სწავლების პრინციპები, ეს ის ძირითადი დებულებებია, რომლებიც პედაგოგიური მეცნიერების საფუძვლების საყრდენს წარმოადგენს. ძირითადი წყარო, რომელიც პრინციპების ჩამოყალიბებას დაედო საფუძვლად – სწავლების პრაქტიკა, გამოცდილება და მასწავლებლის საზრიანობაა. სწავლების პრინციპების დანერგვისას მასწავლებელს მისი გააზრება და განზოგადება უხდება.
გამოვყოთ სწავლების რამდენიმე ძირითადი პრინციპები:
- თვალსაჩინოების სასწავლო პროცესში გამოყენება;
- მოსწავლეთა შეგნებულობა და აქტიურობა სწავლების პროცესში;
- სწავლების მეცნიერულობა;
- მოსწავლეთა ასაკობრივი და ინდივიდუალური განსაკუთრებულობის აღიარება;
- ცოდნის მტკიცედ ათვისება, მჭიდრო კავშირი თეორიასა და პრაქტიკას შორის.
თვალსაჩინოების სასწავლო პროცესში გამოყენება, ისევე როგორც განჭვრეტა, შემეცნების პროცესს გულისხმობს და სხვადასხვა მოდალობებზეა გათვლილი.
მოსწავლეთა შეგნებულობისა და აქტიურობის პრინციპი სწავლების პროცესში ითვალისწინებს შესასწავლი მოვლენების მიზანმიმართულად აღქმას, მათ გააზრებას, შემოქმედებითად გადამუშავებასა და გამოყენებას. შეგნებულად ათვისება დამახსოვრების უმნიშვნელოვანესი პირობაა.
სწავლების ხელმისაწვდომობის პრინციპის არსი. მნიშვნელოვანია, რომ შესასწავლი მასალა სიძნელის დონის მიხედვით უნდა იყოს ხელმისაწვდომი. ათვისების პროცესში ის არ უნდა მოითხოვდეს ზედმეტ ძალისხმევას. ეს აუცილებელი პირობაა, რადგან სწავლებისას გათვალისწინებული უნდა იყოს მოსწავლეთა განვითარების დონე და ამავდროულად მან ხელი უნდა შეუწყოს მის ამაღლებას.
მეცნიერული მიდგომის პრინციპი ნიშნავს მეცნიერებაზე, კერძოდ როგორც ფაქტების სისტემათა წყაროზე, ასევე მის ცნებებსა თუ კანონზომიერებებზე დაყრდნობას, რომლებიც სკოლებში შესაბამისი საგნების მიხედვით ისწავლება.
მოსწავლეთა ასაკობრივი და ინდივიდუალური თავისებურებების პრინციპის გათვალისწინება განაპირობებს სხვა დანარჩენ ქმედითობასა და შედეგს. მისი ძირითადი მიზანია: „ასწავლი რა ყველას, უნდა ასწავლო თითოეულს“.
სისტემატურობისა და თანამიმდევრულობის პრინციპი გულისხმობს სვლას ფაქტებიდან დასკვნებისკენ, მაგალითებიდან წესებისაკენ, ზოგადიდან კერძო მაგალითებისკენ.
მასალა ათვისებულად ითვლება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი მოსწავლეს გაუჩნდება ასოციაციების სისტემა, კავშირი ახალსა და ძველს შორის. გააზრება იოლია, როცა ასახსნელი მასალა მცირე ნაწილებადაა დაყოფილი და სისტემურად, მარტივიდან – რთულისკენ პრინციპით მიეწოდება მოსწავლეებს.
ცოდნის მტკიცედ ათვისების პრინციპი გულისხმობს ცოდნის იმგვარად ათვისებას, როდესაც ცოდნა მოსწავლის მონაპოვარი ხდება, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, მოსწავლეებს ყოველთვის შეეძლებათ ისარგებლონ ცოდნით, როგორც სასწავლო, ისე პრაქტიკული მიზნების განსახორციელებლად. ამ პრინციპის რეალიზებისათვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მთავარის დეტალებისგან გამოყოფა.
თეორიისა და პრაქტიკის დაკავშირების პრინციპი გულისხმობს სწავლების ცხოვრებასთან დაკავშირებას. ეს მისი ძირითადი კანონია: ცოდნა ცხოვრებასთან მუდმივ კავშირში უნდა იყოს, გამოიყენებოდეს პრაქტიკული ამოცანების გადასაწყვეტად. ის მხოლოდ ამ შემთხვევაში აღძრავს მოსწავლეებში ინტერესს და მათ შემეცნებით საქმიანობაში სტიმულის მიმცემი ხდება.
აღზრდის პრინციპი სწავლების პროცესში. აღმზრდელობით როლს სწავლების პროცესში უწინარეს ყოვლისა თამაშობს: სწავლების მეთოდები, გაკვეთილის სტრუქტურა, უკუკავშირის ფორმები, მოსწავლეთა ორგანიზება, ღირებულებითი მიდგომები.
წყარო:
