ჟან რენუარის 1943 წლის ფილმი This Land is Mine პირველ რიგში ადამიანის პიროვნულ ტრანსფორმაციაზეა — როგორ შეიძლება შიში, სიჩუმე და ისტორიისათვის თავდაუზოგავი თავის არიდება , საბოლოოდ თვითგადარჩენის ნაცვლად, თვითშეგნებად იქცეს. ფილმი გადაღებულია მეორე მსოფლიო ომის დროს, როცა ევროპაში ჯერ კიდევ არ იყო ცნობილი ომის შედეგი, როდესაც ფაშიზმი არა მარტო მტრის ხატად, არამედ გარდაუვალ პოლიტიკურ რეალობად განიხილებოდა. ამ კონტექსტში ფილმი უფრო მეტია, ვიდრე მხატვრული ტექსტი — ესაა პირდაპირი მიმართვა, სამოქალაქო სიმამაცისა და შინაგანი გარდატეხის ისტორია, რომელიც დღესაც შეიძლება გახდეს რესურსი იმისთვის, ვისთვისაც მასწავლებლობა ნიშნავს არა მარტო პროფესიულ, არამედ ღირებულებით საქმეს.
ფილმის მთავარი გმირი, ალბერტ ლარი, მორცხვი, შეუმჩნეველი, თითქოს შიშით დამორჩილებული მასწავლებელია. მისი არქეტიპი იმ თაობების წარმომადგენელია, რომელიც ძალაუფლების წნეხის ფონზე საკუთარ თავში სიმშვიდეს მხოლოდ მორჩილებით პოულობს. მაგრამ რენუარის ნარატივი არ გვაჩვენებს მხოლოდ დამორჩილებულ ადამიანებს; ის გვიჩვენებს, როგორ იქცევა მორალური შოკი, სხვაზე პასუხისმგებლობა და აზრის თავისუფლების შიმშილი ტრანსფორმაციის საწყისად. ალბერტი ეტაპობრივად იძენს ხმას — თავდაპირველად ხმადაბალი სიტყვით, შემდეგ საჯაროდ და ბოლოს — სასამართლო დარბაზში წარმოთქმული მორალური მონოლოგით, რომელიც შეიძლება ჩაითვალოს დამოუკიდებელ ლიტერატურულ ტექსტად.
ეს მონოლოგი თავისი ღრმა მორალურობითა და მოქალაქეობრივი დატვირთვით აცდენილია უბრალო სასამართლო სცენის ჩარჩოებს და გვახსენებს კლასიკური გმირების გამოსვლებს ლიტერატურაში . ალბერტ ლარი დგება იქ, სადაც პედაგოგის მორალური პასუხისმგებლობა სცდება საგნის ფარგლებს და პიროვნების ხასიათად ყალიბდება. განათლება, როგორც თავისუფლების წინაპირობა, არა მარტო თეორიულად, არამედ ემპირიულად აისახება ფილმში. სწავლება იქცევა წინააღმდეგობის ერთ-ერთ ყველაზე ძლიერ და ახალ თაობაზე ორიენტირებულ ფორმად, რაც ფილმს განსაკუთრებულ მნიშვნელობას სძენს მასწავლებლებისთვის, განსაკუთრებით იმ საზოგადოებებში, სადაც ისტორიული მეხსიერება კვლავ აქტიურად მონაწილეობს პოლიტიკურ და კულტურულ აწმყოში.
ქართულ რეალობაში ეს თემა ორმაგად რეზონანსულია. თაობების მეხსიერებაში ჩარჩენილი საბჭოთა პერიოდის წნეხი, ეს ქმნის ფონს, რომელზეც რენუარის ფილმი წარმოუდგენლად თანამედროვე ტექსტადაც კი აღიქმება. ალბერტ ლარი შეიძლება დაინახო როგორც პედაგოგი, რომელიც არსებობდა როგორც 1937 წელს, ისე დღევანდელ სოფლის სკოლაში, სადაც მასწავლებელი ხშირად კვლავ დგას არჩევანის წინაშე — გადარჩეს მორალურად, თუ დარჩეს ჩრდილში.
ამ თვალსაზრისით, ფილმის გამოყენება სასწავლო პროცესში ლიტერატურისა და ისტორიის ინტეგრაციის შესაძლებლობას იძლევა. შეიძლება დისკუსიის ფორმატში დაისვას კითხვები: როგორ გვეხმარება ცოდნა უკეთესი საზოგადოების აშენებაში? რას ნიშნავს სიმამაცე მაშინ, როცა მას თან ახლავს მარტოობა? არის თუ არა პედაგოგი მხოლოდ საგნის გადამცემი, თუ მისი სიტყვა ფუნდამენტურად უკავშირდება იმას, თუ როგორი მოქალაქეები გაიზრდებიან კლასში? ამ კითხვებზე მუშაობა მოზარდებთან არა მხოლოდ მათ კრიტიკულ აზროვნებას ავითარებს, არამედ თავად მასწავლებელსაც ახსენებს საკუთარ ამოსავალ წერტილს — რომ სიტყვას შეუძლია გადაარჩინოს, როცა მისი დრო დგება.
„This Land is Mine’(ეს ჩემი მიწაა) წარმოგვიდგენს განათლებას როგორც სიმშვიდის, თანაგრძნობის და ხანდახან — წინააღმდეგობის ენას. ალბერტ ლარი არ ხდება რევოლუციონერი, არ იღებს იარაღს ხელში, მაგრამ მის „იარაღად“ იქცევა სიტყვა. ეს სიტყვა გადის შიშზე, სიმარტოვეზე, უნდობლობაზე და საბოლოოდ იქცევა საჯარო აქტად. მასწავლებლის ხმა, რომელიც ფილმის დასაწყისში მხოლოდ დაფის ხმაურს ერწყმის, ბოლოს საზოგადოებრივ დარბაზში ექოდ ისმის და მაყურებელს არწმუნებს, რომ ზოგიერთი ხმა არ ექვემდებარება ჩახშობას — თუნდაც მას დრო დასჭირდეს.
ჟან რენუარის ეს ფილმი, თითქოს შავ-თეთრი სიჩუმით მოთხრობილი ამბავი, სინამდვილეში ხმაურიანად ჰყვება იმაზე, რაც პედაგოგიური სიჩუმის მიღმა დგას — სამოქალაქო პოზიცია, ღირებულებები და გაბედვა. სწორედ ამიტომ This Land is Mine დღესაც რჩება იმ ნამუშევრად, რომელიც მასწავლებელს აძლევს საშუალებას, თავისი პროფესია კიდევ ერთხელ განიცადოს როგორც მორალური სივრცე, სადაც სიტყვას შეუძლია გადაარჩინოს — არა მხოლოდ მოსწავლე, არამედ თავად პედაგოგიც.
