შეფასება სწავლა-სწავლების პროცესის მნიშვნელოვანი ნაწილია. ვიცით, ვიცნობთ და ვიყენებთ სასწავლო გეგმის მიხედვით დადგენილ ორი ტიპის შეფასებას: განმსაზღვრელსა და განმავითარებელს. თქვენი ყურადღება მინდა შევაჩერო განმავითარებელ შეფასებაზე-კონკრეტულად თვითშეფასებაზე.
განმავითარებელი შეფასება თავის თავში მოიცავს თვითშეფასებასაც და ძალიან მნიშვნელოვანია სწავლის ხარისხის გასაუმჯობესებლად, მოსწავლის განვითარების უზრუნველსაყოფად. ეს სწავლების პროცესის მიმდინარეობისას მიღწეულის შეფასებაა, მაგალითად: რაიმე თემის, ტექსტის შესწავლის პროცესი, საშინაო დავალების, პროექტის რომელიმე ეტაპის ან გაკვეთილზე ჩართულობის შეფასებაა. ამგვარი შეფასებისას მოსწავლე იღებს რჩევებს, რომელიც მას საკუთარი სწავლის გაცნობიერებასა და განვითარებაში ეხმარება.
V-VI – კლასში სისტემატურად ვიყენებ მოსწავლეთა საგაკვეთილო პროცესში ჩართულობის თვითშეფასების ასეთ სქემას:
|
N |
პირობითი
სახელები |
მზე |
აგური |
დაკეცილი კონვერტი |
კაცუნა მსმენელი |
ღრუბლები |
| პირობით საახელებში
ნაგულისხმევი შინაარსი |
ვპასუხობდი კითხვებს და ჩემს პასუხებს მივყავდი პრობლემის გადაწყვეტამდე.
.ვიყავი აქტიური |
ვამატებდი და ვავითარებდი სხვების პასუხებს,ვეხმარებოდი
გაკვეთილის „შენობის აგებაში“ |
ყველაფერი ვიცოდი და მესმოდა,მაგრამ ვდუმდი.ვშიშობდი არასწორად არ მეპასუხა.
(სანამ რამეს ვიტყოდი სხვები მასწრებდნენ) |
ვდუმდი, რადგან არ ვიცოდი რა მეთქვა,მაგრამ ყურადღებით ვუსმენდი. | ვოცნებობდი,
ნეტა რაზე? (ღრუბლებში დავფრინავდი) |
|
|
რიცხვი და თვე |
ამგვარად, მოსწავლე აფასებს საკუთარ წვლილს გაკვეთილზე, ფიქრობს საკუთარი აზროვნების პროცესზე და ეს ეხმარება მოსწავლეს სასურველი შედეგის მიღწევაში.
როგორც ზემოთ აღვნიშნე, თვითშეფასება ძალიან მნიშვნელოვანია და მისი ეფექტიც დიდია. იგი მოსწავლეს აძლევს: რჩევას, რეკომენდაციას, უჩვენებს პრობლემათა გადაჭრის გზებს. შეფასების ეს ფორმა ხელს უწყობს მოსწავლეს, სწავლის სხვადასხვა ეტაპზე აღმოაჩინოს საკუთარი სუსტი მხარე და დასახოს მისი გაძლიერების გზები.
ასე მაგალითად: როცა მოსწავლე წერს ნაშრომს ერთ კონკრეტულ თემაზე(ტექსტზე), ვთავაზობ თვითშეფასების ასეთ სქემას:
|
სახელი გვარი ——————————— თარიღი—————
როდესაც გადავხედე ნამუშევარს,დავინახე,რომ ——————————————————————————————————————————————–გავაუმჯობესე ————————————————————————————————————————————————————————————-ვამაყობ ,რომ —————————————————————————————————————————————————————————————- კვლავ მჭირდება განმტკიცება——————————————————————————————————————————————————————– შემდეგი წერითი დავალების შესრულებისას, შევეცდები,რომ ————————————————————————————————————————
|
გამომდინარე იქიდან, თუ რას ვამოწმებთ, საჭიროების მიხედვით შეგვიძლია მოცემული სქემის შეცვლა.
თვითშეფასების დადებითი მხარეა ისიც, რომ მოსწავლე ეჩვევა დამოუკიდებლად სწავლისა და თვითკრიტიკის უნარს, რაც მნიშვნელოვნად გვეხმარება ჩვენ, მასწავლებლებს, მოსწავლეთა შესახებ მეტი ინფორმაციის მოგროვებაში. ეს კი აუცილებელია იმისათვის, რომ ზუსტად განვსაზღვროთ მოსწავლეთა საჭიროებანი.
ვაკვირდები მოსწავლეებს სწავლების ყველა ეტაპზე: კითხვებზე პასუხის გაცემისას, დაფასთან მუშაობისას, საკლასო და შემაჯამებელი წერისას, ჯგუფური და ინდივიდუალური მუშაობისას, შემდეგ მივმართავ განმავითარებელ კომენტარს. ეს შეიძლება იყოს: ქება, გამხნევება, რჩევა, დაფიქრებისაკენ მოწოდება, შეცდომების გასწორება.
სწორ თვითშეფასებას ხელს უწყობს ურთიერთშეფასებაც, როდესაც მოსწავლეებს საშუალება ეძლევათ შეაფასონ საკუთარი თავიც და თანატოლიც. ამ ორი მნიშვნელოვანი კომპონენტით ჩემს პრაქტიკაში ხშირად ვსარგებლობ და ეფექტურიცაა. მოსწავლეები დიდი სიფრთხილით აძლევენ ერთმანეთს რჩევებს და არა შენიშვნებს, იზიარებენ და ითვალისწინებენ ერთმანეთის შეხედულებებს. რაც მთავარია, არ აქვთ ერთმანეთის მიმართ ბოღმა და შური.
წარმოგიდგენთ საგაკვეთილო პროცესში ჩართულობის, ურთიერთშეფასების
ამდენად, განმავითარებელი შეფასებისას ქულა არ იწერება, მაგრამ მოსწავლე იღებს ყველაზე მნიშვნელოვანს: აკვირდება საკუთარ თავს, აკვირდება მეგობარს, ახდენს თვითშეფასებას და ითვალისწინებს რეკომენდაციებს და რჩევებს. ეს დიდ დახმარებას უწევს მოსწავლეს საკუთარი სწავლის პროცესის უკეთ წარმართვაში, პრობლემის დაძლევაში, პროგრესის მიღწევაში და ა.შ. მნიშვნელოვანია, რომ მსგავსი ტიპის სქემები მორგებულია ნებისმიერი შესაძლებლობის მქონე მოსწავლეზე, მათ შორის სსსმ მოსწავლეზე და მცირედი მოდიფიცირების შემთხვევაში ყველა საგანში შეიძლება გამოვიყენოთ.
