,,გამოწვევის ფაზაზე მასწავლებლის მიზანია მოსწავლეებში მოცემულ საკითხზე, საგანზე ან მოვლენაზე არსებული ცოდნის, განცდების, შთაბეჭდილებების გააქტიურება. მოსწავლეები იხსენებენ, რა იციან შესასწავლი საკითხის ირგვლივ და იწყებენ ახალ თემაზე ფიქრს”.
ს. ლობჟანიძე.
ამ წერილში ვისაუბრებთ იმაზე, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ეფექტური გაკვეთილისთვის კარგი დასაწყისი.
კარგად მოგეხსენებათ, მართლაც ბევრია დამოკიდებული იმაზე, თუ როგორ დაიწყებს მასწავლებელი გაკვეთილს – მომზადებული აქტივობით, თუ მოუმზადებლად, საინტერესო იქნება ის მოსწავლეებისთვის, თუ უინტერესო, შეძლებს მოსწავლეთა ყურადღების მიპყრობას თუ ვერა.
რატომაა საჭირო გაკვეთილის დასაწყისის წინასწარი დაგეგმვა?
ზოგიერთ მასწავლებელს მიაჩნია, რომ შეუძლია, და, ზოგჯერ, მართლაც ახერხებს, დაუგეგმავადაც შესთავაზოს მოსწავლეებს საინტერესო აქტივობები და გამოიწვიოს ისინი. თუმცა ამას, ალბათ, ყოველთვის ვერ მოახერხებს. ხოლო წინასწარ დაგეგმილი, საინტერესო აქტივობის გამოყენების შემთხვევაში, ყოველთვის შეძლებს შექმნას ისეთი ფონი, რომელიც იქნება ეფექტურიც და ეფექტიანიც გაკვეთილის საინტერესო წარმართვისთვის.
რა საჭიროა, რომ დასაწყისი იყოს ეფექტური?
ერთი უბრალო ჭეშმარიტების გამო, რომელიც ყველას ძალიან კარგად მოგვეხსენება: ,,კარგი დასაწყისი – საქმის ნახევარია”. იმ პედაგოგებმა, რომლებიც იკვლევენ თავიანთ პრაქტიკას, აკეთებენ გაკვეთილების, ამა თუ იმ აქტივობის, მეთოდის ანალიზს, კარგად იციან, რომ გაკვეთილის ყველა ეტაპი ძალიან მნიშვნელოვანია, მათ შორის, დასაწყისიც.
რაში დაეხმარება მასწავლებელს მოსწავლეთა გამოწვევა?
გამოწვევა, თუკი ის კარგად გათვლილი, მოფიქრებული და საინტერესო იქნება, დაეხმარება მასწავლებელს ისეთი აუცილებელი პირობების შექმნაში, როგორიცაა:
მოსწავლეთა ყურადღების მობილიზება;
მათი დაინტერესება;
განწყობის შექმნა;
არსებული ცოდნის გააქტიურება.
სწორედ დასაწყისში აცნობს მასწავლებელი მოსწავლეებს გაკვეთილის მიზანს, რაც მეტად მნიშვნელოვანი მომენტია გაკვეთილზე, მაგრამ თუკი იმასაც განუმარტავს, რაში გამოადგებათ ამა თუ იმ საკითხის შესწავლა ან უნარ-ჩვევის დაუფლება, მაშინ ამით მათ პროვოცირებასაც შეძლებს.
აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ ზოგიერთს გაკვეთილზე, უბრალოდ, დროის დაკარგვად (თამაშად) მიაჩნია ყველანაირი პროვოცირება-გამოწვევა-ინტრიგა და ვერ ხედავს მათ საჭიროებას.
და მაინც, არის თუ არა საჭირო და მნიშვნელოვანი გამოწვევის ფაზა?
დიახ, არის! რადგან, „აიძულებს” მოსწავლეს მოისმინოს, მოლოდინითა და ინტერესით განეწყოს გაკვეთილისადმი, და, რაც მთავარია, საინტერესო დასაწყისი, ისევე როგორც დასასრული, ამახსოვრდებათ მოსწავლეებს, ეს კი ხელს უწყობს მასალის უკეთ ათვისებას.
ფაქტია, რომ მასწავლებელმა უნდა შეიმუშაოს გაკვეთილის დაწყების ფორმები, ხერხები და მეთოდები, თანაც მრავალფეროვანი, რადგან „აბა, რა გვქონდა დღეს გაკვეთილად” -გაკვეთილის ასე დაწყება, ვფიქრობ, უკვე ძალიან მოძველებული ფორმაა და თანაც არაეფექტური.
დაბოლოს:
დავიწყოთ გაკვეთილი ინტრიგით, გავახსენოთ წინა შეძენილი ცოდნა, შევთავაზოთ არასტანდარტული დასაწყისი და ვნახავთ, როგორ უცებ განვაწყობთ გაკვეთილისთვის, მოვახერხებთ მათ ჩართვას სამუშაო პროცესში.
ქეთევან კუბლაშვილი
