2019-2020 სასწავლო წლიდან ზოგადი განათლების საბაზო საფეხურის VII კლასში, ახალი საგნის – „მოქალაქეობა“- სწავლება დაიწყო. აქამდე სამოქალაქო განათლება მხოლოდ IX-X კლასებს მოიცავდა. ვფიქრობ, საგანი იმსახურებს სათანადო ყურადღებას და გადავწყვიტე მოსწავლეებშიც თავიდანვე აღმეძრა ინტერესი. ამის გაკეთება არ არის მარტივი. საბოლოოდ პრობლემების ყუთს მივანიჭე უპირატესობა. ამ სტატიაში, მოქალაქეობის მასწავლებლებს, მინდა გავუზიარო კონკრეტული აქტივობა, რომელიც ეროვნული სასწავლო გეგმის საგნობრივი სტანდარტით დასახული ამოცანებისა და მიზნების შესრულებას უწყობს ხელს.
საგნის – „მოქალაქეობა“ – ფარგლებში მოსწავლე ახლოს გაეცნობა საზოგადოებას, რომელშიც ცხოვრობს; შეისწავლის ლოკალურ, სახელმწიფოებრივ და გლობალურ დონეზე მიმდინარე სოციალურ-პოლიტიკურ პროცესებს. დამეთანხმებით, XXI საუკუნე უსაზღვრო შესაძლებლობების ხანაა, ამიტომ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია აქტიური მოქალაქისთვის დამახასიათებელი უნარ-ჩვევების გამომუშავების ადრეული ასაკიდან დაწყება.
მოქალაქეობის საგნობრივი სტანდარტის მიხედვით სწავლა-სწავლება მიზნად ისახავს:
- დაეხმაროს მოსწავლეს საკუთარი თავის საზოგადოების სრულუფლებიან წევრად აღქმაში;
- გაუღვიძოს საკუთარი ქვეყნისადმი მზრუნველობის სურვილი;
- ასწავლოს სამოქალაქო მონაწილეობის ფორმები; გააცნობიერებინოს, რომ მას შეუძლია და მართებს საკუთარ ქვეყანაში (თემში/მუნიციპალიტეტში/სახელმწიფოში) პოზიტიური ცვლილებების განხორციელება;
- გამოუმუშავოს მოქალაქისთვის საჭირო უნარ-ჩვევები (თანამშრომლობის, კონფლიქტის მართვის, სამეწარმეო და ფინანსური) და ღირებულებები/დამოკიდებულებები (ადამიანის უფლებების, განსხვავებული აზრის პატივისცემა, ტოლერანტობა);
- დაეხმაროს კანონის უზენაესობისა და დემოკრატიის პრინციპების გათავისებაში;
- ჩამოუყალიბოს საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში მონაწილეობის კულტურა.
საბაზო საფეხურის საგნობრივი სტანდარტი შემაჯამებელი სამოშაოების ფართო არჩევანს გვთავაზობს. მათ შორის, მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია პროექტების შემუშავებასა და მათ განხორციელებას. ყუთის იდეა სწორედ პრობლემის დანახვისა და მისი მოგვარებისკენ უბიძგებს მოსწავლეებს. ამავდროულად მე, როგორც პრაქტიკოს მასწავლებელს მომცა საშუალება პირველივე გაკვეთილზე დამეწყო მე-7 კლასის მოსწავლეებთან პროექტების მიმართულებით მუშაობა.
I ნაბიჯი
მე-7 კლასის მოსწავლეებს საგნის პროგრამისა და მიზნების გაცნობის შემდეგ, ვთხოვე გადაეხედათ პირველი კარის/თავის შინაარსისთვის და მოენიშნათ აქტუალური, პრობლემური საკითხები/თემები. შემდეგ გაკვეთილზე საკლასო ოთახის ცენტრში დახვდათ „პრობლემების ყუთი“, რომელშიც მოათავსეს პრობლემები.
II ნაბიჯი
საგაკვეთილო პროცესის დასრულების შემდეგ გავხსენი ყუთი და დავიწყე შემოსული საკითხების დახარისხება კატეგორიების მიხედვით (გარემოსდაცვთი/ეკოლოგიური, საყოფაცხოვრებო, სოციალური, უფლებები და ა.შ.).
აღმოჩნდა, რომ ჩვენი მოსწავლეები, ხშირ შემთხვევაში, იმაზე კარგად ამჩნევენ თემში არსებულ პრობლემებს, ვიდრე ჩვენ. მათ არ მოსწონთ მარნეულში საზოგადოებრივი ტრანსპორტის მოძრაობის გრაფიკი, სიხშირე და აპროტესტებენ კიდეც აღნიშნულს. დაბინძურებული სადარბაზოები და ეზოები, ქუჩაში უპატრონო ცხოველები და ა.შ. მათთვის ძალიან დიდ პრობლემას წარმოადგენს. რამდენიმე მოსწავლემ ყურადღება გარე განათების არარსებობაზე გაამახვილა.
11-12 წლის ბავშვები აქტიურ მოქალაქებად რომ ვაქციოთ, დიდი შრომაა საჭირო. პრობლემების დანახვა ერთია და მათი მოგვარება მეორე. ამიტომ სასურველია, მათ კარგად გაიაზრონ მონაწილეობის უფლება და ადვოკატირების ინსტრუმენტები.
შესაბამისად, შემდგომი ნაბიჯები იქნება ადვოკატირების ინსტრუმენტების საშუალებების გაცნობა და თემში არსებული პრობლემების მოსაგვარებლად ეფექტური კამპანიის ერთობლივად დაგეგმვა. კამპანია ორიენტირებული იქნება თემში არსებული პრობლემის მოგვარებაზე/გადაჭრაზე ან უფლებამოსილი პირების დაინტერესებაზე.
