2018 წელს „ნოდარ დუმბაძის გამომცემლობამ“ და ლიტერატურულმა სააგენტომ გამოსცა გიო ლომიძის სადებიუტო კრებული „სიმშვიდის პაროდია”, რომლის რედაქტორი გახლავთ გაგა ლომიძე. ცხადია, პირველი, რაც თვალში მოგხვდება, ეფექტურად გაფორმებული ყდაა. უკვე ნახსენები ნოდარ დუმბაძის სიტყვების პერიფრაზი რომ მოვიშველიოთ: „რა არის წიგნი?! წიგნი, თავისთავად, არაფერია, მთავარია წიგნში რა არის!”. გიოს ეს წიგნი კი ნამდვილად სავსეა იმით, რითაც მხატვრული ტექსტების კრებული უნდა იყოს სავსე – სიცოცხლით და ნამდვილი ლიტერატურით.
რამდენიც არ უნდა ვიძახოთ, რომ კონკურსები არ არის ავტორისთვის რელევანტური, ჩვენში წიგნის წარმატება სწორედ კონკურსების ნომინანტობით ან კონკურსებში გამარჯვებით იზომება. ასე იმიტომ ხდება, რომ ჩვენში ლიტერატურული ცხოვრება სულს ღაფავს, ეს განსაკუთრებით პოეზიას ეხება. დივიდენდი, საფასური, რაც ქართველმა პოეტმა შეიძლება ლექსის სანაცვლოდ მიიღოს, ფეისბუქლაიქებია, უკეთეს შემთხევაში – რამდენიმე თვეში ერთხელ ლიტერატურული ჟურნალების ბუბლიკაციებიდან მიღებული მიზერული ჰონორარი. პოეტი სოციალური ქსელების ტყვეა. კრიტიკა, ფაქტობრივად, მკვდარია, არ ხდება ლიტერატურული რეზულტატის თეორიული ფიქსაცია. ამას ემატება გაურკვეველი მოტივით გაბოროტებული კრიტიკოსების ნაწილში მომძლავრებული ტრენდი – ქილიკი თანამედროვე ქართულ ლიტერატურაზე, ქართველი მწერლების არაფრად ჩაგდება (თითქოს უცხოელ მწერლებს არ ეძინოთ იმაზე ფიქრით, თუ რა აზრის არიან მათზე ქართველი კრიტიკოსები). თან, არც გვყავს ისეთი ავტორიტეტული კრიტიკოსები, როგორიც იყო, მაგალითად, გურამ ასათიანი, რომელიც დაუფასებელ დიდ პოეტზე იტყოდა: „ეს კაცი დიდი პოეტია”, და ის კაცი მეორე დილით დიდ პოეტად გაიღვიძებდა (როგორც ბესიკ ხარანაულის შემთხვევაში). გამომცემლობები ერიდებიან პოეტური კრებულების გამოცემას, რადგან არ იყიდება. პოეტის ხელობა მთლიანად ენთუზიაზმს ემყარება. მოკლედ, იმის თქმა მინდა, რომ არ ხდება ჩვენს ლიტერატურულ ცხოვრებაში ისეთი არაფერი, რომ კონკურსების მნიშვნელობამ მეორე პლანზე გადაინაცვლოს. ქართული ლიტერატურა კონკურსებიდან კონკურსებამდე ცხოვრობს, ამიტომ, გვინდა თუ არ გვინდა, მნიშვნელოვანია კონკურსები და პრემიები. გიოს პოეზიის სირთულიდან გამომდინარე, არც მეგონა, რომ მისი კრებულის საკონკურსო გზა დიდი გამარჯვევებით დაგვირგვინდებოდა, მაგრამ, როგორც მინიმუმ, საფინალო მოკლე სიებში მოხვედრას მაინც ვუწინასწარმეტყველებდი. მაგრამ, სამწუხაროდ, ასე არ მოხდა. „სიმშვიდის პაროდია” ორივე ცნობილი პრემიის ფინალს მიღმა დარჩა, სამაგიეროდ რამდენიმე ისეთი, რბილად რომ ვთქვათ, საეჭვო მხატვრული ღირებულების წიგნი გავიდა, რომ გაკვირვებული დავრჩი, მაგრამ როგორც ძველი მაკრონები იტყოდნენ: „ჟიურის წევრებიც ადამიანები არიან”.
ლექსის წერა ყველამ ისწავლა. ადამიანი, რომელსაც ცხოვრებაში ლექსი არ დაუწერია, კონვენციურს ვერა, მაგრამ მკაცრი რიტმული კარკასის მქონე ისეთ ვერლიბრს დაგიწერს, გადაირევი კაცი. დავით წერედიანის თქმისა არ იყოს, ამ დომხალში ნიჭიერის და უნიჭოს გარჩევა პროფესიონალ თვალსაც უჭირს, რადგან უნიჭოებმა კარგად მოტყუება ისწავლეს, მხოლოდ დრო თუ გაფილტრავს ყველაფერს. დღეს, როცა უკვე ყველამ იცის, როგორ დაწეროს ლექსი, რომელიც ფეისბუქზე ბევრ ლაიქს მოაგროვებს და ყველა ერთმანეთს ჰგავს, ინდივიდუალიზმი სანთლით საძებარია. ამ თვალუწვდენელ ზღვაში გიოს ნამდვილად აქვს თავისი კუნძული, ოღონდ ეს კუნძული კლდოვანია, ალაგ-ალაგ თუა დაფარული თვალისთვის სასიამოვნო მწვანე საფარით. მისი პოეზიის მატრიცაში, სიტყვებით აგებული სვეტების ტყეში, ღამურასავით (ფუი, ეშმაკს! ამ კორონავირუსიანობისას რა დროს ღამურა იყო), ექოლოკაციის უნარი უნდა გქონდეს და არეკლილი ბგერითი ტალღების მეშვეობით უნდა შეგეძლოს ლავირება.
ასე წერა გიოს ჯიუტი არჩევანია, მას „სხვანაირად”, „ყველასთვის გასაგებ” ენაზე წერაც შეუძლია, მაგრამ მისი სააზროვნო პოეტური აპარატი ასეა მოწყობილი, ის საკუთარ თავს არ ღალატობს. ეს რთული, იმედგაცრუებებით სავსე გზაა: მუდმივი კამათი სიცხადის მოყვარე რედაქტორებთან (და მე მათიც მესმის), „ვერგაგების” მოტივით მუდმივად ცოტა მკითხველი ისედაც ცოტა მკითხველში და კიდევ ათასი რამ. მეც მაქვს ასეთი, არა – „გასაგები”, არამედ – „საგრძნობი” ტექსტები და ვიცი, რომ ეს ყველასთვის არაა. ამ დროს არჩევანი უნდა გააკეთო: რა გიჯობს, წერო ისე, რომ ყველას ესმოდეს და საკუთარ თავთან მართალი არ იყო, თუ პირიქით – წერო ისე, რომ ყველამ ვერ გაიგოს, მაგრამ საკუთარ თავთან მართალი იყო?!
„სიმშვიდის პაროდია” მნიშვნელოვანი სადებიუტო კრებულია და, გამოცემიდან ორი წლის გასვლის მიუხედავად, იმედი მაქვს, რომ გამოხმაურებები გიორგი ლობჟანიძის კარგი წერილით და, ბლოგის ფორმატიდან გამომდინარე, ამ პატარა წერილით არ შემოიფარგლება და სხვებიც იტყვიან სათქმელს.
გიოს ამ კრებულში არის ერთი ექვსლექსიანი ციკლი „მალაყი (ქამარი)”, რომელშიც, ერთგავარად, კონდენსირებულია მთელი მისი პოეტიკა, აზროვნების და წერის სპეციფიკა. ციკლის ოთხი ლექსი სპორადულად გარითმული ვერბლანია, ორი კი – ჰეტეროსილაბური, მცირე ბესიკურის და შავთელურის შემთხვევითი მონაცვლეობით დაწერილი, ურითმო ლექსი. ეს ციკლი არის ერთგვარი „კრებული კრებულში”. ციკლის მესამე ლექსში ასეთ რამეს ვკითხულობთ:
„სამაგიეროდ მონდომებით ათავისუფლებ
გაუცხოებულ ბავშვობიდან ჩამქრალ ოცნებას,
ხელმოცარული აღმაფრენის გადასამალად”.
გიოსთვის პირად საუბრებშიც მითქვამს და აქაც გავიმეორებ: ყველა პოეტის ხვედრია „ხელმოცარული აღმაფრენა”, მაგრამ იმ გზაზე, რომელსაც გიო ადგას, უფრო მეტ აღმაფრენას მოეცარება ხელი, ბევრი იქნება იმედგაცრუება და გულისტკივილი, მაგრამ ამ ყველაფრის დამსახურებულ საფასურად, თავის დროზე, გიოს დარჩება გარდაუვალი გამარჯვება.
