გაკვეთილზე მიღებულ ცოდნას ხშირად ფრონტალური კითხვის დასმით ვამტკიცებთ, თუმცა შეგვიძლია კითხვა-პასუხის რეჟიმი გადავაქციოთ სახალისო, ფერად წუთებად. ამისთვის ხშირად ვიყენებ ქაღალდის ბურთის მეთოდს. მომცრო ზომის ბურთს გარშემო ვაკრავ ფერად ფურცელზე დაწერილ შეკითხვებს. იმ მოსწავლეს, რომელსაც გადავუგდებ ბურთს, უნდა შემოხსნას ერთი ფურცელი, წაიკითხოს შეკითხვა, მიპასუხოს და ისევ უკან დამიბრუნოს ბურთი. ასე გრძელდება მანამ, სანამ ბურთზე შემოკრული შეკითხვების რაოდენობა არ ამოიწურება.
მიღებული ცოდნის განმტკიცების შემდეგ მოსწავლეებს შევთავაზე ჯგუფური მუშაობა, რომელიც მათ ძალიან მოსწონთ. დავალების მიცემის დროს ერთგვარი ნერვიულობის მომენტი მქონდა, რადგან მათ მიღებული ცოდნა პრაქტიკაში უნდა გაემოყენებინათ. რეალურად მათი ნამუშევრები ჩემთვის პასუხი იქნებოდა იმაზე, შევძელი თუ არა მიმეწოდებინა მათთვის ახალი მასალა ისე, რომ მისი პრაქტიკაში გამოყენება შეძლებოდათ.
კლასი დაყოფილი მყავდა ოთხ ჯგუფად. მივეცი მათ შემდეგი დავალება: ორ ჯგუფს უნდა შეედგინა ჯანჯუხის რეცეპტი და გაეკეთებინათ ის, მეორე ჯგუფს კი – ჩურჩხელის რეცეპტი და ასევე დაემზადებინათ. მოსწავლეებს ეს ყველაფერი შეეძლოთ გაეკეთებინათ სხვადასხვა მასალის გამოყენებით. შეეძლოთ დაეხატათ, გამოეძერწათ, ბისერებით აეწყოთ (ეს მასალა ამ გაკვეთილისთვის მოვუტანე) და ა.შ. ჩემთვის მთავარი იყო მათ ნამუშევრები შეექმნათ თავიანთი ფანტაზიითა და მიღებულ ცოდნაზე დაყრდნობით.
ჯგუფებმა ნამუშევრის წარდგენისას ჯერ წაიკითხეს რეცეპტი, შემდეგ კი მომზადებული ჩურჩხელა წარადგინეს, რომელიც შეესაბამებოდა რეცეპტს. ნამუშევრები ძალიან საინტერესო და კრეატიული იყო. წარდგინებამ ჩემი გაკვეთილის დასაწყისში გაჩენილი მოლოდინები გაამართლა, მოსწავლეებმა ნამდვილად მოახერხეს მიღებული ცოდნის პრაქტიკულად გამოყენება, რაც ჩემთვის ძალიან სასიამოვნო იყო.
