პროცედურული წერა

რა არის პროცედურული წერა?

პროცედურული წერისას  იქმნება საინფორმაციო ტექსტი, რომელიც გვაწვდის ინსტრუქციებს, როგორ უნდა შეასრულოს მკითხველმა მარტივი პროცედურა ნაბიჯ-ნაბიჯ ფორმატში.

პროცედურული წერის  ფორმატში შეიძლება წარმოდგენილი იყოს:

• რეცეპტი – როგორ მოვამზადოთ რამე;
• მიმართულება – როგორ მივიდეთ ერთი ადგილიდან მეორეზე;
• გზამკვლევი – მაგალითად, როგორ შევკრათ ფეხსაცმლის თასმები;
• წესები – მაგალითად, სამაგიდო თამაში;
• უსაფრთხოების პროცედურა – გეტყვით, თუ როგორ უნდა დარჩეთ უსაფრთხოდ, მაგალითად, თუ ხანძარია;
• ინსტრუქციის სახელმძღვანელო – როგორ გამოვიყენოთ ახალი სათამაშო.

პროცედურული წერის საერთო მახასიათებლები

• შესავალი, რომელიც ნათლად ასახავს მკითხველის ტექსტის მიზანს – ეს შეიძლება იყოს ერთი მარტივი წინადადება  ან პატარა აბზაცი;
• დანომრილი ინსტრუქციები, რომლებიც მკითხველმა უნდა დაიცვას .
• ბრძანებები, როგორიცაა  ,,აურიეთ ინგრედიენტები” ან ,,გააკეთეთ ეს” – ზმნები, რომლებიც კონკრეტულად ეუბნება მკითხველს, რა მოქმედება უნდა შეასრულოს იმ მომენტში;
• მეორე პირის ენა (შემდეგ თქვენ დაამატეთ…) – აძლიერებს მოთხოვნას, რომ მკითხველმა ზუსტად შეასრულოს ინსტრუქცია;
• აწმყო დრო – რადგან მკითხველი, სავარაუდოდ, კითხვის დროს ან ძალიან მალე აკეთებს ამ ყველაფერს;
• პროცედურის სპეციფიკური ლექსიკა – მაგალითად, რეცეპტში გამოცხობასთან დაკავშირებული ტერმინები.

შენიშვნა: შეიძლება, ყველა პროცედურულ ტექსტს არ ჰქონდეს ასეთი მახასიათებლები, მაგრამ ძირითადად  ისინი საერთოა ბევრი ტექსტისთვის.

როგორ დავწეროთ პროცედურული ტექსტი (პრაქტიკული რჩევები მოსწავლეებისთვის)

• ახსენი შენი მიზანი სათაურში. პროცედურული ტექსტის მთელი აზრი არის იმის ახსნა, თუ როგორ უნდა გავაკეთოთ რაღაც. მაგალითად, „როგორ მოვხარშოთ კვერცხი“.

• ჩამოთვალე ყველა ინგრედიენტი/აღჭურვილობა  თანმიმდევრობით.
• ჩაწერე ყველა ნაბიჯი სწორი თანმიმდევრობით, რათა მკითხველმა შეძლოს პროცედურის სწორად შესრულება.
• დაწერე სია. მკითხველს პირდაპირ უნდა უთხრა, რა უნდა გააკეთოს ეტაპობრივად. ჩაწერე ნაბიჯები, როგორც პუნქტები ან დანომრილი სია, რათა თანმიმდევრობა მაქსიმალურად მკაფიო იყოს.  ასევე შეგიძლია, გამოიყენო სიტყვების თანმიმდევრობა, როგორიცაა „პირველი…“ და „შემდეგ…“, რათა მკითხველმა შეძლოს, უფრო ადვილად მიჰყვეს ნაბიჯებს თანმიმდევრობით.
• გამოიყენე მარტივი ენა. შენი მიზანია, დაეხმარო მკითხველს შეცდომის გარეშე დაასრულოს ეს პროცედურა.
• დაურთე დიაგრამები და სურათები. ბევრი ადამიანი ვიზუალურად უკეთ აღიქვამს.  დიაგრამებს უნდა ჰქონდეს ეტიკეტირება, რათა მკითხველმა დაინახოს, როგორ უნდა გამოიყენოს  აღჭურვილობა.  შეგიძლია ვიდეოს ჩართვაც, რადგან ბევრი ადამიანისთვის ვიდეოს თვალყურის დევნება უფრო ადვილია, ვიდრე დაწერილი ტექსტის წაკითხვა.
• ახსენი შედეგი. მკითხველმა უნდა იცოდეს, როგორი უნდა იყოს დასრულებული შედეგი, რას უნდა მიაღწიოს პროცედურის ბოლოს. ეს ნიშნავს, რომ  უნდა დაწერო შედეგის მკაფიო ახსნა. ეს უნდა იყოს პროცედურული ტექსტის ბოლოს, მას შემდეგ რაც ჩამოთვლი ყველა საფეხურს.
• წაიკითხე, როცა დაასრულებ პროცედურული ტექსტის დაწერას. მნიშვნელოვანია, რომ თავიდან ბოლომდე წაიკითხო და დარწმუნდე, შეძლებ თუ არა პროცედურის დასრულებას შენ მიერ დაწერილის მიხედვით? გადაამოწმე, ხომ არაფერი გამოტოვე.

პროცედურული წერა რეალურად ძალიან მარტივი პროცესია.

უმჯობესია, ახსნის დროს მოსწავლეებს ვაჩვენოთ ტექსტური ნიმუში ან ვიდეომასალა.

ტექსტური ნიმუში:  როგორ მოვამზადოთ  ჟელეს კანფეტი სახლში

ჟელეს კანფეტი ძალიან გემრიელია. გარდა ამისა, მისი მომზადება ადვილიც არის. ყურადღებით წაიკითხე ქვემოთ მოცემული რეცეპტი. იყიდე ამ რეცეპტის მიხედვით ყველა საჭირო პროდუქტი. შემდეგ კი შეუდექი საქმეს.

რეცეპტი

მომზადების წესი:

• ჟელატინს დაასხი ცხელი წყალი.
• ცალკე გაწურე ფორთოხალი და ლიმონი. წვენი ჩაასხი ჭიქაში.
• ფორთოხლისა და ლიმონის დარჩენილი

ქერქი ჩაყარე ქვაბში. დაასხი ცივი წყალი, დადგი ცეცხლზე და ადუღე მხოლოდ ერთ წუთს.

• 40-45 წუთის შემდეგ ქვაბში მხოლოდ ნახარში დატოვე. ხილის ქერქი აღარ

გჭირდება. ნახარშს დაუმატე შაქარი და ჟელატინიანი წყალი. ისევ დადგი

ცეცხლზე, მაგრამ არ აადუღო.

• შემდეგ დაუმატე ფორთოხლისა და ლიმონის წვენი.
• ჩაასხი ჟელე ფორმებში და შედგი მაცივარში 5-6 საათით.
• გახსოვდეს, ცეცხლი ბავშვისთვის საშიშია. ამიტომ კარგი იქნება, თუ ჟელეს კანფეტს უფროსთან ერთად გააკეთებ. იმედია, გემრიელი კანფეტი გამოგივა. მთავარია ზუსტად დაიცვა ყველა მითითება.

ვიდეო ნიმუში – როგორ მოვამზადოთ ნაყინი სახლში

გამოყენებული რესურსები:

https://www.twinkl.com/teaching-wiki/procedural-writing

http://kargiskola.ge/myadmin/ckeditor/ckfinder/userfiles/files/portoxlis%20jele.pdf