განათლების სისტემების ფორმას და შინაარსს გარკვეულწილად განსაზღვრავს ტექნოლოგიური პროგრესი, სოციალური ქსოვილების ცვლილება და მოთხოვნები შრომით ბაზარზე – როგორიც არ უნდა იყოს მომავლის ტენდენციები, უცვლელია მიზანი, განათლება საკუთარი თავისა და სამყაროს უკეთ გაგებასა და მოწყობაში გვეხმარება. შესაძლოა ტექნოლოგიებმა შეძლონ და მნიშვნელოვანი როლი შეასრულონ სოციალური ასიმეტრიის დაძლევაში, მეტად თანაბარი შესაძლებლობები შესთავაზონ სხვადასხვა საწყის წერტილ მყოფ ბავშვებს, უწყვეტი განათლების პრინციპმა და ე.წ. “მეორე შანსის” პროფესიებმა უფრო საინტერესო გახადოს სწავლაც, ცხოვრებაც და მუშაობაც – შეიძლება ეს მოლოდინები გადაჭარბებული აღმოჩნდეს, მაგრამ ცვლილებებისთვის ფეხის აწყობა ნებისმიერ შემთხვევაში მოგვიწევს და სასურველია ის კარგად გააზრებულად გავაკეთოთ, რათა მეტი სარგებელი და ნაკლები ზიანი მივიღოთ არსებული სისტემების და მიდგომების განახლების გზაზე.
აი რამდენიმე რამ, რაც უნდა ვიცოდეთ განათლების სისტემაში სამომავლო ტენდენციების შესახებ:
- ხელოვნური ინტელექტის როლის ზრდა და პერსონალიზებული სწავლება
ხელოვნური ინტელექტი დღეს უკვე არაერთი მიმართულებით გამოიყენება, იქნება ეს მასწავლებლებისთვის დახმარება მოსწავლეების შეფასებაში, მოსწავლეებისთვის მეტად პერსონალიზებული სასწავლო გამოცდილების შექმნა, ხარისხიანი კონტენტის წარმოება ნაკლები რესურსით თუ ჩეტბოტები, რომლებიც რესურსების მოძიებაში, სასწავლო პროცესის დაგეგმვასა და პრობლემების იდენტიფიცირებაში ეხმარებიან როგორც მასწავლებლებს, ისე მოსწავლეებს. მაგალითად, პლატფორმები როგორიცაა Khan Academy ან Duolingo იყენებენ AI-ს, რათა პერსონალურად მოერგოს სწავლების გზა და სიჩქარე თითოეული სტუდენტის შესაძლებლობებს. ხმოვანი ასისტენტები და აუდიო წიგნების გენერატორები არაჩვეულებრივ დამხმარე ინსტუმენტებია შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანებისთვის. ტექსტური რედაქტორები უკეთ წერაში გვეხმარებიან, ავტომატური მთარგმნელები ჩვენთვის უცხო ენებზე ინფორმაციის მიღებაში.
ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება ამარტივებს დიდი მოცულობის მონაცემების ანალიზს, შესაბამისად მისი დახმარებით უფრო მარტივად შეიძლება გამოკვეთა იმ საკითხების და თემების, რომლის დაძლევაც უჭირთ მოსწავლეებს და სადაც მასწავლებლებს დამატებითი ძალისხმევის გაწევა სჭირდებათ.
მომავალში მოსალოდნელია რომ არსებული ხელოვნური ინტელექტის სისტემები “მეტად ემოციურები” და “უფრო გულისხმიერები” იქნებიან და კიდევ უფრო კარგად შეძლებენ ცალკეული მოსწავლისა და მასწავლებლის საჭიროებების, ხასიათის, ინტერესების და გამოწვევების იდენტიფიცირებას, რაც სწავლა/სწავლების პროცესს მეტად პერსონალიზებულს, შესაბამისად უფრ ეფექტურს და სასიამოვნოს გახდის.
- მეტი აქცენტი უნარებსა და პასუხისმგებლობაზე
ტექნიკური და აკადემიური ცოდნა საკმარისი აღარ არის – ამგვარ ინფორმაციას რობოტები ჩვენზე სწრაფად და უხარვეზოდ იმახსოვრებენ. ადამიანობის ხიბლი მის ადამიანურ თვისებებში, კრიტიკულ აზროვნებაში, კარგად განვითარებულ ემოციურ ინტელექტში, გუნდური მუშაობის უნარებსა და უნიკალურ ხედვებშია. როგორ ჭრი პრობლემებს, როგორ თანამშრომლობ სხვა ადამიანებთან, რამდენად შეგიძლია ახალ გამოწვევებთან, გარემოსთან, ადამიანებთან ადაპტირება, ხედავ თუ არა ფართო სურათს და გრძნობ კონტექტს, გაქვს საკმარისი მოთმინება წვრილმანი დეტალებზე კონცენტრაციისთვის, აღიქვამ სამყაროს მრავალფეროვნებას და სხვადასხვა სოციუმის, ვითარების თუ ამბის სპეციფიურ მახასიათებლებს, გამოწვევებს, ხიბლს, შეგიძლია სათქმელის მკაფიოდ და ეთიკურად ჩამოყალიბება და მიზნის მისაღწევად ეთიკურად და პრინციპულად სვლა, ემოციების კონტროლი და სხვისი გრძნობების, შეხედულებების, თავისუფლების პატივისცემა – ამ კითხვებზე პასუხები დიდწილად განსაზღვრავს იმას, როგორ ადამიანთან გვაქვს საქმე, როგორი იქნება მისი შანსები შრომით ბაზარზე.
სკოლებში უნარების განსავითარებლად და დასახვეწად დილემებით სწავლება, დებატების პრაქტიკა, როლური თამაშები, გუნდურ პროექტებზე მუშაობა გამოიყენება – სასწავლო პროგრამებსა და პროცესში უნარების განვითარებისთვის მეტი დრო, ხელსაწყოები და აქცენტია საჭირო, რადგან კლასიკურ სისტემებში მოსწავლეების შეფასების მთავარი კრიტერიუმი კვლავ აკადემიური მოსწრებაა.
- უწყვეტი განათლება და ე.წ. მეორე შანსი პროფესიული ცვლილებებისთვის
ოდესღაც აღებული დიპლომი ერთ დისციპლინაში დიდი ხანია საკმარისი აღარ არის – ცვალებად სამყაროში განათლების უწყვეტობის პრინციპი უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი ხდება. ტექნოლოგიური განვითარება გვეხმარება ხანმოკლე კურსების საშუალებით ახალ სფეროებში მოვსინჯოთ ჩვენი თავი, ონლაინ სწავლების პლატფორებზე ჩვენზე მორგებული გრაფიკით, გეოგრაფიული ფაქტორის მიუხედავად მივიღოთ ახალი ცოდნები და მუდმივად განვავითაროთ უნარები შრომის ბაზარზე არსებული მოთხოვნების შესაბამისად.
რაც მეტად იცვლება დასაქმების სივრცე და რაც უფრო მეტი ახალი პროფესია თუ ვიწრო სპეციალიზაცია ჩნდება, მით მეტს ადამაინს ეძლევა შანსი შეიცვალოს უკვე მობეზრებული პროფესია ან საკუთარი თავი ახალ სფეროში მოსინჯოს. მომავალში სავარაუდოდ უფრო და უფრო მეტი აქცენტი გაკეთდება ზრდასრულების განკუთვნილ სასწავლო პროგრამებზე და პრაქტიკაზე დაფუძნებულ სწავლებებზე.
- თვითსწავლება
ტექნოლოგიებით და რესურსებით შეირაღებული ბავშვები ცდილობენ რაც შეიძლება მეტად ავტონომიურები იყვნენ და სასწავლო პროცესი მათ ინტერესებს მოარგონ და არა ყველასთვის შედგენილ სტანდარტებს. ეს გზა ზოგადი განათლების სისტემისთვის გამოწვევაა – ერთი მხრივ უნდა არსებობდეს საყოველთაოდ აღიარებული წესები, რასაც ყველა ემორჩილება, მეორე მხრივ კი გასათვალისწინებელია ინდივიდუალური საჭიროებები და მისწრაფებები.
მომავლის განათლებაში მასწავლებლების როლი უფრო მეტად უნარების აღმომჩენის, ცნობისმოყვარეობის გამღვიძებლის და სწორი მიმართულებების მიმცემი მენტორის როლი იქნება, ვიდრე მანდატორის. მან უნდა შეძლოს მოსწავლეების დახმარება, რათა მათ დამოუკიდებლად გაიკვალონ გზა ინფორმაციის უსასრულო ნაკადში და შეძლონ მუდმივად ტურბულენტურ გარემოში მარტივად ორიენტაცია.
- გლობალური თანამშრომლობა
ონლაინ სწავლების პლატფორმები, გაცვლითი პროგრამები და განათლების სისტემების ინტერნაციონალიზაცია უკვე იძლევა საშუალებას ჩვენი ცოდნები და მათი გაღრმავების გზები კონკრეტული გაორგრაფიული არეალით ან ფორმატით არ შევიზღუდოთ. საზღვრების გახსნა და ტექნოლოგიური ინტეგრაცია სულ უფრო მეტ ახალგაზრდას აძლევს საშუალებას ჩაერთოს საერთაშორისო საგანმანათლებლო პროგრამებში, იყოს მოხალისე სამუშაო გამოცდილებისა და ახალი კულტურული გამოცდილებების მისაღებად, მოიპოვოს სტიპენდია უცხოეთში სწავლისთვის ან ჩაერთოდ ვირტუალურ გაცვლით პროგრამებში.
მომავლის განათლების სისტემებს უნდა შეეძლოთ ადამიანები აღზარდონ არა კონკრეტულ დროსა და სივრცეში საჭირო ცოდნებით, არამედ ღია და გახსნილი საზოგადოების წევრებად, რომლებიც მზად იქნებიან მიიღონ საერთაშორისო პროგრამების სიკეთეები.
ამ წერილის ბონუსად სწორედ რამდენიმე ისეთ ორგანიზაციას შემოგთავაზებთ, რომლებიც ახალგაზრდებს საერთაშორისო პროგრამში ჩართვას, მოხალისეობას და სასწავლო კურსებს სთავაზობს:
- ახალგაზრდული ორგანიზაცია დრონი
- Umbrella • ამბრელა
- Alternative Education Academy
- International Education and Development Academy
- Student-Youth Council
