2010-იან წლებში საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოებამ საბოლოოდ გამოიღვიძა. ქვეყნის პოლიტიკურ პროცესზე მხოლოდ პოლიტიკოსები აღარ ზემოქმედებენ. გადაწყვეტილებების მიღების საკითხი უკვე საზოგადოების აქტიურ წევრებსა და მათ წინააღმდეგობაზეც არის დამოკიდებული. სამოქალაქო სექტორი განსაკუთრებული მრავალფეროვნებითა და მრავალგვარობით ხასიათდება. აქტივისტებს შორის შეხვდებით მართმადიდებელ მშობლებსაც და სხვადასხვა უმცირესობების წარმომადგენლებსაც, მუშათა უფლებების დამცველებსაც და ბანკების ლობისტებსაც, ეკოლოგებსაც და ტექნოკრატებსაც. ბევრმა უკვე აღარ იცის, თუ ვის ენდოს და ვისი გულწრფელობა დაიჯეროს. მეც ხშირად ვიბნევი ხოლმე, მაგრამ არის ერთი ახალგაზრდა ქალი, რომლის საქმიანობაც წლებია იმსახურებს ჩემს პატივისცემას. ნათია ჩიქოვანი ხელოვნებისა და მარკეტინგის სფეროში მუშაობს, მაგრამ მაინც არასდროს ავიწყდება ჩვენი საზოგადოების ყველაზე სუსტ, ხმადაკარგულ, საფრთხის ქვეშ მყოფ წევრებზე ზრუნვა. ნათია ქალებისა და ცხოველების აქტიური დამცველია. იცავს მათ ყველგან და ყოველთვის, ყველა იმ საშუალებით, რომელიც კონკრეტულ მომენტში ხელთ აღმოაჩნდება. ნათია ხშირად ახერხებს ჩაგვრისა და შევიწროვებისთვის განწირული ქალების თანადგომას, ყოველთვის უნარჩუნებს სიცოცხლეს სასტიკი ადამიანების მიერ სიკვდილისთვის გამეტებულ კატებსა და ძაღლებს. ალბათ, ძალიან დიდი ძალისხმევა და თავგანწირვაა საჭირო იმისთვის, რომ ადამიანმა შრომასთან, პირადი შემოსავლის შეგროვებასთან, კარიერისა და ოჯახის მოწყობასთან ერთად, მეგობრების, უცნობებისა და ოთხფეხების საჭიროებებზე ფიქრიც მოასწროს. აქედან გამომდინარე, ბუნებრივია, ყოველთვის ინტერესით ვეცნობი ნათიას მოსაზრებებს საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პრობლემებთან დაკავშირებით. ამასწინად, ნათიას წყალობით ხელახლა აღმოვაჩინე ჯეინ ფონდა.
რა გახსენდებათ ჯეინ ფონდას სახელის გაგონებისას?
ცხადია, ბევრ ჩვენგანგანს თვალწინ წარმოუდგება ჯეინ ფონდას სამსახიობო შემოქმედება. ის ხომ ჰოლივუდის ვარსკვლავია?! მას ყველა ტიტული აქვს მოპოვებული, რომელზეც მსახიობმა შეიძლება იოცნებოს. ჯეინ ფონდა ორჯერ დაჯილდოვდა „ოსკარით“, გახლდათ ბრიტანეთის კინოაკადემიის რჩეული, „ემმის“ ლაურეატი, მის საპატიო პრემიებს შორის შეგიძლიათ აღმოაჩინოთ ვენეციის კინოფესტივალის „ოქროს ლომი“. ნიუ-იორკელი გამორჩეულია იმითაც, რომ 1950-იანი წლებიდან დგას გადასაღებ მოედანზე. ოსკაროსანმა ბოლო გახმაურებული როლი 2018 წელს შეასრულა. მან მონაწილეობა მიიღო ბილ ჰოლდერმანის ფილმში „წიგნის კლუბი“. თითქოს უკვე ყველაფერია ნათქვამი ქალის საჯარო საქმიანობის შესახებ. ჯეინ ფონდას შემოქმედებითი მონაგარი სამ-ოთხ ადამიანს ეყოფოდა წარმატებული ცხოვრებისთვის. მსახიობის განსაკუთრებულობა სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ მას პროფესიით არ შეუზღუდავს თავისი პიროვნება. ვარსკვლავს ყოველთვის მიაჩნდა, რომ თავისი პირადი საქმის მიღმაც უნდა გადაედგა რამდენიმე მნიშვნელოვანი, საზოგადოებისათვის სასარგებლო ნაბიჯი. სამწუხაროდ, საქართველოში ჯეინ ფონდას სამოქალაქო აქტიურობის შესახებ ბევრი არაფერი ვიცით.
ჯეინ ფონდას პოლიტიკური მოღვაწეობა სათავეს 1960-იანი წლებიდან იღებს. მსახიობისთვის კატეგორიულად მიუღებელი იყო აშშ-ის ჯარების ინტერვენცია ვიეტნამში. იგი მიიჩნევდა, რომ ამერიკელი ჯარისკაცები გაუგებარი მიზეზებით იღუპებოდნენ ინდოჩინეთის ნახევარკუნძულზე. ნიუ-იორკელს აღელვებდა ჩრდილოეთ ვიეტნამში ბლოკირებული, დაბომბილი და შიმშილის პირას მყოფი ადგილობრივების ბედიც. სხვა მრავალ ცნობილ ადამიანთან და ახალგაზრა მოქალაქესთან ერთად იგი მონაწილეობას იღებდა მრავალმილიონიან პაციფისტურ დემონსტრაციებში, საუნივერსიტეტო მოსმენებსა და განხილვებში, საჯარო დებატებში და ხელისუფლებისგან ჯარების დაუყოვნებლივ დემობილიზაციას ითხოვდა. მსახიობმა ძალიან სარისკო გადაწყვეტილება მიიღო და 1971 წელს ჰანოის, ჩრდილოეთ ვიეტნამის დედაქალაქს ეწვია, რათა ადგილობრივები და ამერიკელი ტყვეები მოენახულებინა. მან ფრონტის ხაზიდან კიდევ ერთხელ დაგმო ომი და მხარეებს მშვიდობის დამყარებისკენ მოუწოდა.
ჯეინ ფონდა პაციფისტური მოძრაობის გარდა, ქალთა ჯგუფების მხარდამჭერადაც მიიჩნევა. 1970-იანი წლებიდან დღემდე ხელოვანი სხვადასხვა კამპანიის აქტიური მონაწილეა. მაგალითად, იგი ხმალამოღებული ებრძოდა კენიის ელიტებს, რომლებიც ქალთა წინდაცვეთას გარდაუვალ აუცილებლობად აცხადებდნენ და პატარა გოგონებს სამუდამო ტანჯვისთვის იმეტებდნენ. „ბარბარელას“ როლის შემსრულებელი მსოფლიო პრესის ფურცლებზე ყოველთვის ილაშქრებდა თალიბანის მიერ ქალთა გაუპატიურების მასობრივი შემთხვევების წინააღმდეგ. ცხადია, ფონდას ყურადღების მიღმა არ რჩებოდა შიდა ამერიკული პრობლემატიკაც. ის ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც საჯაროდ დაიწყო საუბარი ოჯახურ ძალადობასა და სექსუალურ შევიწროვებაზე.
ფემინიზმი და პაციფიზმი უკვე ათწლეულებია საკმაოდ პოპულარულ პოლიტიკურ მიმდინარეობებად ჩამოყალიბდნენ. აღნიშნული ტენდენციების მხარდაჭერა თანამედროვე დასავლურ საზოგადოებაში კარგ ტონად ითვლება. დღევანდელ ეპოქაში უკვე მილიონობით მომხრე ჰყავს ქალთა და მშვიდობის მოძრაობებს. ჯეინ ფონდა მხოლოდ მრავალრიცხვოვანი ძალების გვერდით არ იდგა ხოლმე. მას შეეძლო ყველაზე დაჩაგრული და დავიწყებული ჯგუფების გასაძლიერებლად ამოეღო ხმა. 1970 წელს იგი პირველად გამოჩნდა ადგილობრივი ამერიკელების, ინდიელების დემონსტრაციაზე, სადაც კონტინენტის პირველყოფილი მოსახლეობის განადგურების გამოცდილება გააპროტესტა.
ჯეინ ფონდა დღესაც აქტიურია. ის 2019 წელს სამჯერ დააპატმრეს საზოგადოებრივი წესრიგის დარღვევის გამო. ფონდა მწვანე აქტივისტებთან ერთად დონალდ ტრამპისა და მსოფლიოს სხვა ლიდერების პოლიტიკას აპროტესტებდა, რომელიც არაფრად აგდებს გარემოს გადანადგურების შემთხვევებსა და კლიმატის ცვლილების გამოუსწორებელ შედეგებს.
ამერიკელი ლეგენდა დღესაც ფორმაშია, ამდენი ბრძოლის შემდეგ კვლავ თვალისმომჭრელად გამოიყურება და თავისი ხელით წერს ხელოვნების ისტორიის ახალ ფურცლებს. ჯეინი ერთ-ერთი მთავარი მოქმედი პირი გახლდათ ამერიკის კინოაკადემიის დაჯილდოვების ცერემონიალზე, სადაც პირველად საუკეთესო ფილმის პრემია უცხოენოვანმა, ანტიკაპიტალისტურმა სურათმა დაიმსახურა.
თქვენ ვერ დამისახელებთ ხელოვნების ქართველ წარმომადგენელს, რომელიც საკუთარი შემოქმედების ტყვე არ გამხდარა. ქართველი მსახიობებისათვის სამოქალაქო აქტივიზმი და პოლიტიკური იდეების ერთგულება მოცლილების საქმეს წარმოადგენს.
