პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

პიტერ კერი – როგორ იწერება წიგნი

 

„ძვირფასო მწერალო,

წერა ყველაზე ადვილი რამ არის მსოფლიოში. ყველას რომ შეუძლია, ისეთი. თითქოს ჩოგბურთის ბურთს კედელს ესროდე. თითქოს მდინარეში ცურავდე. ყველას შეუძლია ამის სწავლა. და სულაც არ არის აუცილებელი, რომ საუკეთესოთა შორის საუკეთესო იყო. არც ის არის აუცილებელი, სხვებს გაეჯიბრო. მეორე მხრივ, შეიძლება გულით მოგინდეს, რომ კაშკაშა ვარსკვლავი გახდე, საქვეყნოდ აღიარებული.

როგორც ცურვასა თუ ჩოგბურთში, აქაც თანრიგებია – ყველა თანრიგის მწერალს ნახავ. თუ მხოლოდ ის გინდა, შაბათ-კვირას წერით გაერთო, კი ბატონო, წერე და წერე. თუ რომანის სახელდახელოდ გამოცხობა გადაგიწყვეტია, აბა, სხვა რა უნდა გირჩიო: წერე და წერე…“

ასე იწყება ავსტრალიელი მწერლის, ბუკერის პრემიით ორჯერ დაჯილდოებული პიტერ კერის წერილი. მისი დაწერის თარიღიდან ცხრა წელზე ცოტა მეტია გასული და ალბათ მათ, ვისაც მაშინ მიმართავდა, უკვე იპოვეს თავიანთი ხმაც და მოწოდებაც, ან საბოლოოდ აიღეს ხელი ძველ განზრახვაზე – რაღაც უფრო თვალგასახარმა და პატივმოყვარეობის მარტივად დამაკმაყოფილებელმა მიიზიდათ. 2009 წელს ისინი ერთი სახალისო ლიტერატურული წამოწყების მონაწილეები იყვნენ, რომელმაც, მრავალი განსხვავების მიუხედავად, ქართული „პენმარათონი“ გამახსენა. 1-დან 30 ნოემბრამდე ათასობით მსურველი წერდა ორმოცდაათიათასსიტყვიან რომანს ლიტერატურული პროექტისთვის „რომანის წერის ეროვნული თვე“.

პიტერ კერიმ სწორედ მათ მისწერა წერილი, რომელსაც ორი დღის წინ გადავაწყდი ერთ ლიტერატურულ ვებგვერდზე. სჯობს, სიმართლე იმთავითვე ითქვას, დასაწყისშივე გაიფანტოს მწერლობაზე მეოცნების ძვირფასი ილუზია თუ განუსჯელი მოლოდინი. მარტივზე მარტივი წესებიც, ალბათ, მკაფიოდ უნდა განისაზღვროს. ვისთვისაც წერა სასიცოცხლო აუცილებლობაა, მაინც დაწერს – პიტერ კერიმ და მისმა მეგობრებმა სულაც ხელები რომ გადაუგრიხონ ზურგსუკან.

წერილს დავუბრუნდეთ: „თუ რაღაც მართლაც განსხვავებულის, მშვენიერის, ჭეშმარიტის შექმნა გინდათ, თუ წარმოგიდგენიათ, როგორ დაინახავთ თქვენს წიგნს წიგნის მაღაზიის ვიტრინაში ან მასზე დაწერილ რეცენზიებს – ჟურნალ-გაზეთებში, მაშინ თქვენ, არც მეტი, არც ნაკლები, ამბიციურ მოცურავეს ჰგავხართ – ძალიან დიდი წვრთნა დაგჭირდებათ, უამრავი კუნთის განვითარება, უამრავი ჩვევის ჩამოყალიბება. ახლავე უნდა დაიწყოთ, დღესვე.

თუ უკვე იცით, რომელ კარგ სამწერლო ჩვევებს ვგულისხმობ, დასამატებელი აღარაფერი მაქვს. ალბათ ისიც იცით, რაც ახლა უნდა გითხრათ: გამუდმებით უნდა წეროთ, ყოველდღე. ამას ისე უნდა შეხედოთ, როგორც თქვენი ცხოვრების ყველაზე მნიშვნელოვან ნაწილს – მართლაც ყველაზე მნიშვნელოვანს. საერთოდ არ გჭირდებათ ინსპირაცია ან რაღაც ასეთი. მხოლოდ გამუდმებით წერის მტკიცე ჩვევაც საკმარისი იქნება. მაშინაც კი უნდა წეროთ, როცა ავად ხართ, ან სევდა შემოგაწვათ, ან გულს აღარაფერი გიხარებთ. ვერაფერმა უნდა შეგაჩეროთ […]

მოდი, (ჩუმად, საიდუმლოდ) ვთქვათ, რომ გენიოსობა გინდათ. მაშინ უნდა ისწავლოთ, როგორ უნდა იყოთ თვითკრიტიკული. მენდეთ, თქვენი ეჭვნარევი შეხედულებები ასჯერ უფრო ღირებულია, ვიდრე თქვენი მეგობრების შეფასებები. მეგობრებს უყვარხართ. შეიძლება ისინი ძალიანაც გონიერნი არიან, მაგრამ ვერ წარმოიდგენენ იმას, რაც თქვენი წარმოსადგენია. მაშ, ნუ აჩვენებთ მათ ისეთ ნაწერებს, რომლების გამოჩენაც არ ღირს.

თუ იმედგაცრუებული ხართ საკუთარი ნამუშევრით, ესე იგი, ამის მიზეზიც გქონიათ. ენდეთ თქვენსავე განსჯასა და შეფასებას. თავიდან დაწერეთ. მერე ისევ თავიდან… აი, ასეთ ძალასა და სიმტკიცეს უნდა მიაღწიოთ – მარტოდმარტომ უნდა იმუშაოთ, ყველასა და ყველაფერს მოშორებულმა, უნდა დაწეროთ და გადაწეროთ, გადაწეროთ, გადაწეროთ… მაშინაც კი, თუ საბოლოოდ ისეთ რამეს დაწერთ – ჭეშმარიტად გამორჩეულს – როგორიც ყოველთვის გინდოდათ, ეჭვებსა და დაუკმაყოფილებლობის განცდას თავს მაინც ვერ დააღწევთ. ყველა მწერალი სწავლობს, როგორ იცხოვროს ამ განცდით. ამ მხრივ, მე და თქვენ ერთსა და იმავეს ვგრძნობთ ახლა.

თუ ჩემი ერთი წიგნი მაინც წაგიკითხავთ, იმედი მაქვს, იფიქრებდით, რა ადვილად იკითხება – ამის დაწერას რა უნდაო. სინამდვილეში კი თითოეული თავი ოცჯერ მაინც გადავწერე. და თუ გინდათ, რომ კარგად წერდეთ, თქვენც ასე უნდა მოიქცეთ“.

ამ წერილში პიტერ კერი იმაზეც საუბრობს, როგორი მნიშვნელოვანია წიგნების კითხვა მათთვის, ვისაც მწერლობის სურვილი მოსვენებას უკარგავს. თუ ყოველდღე არ კითხულობთ, ხელიდან ბევრი ვერაფერი გამოგივათო, არწმუნებს. კითხვის დროს ლექსიკონში ჩახედვაც არ უნდა დაგეზაროთ, მე ყოველთვის ასე ვიქცევი, როცა უცხო სიტყვას გადავაწყდები, ეგ კი არა, ფურცელზეც ვიწერ – ასე უკეთესად ვიმახსოვრებო.

თითქოს ჩოგბურთის ბურთს კედელს ესროდე.

თითქოს მდინარეში ცურავდე.

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი