ნეტავ, რამ გამახსენა ამ ჩვეულებრივ, იანვრის ცივ დილას ეგნატე ნინოშვილი. ვზივარ, ვფიქრობ, ქაფქაფა ყავას ვსვამ და უცებ გამახსენდა.
ჩემი საყვარელი მწერალი არასდროს ყოფილა, მიუხედავად ამისა, რატომღაც, ხშირად ვუბრუნდებოდი–ხოლმე ამ ტრაგიკულ, გატანჯულ, ჭლექიან კაცს, მთელი ცხოვრება რომ განათლებას ელტვოდა და განათლებაზე ოცნებობდა.
იმდენად დიდი და რთული გზა გაიარა, სანამ თავის მთავარ სურვილს აისრულებდა–მასწავლებლის დიპლომს აიღებდა, რომ წარმომიდგენია, როგორი შთაგონებით და სიყვარულით მასწავლებლობდა მერე, სოფელ ჩონჩხათში, სადაც საგანმანათლებლო საქმიანობისთვის გააგზავნეს.
ეგნატე ნინოშვილთან დაკავშირებით სულ რამდენიმე სიტყვა მახსენდება ახალი ქართული ლიტერატურის სახელმძღვანელოდან– სტუდენტობისას, ლექტორმა რომ გვაყიდინა, იქ ყველაზე კარგად წერიაო. –ერთი–მოლაპარაკე გვარები, მეორე–ტრაგიზმი, მესამე–ხალხის ქომაგი. სხვა არაფერი, არცერთი სიტყვა ცხოვრებაზე, სიყვარულზე, იმედგაცრუებაზე… ან არ შემხვედრია, ან არ მახსოვს, რა ვიცი.
თუ შეიძლება წარმოიდგინო სოფრომ მგალობლიშვილის მოთხრობებიდან გადმოსული პერსონაჟი–ბავშვი, ავადმყოფი, ნახევრადმშიერი, სახლში მოჯამაგირედ გამოკეტილი, დაინახო, როგორ იზრდება სერვანტესის დონ–კიხოტად, დიახ, დიახ, სწორედ დონ–კიხოტად. მთელი ცხოვრება ეძებს საკუთარ ადგილს, ცხოვრების აზრს, იდეალებს, სიყვარულს, სამუშაოს, ლუკმა–პურს და ებრძვის ცხოვრებას–არცთუ წარმოსახვით ქარის წისქვილებს, ეს არის ჩემთვის ეგნატე ნინოშვილი, გურიის პატარა სოფელში დაბადებული, გულდამწვარი, გულნატკენი და ღარიბი კაცის მოჭირისუფლე მწერალი, კაცია მუნჯაძე თუ გოგია უიშვილი.
ყველაზე უკეთ და ყველაზე მეტად ადამიანებს არა ქრესტომათიები, ენციკლოპედიები, ანდა, აწ უკვე ვიკიპედია და გუგლი ინახავს, არამედ ადამიანების მახსოვრობა და ჩვეულებრივი, პატარა ამბები, რომლებიც ენაში, ამ ცოცხალ და მარადცვალებად რეალობაში ცხოვრობენ. ჰოდა, რადგანაც ადამიანს ვეძებ, ისევ ქართულ დიალექტურ კორპუსს მივადექი და საძიებელში „ ეგნატე” ჩავწერე. ჰოდა, აი, ლანჩხუთის სოფელ „ნინოშვილის” მკვიდრი კირილე ჩხარტიშვილი რას გვიყვება:
„ეგნატე დეიბადა აქანაი. მაშვინ ამ სოფელს ბულუხაურს უძახოდენ. ამას ზეჲთ ყელას უძახოდენ. ახლა ამ სოფელს ნინოშვილი დავათქვით.
ეგნატეს მამა აქიდან წევიდა ჩიქვეთში და დასახთა. ეგნატეს იქოური დედა ხავდა.
თომას – ეგნატეს მამას – ჩიქვეთში მე გუუკეთე ქუხნა სახლი. იმ სახში გეიზარდა ეგნატე. რომ გეიზარდა და დიდი გახთა, მომცა ბეი სახლის გასაკეთებლათ და მითხრა: კაი ოდა სახლი გამიკეთეო. ფთაზე მივალო. რომ ჩამუალ,გამიკეთე მაშვინო. ეგება მოვკტე მე, მარა შენ სახლი მაჲნც გააკეთეო! ამის დანარჩენი ფარა შენ არ დაგეკარქებაო, არ შეგეშინოსო, მიიღეფო.
ეგნატე ფთიდან გლახათ ჩამევიდა, წოლიარე იყო. მისი ბიძა ალექსი ინგოროყვა მევიდა ჩემთან და მითხრა: რაღათ უნდა სახლიო, ავათააო. ამ ფულით წამალს უყიდიო. მომე ფულიო.
მე მივეცი ფული და სახლი აღარ გამიკეთებია. იმ პაწე ხანში ქი მოკტა.
მე ვიყავი უსტა, სახლეფს ვაკეთებდი. მუშოობდი გურიელისას. იქინეი ხშირათ იყო ეგნატე. დღეი ვერ ვხედავდი და ღამე იჟდა სულ და წერდა რაცხას; მე რა ვიცი, რას წერდა. შამევიდა მუურავი და უთხრა გურიელს: რათ გინდა აი აბდალაი ეგნატაი რომ დაგისვამს აქანაი და ხუთი მანათის სანთელი არ ყოფნის ღამეშიო! – არაა შენი საქმე მაგიო! – გუუნჯûარდა გურიელმა.
ერ დღეს მევიდა მამია გურიელი და მოხვა ეგნატე. გურიელის დაი (მაკა გურიელი) შიეგება და ჩამუართვა ხელი ეგნატეს. ეგნატე რომ წევიდა იქიდან, ქითხა მაკამ მამიას: ვინ იყო იი კაციო, ხელი რომ ჩამომართმოვიეო? _ ეგნატე ინგოროყვა იყოო, –უთხრა მამიამ. –რა უყო ახლა ამ ხელს, რაფერ წევიჭრა ახლა აი ხელიო!
მამიამ უთხრა: ხელს წაჭრა არ უნდაო. ჩვენი სახელი ჩვენ თავზე წაგვაკვტებაო. ჩვენ რომ მოვკვტებით, ჩვენი სახელიც მოკტებაო. ამის სახელი მუდამ იქნებაო. ათას წელიწადს იქით შეიძლება მეითხოვოს კიდომ კაცმაო.”
მამია გურიელი ხომ იცით? კარგი პოეტი იყო და კიდევ უკეთესი კაცი, ლამაზი, წარმოსადეგი, ნამდვილი გურიელი, მიხაი ზიჩმა რომ „ვეფხისტყაოსანი „ დაასურათა, შოთას პროტოტიპად მამია გურიელი აირჩია.
გალაკტიონი წერდა მასზე : „მამიას უყვარდა. მამიას სულს სჭირდებოდა ძლიერი და არაჩვეულებრიი განცდა. ამბობენ, რომ ორფეოსის სულის ძალას შეეძლო აღფრთოვანებული რიტმით მოძრაობაში მოეყვანა ხეები და ქვები… ასეთი იყო თურმე მამია გურიელის მიერ წაკითხული ლექსების რიტმი”.
ის ლექსიც გეხსომებათ, ყველაზე ცნობილი „გახსოვდეს, რომ ხარ ადამიანი”…
თუმცა, ყველაზე მთავარი, მაინც ისაა, რომ მამია გურიელი ის კაცია, ვინც თავის მოურავს, 5 მანათის სანთელზე მოწუწუნეს და საკუთარ დას, მედიდურსა და ამპარტავანს– ყველაზე ცხადად დაანახა, როგორ უნდა შეაფასო ადამიანი.
