პროფესიულად მზარდი მასწავლებელი ყოველთვის ცდილობს გააუმჯობესოს და განაახლოს საკუთარი პრაქტიკა, რაც ხელს შეუწყობს სწავლა-სწავლების ხარისხის ამაღლებას. აკვირდებიან საკუთარ პრაქტიკას, გამოკვეთენ პრობლემას, ცდილობენ ამ პრობლემის მოგვარების გზები მოძებნონ და გამოსცადონ პრაქტიკაში.
კვლევის ჩატარება საკმაოდ შრომატევადი და სპეციფიკური სამუშაოა. მასწავლებელს, რომელსაც უკვე გადაწყვეტილი აქვს გამოიკვლიოს საკუთარი პედაგოგიური პრაქტიკა, იცის, რომ უნდა წარმოადგინოს კვლევის ანგარიში, რომელიც კარგად ორგანიზებული და სათანადოდ სტრუქტურირებული იქნება, ხოლო მასში ასახული ინფორმაცია – ზუსტი.
ამ სტატიის მიზანია, აქცენტი გაკეთდეს იმ მნიშვნელოვან რჩევებზე, რაც აუცილებელია განხორციელებული კვლევის დადებითად შეფასებისთვის. კვლევის პროცესში აუცილებელია კვლევის ეთიკის ნორმების დაცვა. კვლევისთვის მნიშვნელოვანია კვლევაში ჩართულ პირთა ნდობის მოპოვება. პედაგოგიური კვლევების მიმდინარეობისას არ უნდა დაზარალდეს არცერთი ასაკობრივი ჯგუფის წარმომადგენელი.
გთავაზობთ რამდენიმე რეკომენდაციას, რომელიც დაგვეხმარება პრაქტიკის კვლევისას ეთიკური ნორმების დაცვაში:
- ინფორმირებული თანხმობა – მოიპოვეთ კვლევაში მონაწილე პირთა თანხმობა. მაგალითად, თუ თქვენ იყენებთ კვლევაში სახელს და გვარს, ფოტოსურათებს ან ვიდეოჩანაწერებს, როგორც მონაცემებს და განსაზღვრული გაქვთ მათი საჯაროდ გამოტანა, ასეთ შემთხვევაში აუცილებელია კვლევაში მონაწილე პირის თანხმობა მასალების გამოყენებაზე.
თანხმობა უნდა იყოს დოკუმენტალური და არა ზეპირსიტყვიერი, რადგან კვლევის ანგარიშის შეფასებისას ნახოს შემფასებელმა. მაგალითად, განცხადების სახით დააწერინეთ პირს, რომ თანხმობას აცხადებს ამა თუ იმ პირადი ინფორმაციის საჯაროდ გამოყენებაზე და წარუდგინეთ შეფასების ჯგუფს, შეფასების ჯგუფი განათავსებს შესაბამის ელექტრონულ სისტემაში. კვლევის ანგარიშში კი მიუთითებთ, რომ გაქვთ ამ თუ იმ პირის თანხმობის დოკუმენტი, რომელიც თან დაერთვება კვლევის შეფასების ოქმს.
ხშირად პედაგოგები აწარმოებენ კვლევას, წარმოადგენენ ანგარიშს, რომელშიც უხვადაა კვლევის პროცესის ამსახველი ფოტომასალა, ისინი ნაკლებად აქცევენ ამ საკითხებს ყურადღებას. რატომღაც ფიქრობენ, რომ ფოტომასალა ერთგვარი დამადასტურებელი დოკუმენტია და ამით უფრო დამაჯერებელი იქნება კვლევა, სინამდვილეში კი ასე არ არის.
მოერიდეთ კვლევის ანგარიშში სახელისა და გვარის გამოყენებას ან იმ მასალების ჩართვას, სადაც შესაძლებელია პიროვნების იდენტიფიცირება. გახსოვდეთ, არ შეიძლება არასრულწლოვნის პირადი მონაცემების გასაჯაროება, მაგრამ თუ საჭიროება მოითხოვს, მოიპოვეთ მშობლის წერილობითი თანხმობა.
- კონფიდენციალობის დაცვა – ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტია კონფიდენციალობის დაცვა. იგი იცავს კვლევის მონაწილეებს უხერხულობის ან ინფორმაციის გამჟღავნებისაგან. მაგალითად, კვლევის პროცესში შეიძლება კოლეგებმა მკვლევარ კოლეგას გაანდოს სკოლის ცხოვრების ესა თუ ის ნაკლოვანება. ეს ინფორმაცია მკვლევარმა პედაგოგმა არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გაახმაუროს.
- ეთიკური ხედვა -კვლევის პროცესში ხშირად იქმნება უხერხული სიტუაციები, რომელთა თავიდან ასაცილებლად შეგიძლიათ ჩამოაყალიბოთ საკუთარი ეთიკური ნორმები, განსაზღვრეთ ფასეულობები და იმოქმედეთ მათ შესაბამისად.
- კვლევაში ჩართულ პირთა პატივისცემა – კვლევა არ უნდა ავაგოთ ტყუილზე. მაგალითად, თუ ინტერვიუს დროს კვლევაში მონაწილე პირი რაიმეს გაგიმხელთ და გთხოვთ, რომ ეს ინფორმაცია არ აისახოს კვლევაში, თქვენ ვალდებული ხართ, პატივი სცეთ მის თხოვნას. არ შეიძლება ინტერვიუს ფარული ჩაწერა, ამისთვის მოიპოვეთ თანხმობა.
- სიზუსტე- განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს მონაცემების სიზუსტეს. არ შეეცადოთ მონაცემების შეცვლას თქვენი პირადი შეხედულებების შესაბამისად. მონაცემების გაყალბება არამეცნიერული და არაეთიკურია.
მასწავლებელს საკუთარი საქმიანობის სრულყოფისათვის სჭირდება უფრო გამოცდილი და კომპეტენტური კოლეგის რჩევები. ამ ფორმით თანამშრომლობა მნიშვნელოვანი და სასარგებლოა არა მარტო რჩევის მიმღებისათვის , არამედ პირადად ჩემთვისაც. მე შემიძლია მივიღო და გავითვალისწინო, ასევე საჭიროებისამებრ გავცე და გავუზიარო სხვას საჭირო ცოდნა და გამოცდილება. ამიტომ არის მასწავლებლობა განსაკუთრებული, ერთდროულად შეგიძლია ასწავლო და ისწავლო კიდეც.
გამოყენებული ლიტერატურა:
- მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის გზამკვლევი (მე-2 ნაწილი) https://tpdc.gov.ge/uploads/pdf_documents/gzamkvlevi%20meore%20nawili.pdf
