ბავშვობიდან ჭირივით მეზიზღება ზამთარი. მეზიზღება გაუთავებელი ყინვები, გაციებული ოთახები, დანესტილი ფანჯრები და მეზიზღება ქარი, რომელსაც ვერასდროს აკავებდა ამავე ფანჯრებზე აკრული ჩვენივე დაპატარავებული ტანსაცმელი. ბავშვობიდან მეზიზღება ზამთარი. გრძელი ღამეებით, გაუჩერებელი ქარებითა და სიცივისაგან აკანკალებული სხეულებით.
ერთ ზამთარს ძალიან ციოდა, – მახსოვს. ოთახის კუთხეში მდგარ საწოლზე ვიწექი ადიალებში გახვეული. ვერ ვთბებოდი, ვერაფრით დავათბეთ პატარა ოთახი. მინუსიაო – მამაჩემმა. დამსკდარ ხელებს ვიფშვნეტდით ორივე. ჩუმად, არ ვლაპარაკობდით ბევრს. იქვე იჯდა დედაც, უყურებდა ფანჯრის ღრიჭოზე აფარებულ ჩემს მაისურს და ხელებს ხშირ-ხშირად იორთქლავდა. ხანდახან კი, გადმომხედავდა წაშლილი მზერით და ვხედავდი, როგორ ცახცახებდა მისი სხეული ჩუმი ტირილისაგან. ღმერთო ! მართლა როგორ ციოდა იმ ზამთარს.
“კერასინკაში” ჩარჩენილ ნავთს ვიზოგავდით. საპურეში ჩარჩენილ პურს ვიზოგავდით. თვალებზე ცრემლებს ვიზოგავდით. მე კი, ჭირივით მზიზღდებოდა ზამთარი, წელიწადის ყველაზე ლამაზი დრო, გადათეთრებული ეზოებით, აივნებზე ჩამოკონწიალებული ლოლოებითა და ქათქათა თოვლით.
მიდი, ბავშვობა გაიხსენეო, რომ მეუბნებიან, ათასჯერ ნანახი ფილმივით გადამირბენს კადრები თვალწინ და სინათლის სისწრაფით აღმოვჩნდები 2000-იანების დასაწყისში. მაშინ, როცა ნაომარ, დანგრეულ და მშიერ ქვეყანაში, ერთადერთი გასართობი, ჩვენთვის, ბავშვებისათვის გარაჟებს შორის მოქცეული პატარა ეზო იყო, სადაც არათუ ვერთობოდით, არამედ მიუხვედრელად ვიყავით ბედნიერები და საკუთარ პრიმიტიულ სურვილებსა თუ მისწრაფებებს ბეტონის სტადიონზე ვიკმაყოფილებდით.
კარგად მახსოვს პატარა ეზო, სტადიონი და იქ მორბენალი, ბრაზილიელი რონალდოს ფორმიანი ბავშვები, რომელთაგან ერთ-ერთი ვიყავი მე და „გარაჟზე“ ცარცით მიხატულ კარებში, მთელი შემართებითა და მონდომებით ვიტანდი გოლებს გათენებიდან დაღამებამდე. და საერთოდაც, 2002 წლის მსოფლიო ჩემპიონატის შემდეგ, თბილისის ყველა უბანში შეამჩნევდით ყვითელ მაისურიან ბავშვებს, ზამთარ-ზაფხულ კორპუსის წინა და უკანა ეზოებში.
ჩემს უბანში ერთი ადგილი იყო, ნანგრევებს ვეძახდით ხოლმე. კომუნისტების დროს ძველი ქარხანა ფუნქციონირებდა, მაგრამ ბავშვობის პერიოდში, იმ ადგილას სიცარიელე და სიბნელე სუფევდა, რომელსაც შიშით ჩავუვლიდით დაღლილ-დაქანცულები. გზის მეორე მხრიდან, კარგად მოჩანდა, როგორ ექაჩებოდნენ ნანგრევებთან აყუდებული ბავშვები ცელოფნის პარკებიდან წებოს და გვეშინოდა მერე იმ ბავშვების, რადგან ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ნახმარი შპრიცების შემხედვარე, დედები და მამები გვეუბნებოდნენ, არ გაეკაროთ იმათო, ნარკომანებსო და ჩვენც ვარიდებდით თვალსა და თავს შეძლებისდაგვარად, ვენებდახვრეტილ, წებონასუნთქ ბავშვებს ეზოში ყოფნისას.
იმ ნანგრევებში ცხოვრობდა როზაც. რომელსაც მანიაკ როზას ვეძახდით და გვეშინოდა მისი. ურბანული ლეგენდა როზაზე ყველა ბავშვმა ვიცოდით, თუმცა ვერცერთი ვერ ვხვდებოდით იმას, რომ როზა მანიაკი კი არა, მშიერი და უსახლკარო იყო. დიდები ამბობდნენ, მუნჯიაო, რადგან არავის გაუგია მისი ხმა და ერთ დღესაც სამუდამოდ გაუჩინარდა ჩვენი უბნიდან. თუმცა მისი სახელი დღესაც კი ახსოვს ეზოსა და იქ მცხოვრებ ხალხს.
მახსოვს გაზიდან, თელასიდან მოსული მახინჯი კაცები ( ასე ვეძახდი ხოლმე ბავშვობაში) , რომლებიც თითქმის ყველა ოჯახს ემუქრებოდნენ ჩაჭრით, და არც ჩვენ ვყოფილვართ გამონაკლისები, თუმცა პატარაობიდანვე კარგად დავისწავლე ის, რომ ასეთ კაცებს, კარი არ უნდა გაუღო და მაქსიმალურად შეეცადო ჩუმად იყო, სანამ კიბეებზე არ ჩაირბენს და არ გაუჩინარდება დამტვერილ ქუჩაში.
მიდი, ბავშვობა გაიხსენეო, რომ მეუბნებიან, შარვალს მუხლამდე ავიკეცავ და დიდ იარას ვაჩვენებ ხოლმე, რომელიც მაშინ დამემჩნა, როცა წინა კორპუსი, უკანა კორპუსს ვეთამაშებოდით ფეხბურთს, გურჯაანის ნაყინზე ზაფხულის მიწურულს. თუმცა მაშინ, 2000-იანებში, არავის უკვირდა გადატყავებული, გასისხლიანებული მუხლები და ბავშვებიც აღარ ტიროდნენ, მიეჩვივნენ.
და მაინც, იმ ჩაბნელებულ ქალაქში, როცა „შუქი მოვიდა“, ხშირ-ხშირად ისმოდა სახლებიდან, როცა გვშიოდა და შემოდგომიდან გაზაფხულამდე სიცივისაგან ვკანკალებდით, ცხოვრება აგრძელებდა კადრების გადაღებას და მეც, ახლა უკვე გაზრდილი ბიჭი, ვიზეპირებ და გადახვეული კადრივით ვბრუნდები იმ ეზოში, სადაც კორპუსს ერთმანეთის დაძახებები ახმაურებდა, სადაც ასფალტს კარგად ემჩნეოდა ჩვენი სისხლის წვეთები და რონალდოს მაისურიანი ბიჭები დაუღლელად დარბოდნენ თვალებგაბრწყინებულები.
იმ დროს ბევრი მასწავლებელი მყავდა სკოლაში, – უთვალავი. იცვლებოდნენ და იცვლებოდნენ ყოველწლიურად. ერთი მახსოვს, – ლეილა ერქვა. გეოგრაფიას გვასწავლიდა, ასაკში იყო უკვე. გაცრეცილი ტყავის „პლაში“ ეცვა. ფეხით მოდიოდა სკოლამდე, ძლივსძლივობით. მაშინ ვერ ვხვდებოდი, რატომ მოდიოდა ლეილა მასწავლებელი ფეხით სკოლამდე. მაშინ პატარა ვიყავი, ძალიან. ავცვივდებოდით გადაჭედილ ავტობუსში მე და ჩემი კლასელები დილაადრიან, ლეილა მასწავლებელი კი თავჩაქინდრული, ფეხით მოუყვებოდა ტროტუარს. ზუკა ხელს იშვერდა და იცინოდა. ფანჯრიდან ენას უყოფდა. – მე კი ვუყურებდი და მიკვირდა, როგორ არ სციოდა, ანდაც, როგორ არ ეზარებოდა ფეხით სიარული ლეილა მასწავლებელს. პატარა ვიყავი ჯერ კიდევ, ათი წლის.
ერთ დღეს, გაკვეთილის ახსნის დროს, უცაბედად ატირდა ლეილა მასწავლებელი. ეს არ ჰგავდა უბრალო წამოტირებას. ხმამაღლა ტიროდა. გაუვარდა ცარცი, ნელა მივიდა მაგიდასთან, ჩამოჯდა სკამზე და ტიროდა ისე, როგორც მე, როცა პირველად დამტოვეს მარტო საკლასო ოთახში. ვერავინ გავიგეთ რა სჭირდა. ვერც ვერავინ გავბედეთ მასთან მიახლოება. ვერავინ გავბედეთ გვეთქვა: არ იტირო, ლეილა მას! – ის კი რამდენიმე წუთი ტიროდა, მერე კი წამოდგა და გარეთ გავიდა.
გაოგნებულები ვუყურებდით ბავშვები ერთმანეთს. პირველი ზუკას გავხედე, გამშრალი იჯდა. თვალები აუწყლიანდა, არ ველოდი, გამიკვირდა. რამდენიმე წამიანი სიჩუმის შემდეგ, წამოვდეგით ნელ-ნელა და გარეთ გავიხედეთ. ცარიელი იყო დერეფანი, არავინ ჩანდა.
რა მოუვიდა ნეტა? – ვფიქრობდით ბავშვები. მერხებზე ვისხედით ყველა ერთად. მერე ჭრიალით გაიღო კარი და ჩვენი დამრიგებელი, ეთერი შემოვიდა. წაშლილი ჰქონდა სახე, სხვანაირი. დასხედითო – გვითხრა და მასწავლებლის მაგიდას მიუჯდა. რა მოხდა მას? – ვკითხე.
ბოლო დღე ჰქონია ლეილა მასწავლებელს სკოლაში. ბოლოჯერ გამოუტანია სამასწავლებლოდან ჟურნალი, ბოლოჯერ შემოსულა ჩვენს კლასში და ბოლოჯერ ამოუკითხავს სიიდან ჩვენი სახელები და გვარები. მერე კი, გვიყვებოდა ლეილა მასწავლებლის შესახებ ამბებს, ისტორიებსა და მოგონებებს და ჩვენც ვუსმენდით. ხანდახან კი ჩამოუგორდებოდა ეთერა მასწავლებელსაც ცრემლები და მოიწმენდდა მარჯვენა ხელის თითების ბალიშებით. მართლაც სევდიანი ისტორია იყო, – მახსოვს.
წავიდა, ძალიან მალე წავიდა ის დრო. თითქოს ვიღაცას აღარ სურდა ყურება და გადაახვია, აგვაჩქარა. იქ ბავშვობა დაგვრჩა, სხვანაირი, სევდიანი, მაგრამ ბედნიერი. იქ ლეილა მასწავლებელი დარჩა, გაცრეცილი „პალტოთი“ და სევდანარევი ღიმილით. იქ სკოლაც დარჩა, დამტვრეული მერხებით, ჩამონგრეული კარებითა და მტვრიანი დერეფნებით. ჰო, ეს მაშინ ხდებოდა, 2000-იანების თბილისში, ანუ ჩემს ბავშვობაში.
