ჩვენს სკოლებში არსებულ შეზღუდვებსა და წესებზე საუბრისას გვგონია, რომ ევროპული პრაქტიკა გაცილებით რბილია. იმის შესახებ, რას მოითხოვენ ფრანგულ სკოლებში მშობლებისა და მოსწავლეებისგან, ერთ-ერთი კერძო სკოლის დაწყებითი კლასის მოსწავლის დედა მოგვითხრობს:
„სავალდებულო დაზღვევა – ჩვენ ყოველწლიურად უნდა ვიყიდოთ დაზღვევა, რომელიც მესამე პირს დაზიანებისგან დააზღვევს. მას аssurance scolaire ეწოდება. სკოლები – ზოგადიც და სპეციალურიც (მაგალითად, ჩემი შვილი მუსიკალურ სკოლაში სწავლობს) – გვავალდებულებენ ამას. სკოლისთვის დაზღვევა გარანტიაა იმისა, რომ თუ ბავშვი ვინმეს ზიანს მიაყენებს, ყველაფერი კომპენსირდება. ეს არის სკოლაში სწავლის ერთ-ერთი პირობა, დაახლოებით ისეთივე, როგორიც წყლის, გაზისა და ელექტროენერგიის გადასახადი. სადაზღვევო პოლისი თან ერთვის თქვენს საბანკო ანგარიშს და სხვა არჩევანი არ გაქვთ.
მხოლოდ აცრილი – სკოლაში სწავლის მეორე სავალდებულო პირობაა ვაქცინაცია ეროვნული კალენდრის მიხედვით. ამისგან თავის დაძვრენა პრაქტიკულად შეუძლებელია. შედარებით რთული შემთხვევების მოგვარების მიზნით სპეციალური კომისიაც კი დგება. თუ ბავშვს ვაქცინაციის გარეგნული ნიშნები არ აქვს, თქვენ მიიღებთ წერილს, რომ აუცილებელია, ბავშვის ექიმმა დაადასტუროს, აცრილია ის თუ არა. წერილის ბოლოს ჯარიმის შესახებ გაფრთხილებენ. მინიმალური ჯარიმა 1500 ევროა.
მაქსიმალური ტოლერანტობა – ტოლერანტობა ნებისმიერი კერძო თუ საჯარო სკოლის ცხოვრების მნიშვნელოვანი მომენტია. ჩვენი ქალაქის ერთ-ერთ სკოლაში არაბმა გოგონამ, რომელიც არცთუ ისე კარგად ლაპარაკობს ფრანგულად, სასადილოში უთხრა მასწავლებელს, რომ დამლაგებელმა ის სხვა ადგილზე გადასვა. მასწავლებელმა სთხოვა დაეზუსტებინა, რომელმა დამლაგებელმა შეაცვლევინა ადგილი. ბავშვმა უპასუხა: „აი, იმ შავკანიანმა ქალმა“. ამის შესახებ დამლაგებელმა დირექტორთან საპროტესტო განცხადება შეიტანა. დირექტორმა ეჭვი გამოთქვა, რომ გოგონამ კარგად არ იცოდა ფრანგული ენა და ამიტომ უწოდა დამლაგებელს „შავკანიანი“. მოიწვიეს სპეციალური კომისია. კომისიამ დაადგინა, რომ გოგონამ ენა საკმარისად იცოდა. შედეგად მის პერსონალურ საქმეში გაჩნდა ჩანაწერი „ტოლერანტობის ნაკლებობა“. პირადი საქმე კი საფრანგეთში ის დოკუმენტია, რომელიც ბავშვს სკოლიდან უნივერსიტეტამდე მიჰყვება.
დამოუკიდებლობის სწავლება – სკოლები ცდილობენ, ბავშვებს ჩამოუყალიბონ დამოუკიდებლობისა და პასუხისმგებლობის განცდა, მშობლებისგან კი ამ საქმეში მხარდაჭერას ითხოვენ. ხშირად ბავშვები ბანაკში საზაფხულო გასვლებს აწყობენ. შარშან ჩვენს სკოლაში არ მოგროვდა საკმარისი განაცხადება საზაფხულო გასვლისთვის. როდესაც ეს სკოლის დირექტორმა შეიტყო, პირადად შემოიარა ყველა კლასი და ბავშვებს სთხოვა, მშობლებთან ერთად ორი თემა დაეწერათ: პირველი – რა არის პასუხისმგებლობა, მეორე – რა არის დამოუკიდებლობა. საბოლოოდ ჯგუფი შეიკრიბა და საზაფხულო ბანაკისკენ გასწია.
სხვათა შორის, თუ ბავშვი რომელიმე საგანში პროგრამას ვერ ითვისებს ან სწავლას ჩამორჩება, სკოლა ურჩევს, არა რეპეტიტორს, არამედ ექიმ-ფონიატრს და ლოგოპედს მიმართოს, რომელიც ინდივიდუალურად დაეხმარება. სამედიცინო მომსახურების საფასურს მთლიანად სახელმწიფო დაზღვევა ფარავს.
ტელეფონი იკრძალება – ტელეფონი შეიძლება ზურგჩანთაში გამორთული გედოს, მაგრამ მისი ამოღება და გამოყენება დაუშვებელია. ცოტა ხნის წინ ჩვენს სკოლაში იყო ასეთი პრეცედენტი: ერთი ბიჭი გაკვეთილებზე Apple Watch-ით მოვიდა. ამან გამოიწვია აჟოტაჟი და დებატები, მასწავლებლები არკვევდნენ, გაჯეტების რომელ კატეგორიას მიეკუთვნებოდა ეს საათი და რამდენად იყო მიზანშეწონილი სკოლაში მისი გაკეთება. მშობლები კი აქტიურად განიხილავდნენ საკითხს, შეიძლება თუ არა ბავშვისთვის (საუბარია 9 წლის ბიჭზე) ასეთი ძვირად ღირებული ნივთების ყიდვა.
წამლებიც იკრძალება – დიახ, სკოლაში იკრძალება ნებისმიერი მედიკამენტის მიტანა. თუ ბავშვს რაიმე წამალი დასჭირდა, სკოლის ტერიტორიაზე მისი გამოყენება მხოლოდ მკაცრი პროტოკოლის დაცვით შეუძლია. ჩემი შვილი საავადმყოფოში იწვა. რომ გამოწერეს, დღეში რამდენჯერმე ანტიბიოტიკების დალევა უწევდა. ყოველ ჯერზე ვუმზადებდი დოზას და კონტეინერით ვატანდი, თან ვწერდი წამლის მიღების ინსტრუქციას და ვაზუსტებდი, რომ ამ პრეპარატებს ჩემი ნებართვით იღებს და მე ვარ პასუხისმგებელი. თუ ბავშვს სკოლაში ყოფნის დროს სიცხემ აუწია, მხოლოდ პარაცეტამოლს მისცემენ, ისიც – მშობლების გამოძახების შემდეგ.
სასჯელი დაგვიანებისთვის – ჩვენს სკოლაში ვერ დაიგვიანებთ. დაგვიანებისთვის სოლიდური ჯარიმაა. სკოლა ადგენს იმ ადამიანთა სიას, რომლებსაც შეუძლიათ, ბავშვი სკოლიდან გამოიყვანონ. თუ ამ სანდო ნუსხაში არ ხარ, ბავშვს არ გაგაყოლებენ, მაშინაც კი, თუ ის დარწმუნებულია, რომ მის წასაყვანად საყვარელი დეიდა ან ბაბუა მოვიდა.
სასკოლო ფორმა – კერძო სკოლებში ფორმები აცვიათ, სახელმწიფო სკოლებში – არა. სკოლის ფორმა არ არის ძნელი შესაძენი. სკოლა მშობლებს ურჩევს ადგილს, სადაც მათი შეძენა შეიძლება, თუმცა მშობელს შეუძლია, ის სხვა მაღაზიაშიც შეიძინოს. მთავარია, დაიცვას ფერისა და სტილის კომბინაცია. გარდა ამისა, სკოლის მასწავლებლები ებრძვიან სკოლაში ქუდით სიარულს. მათ მიაჩნიათ, რომ ამის საჭიროება არ არსებობს.
აკრძალული ფოტოები და სოციალურ ქსელებში მათი გამოქვეყნება – ბავშვების სურათების გადაღების საკითხი მკაცრად რეგულირდება. მშობლები ხელს აწერენ დოკუმენტს, სადაც მიუთითებენ, აქვს თუ არა ბავშვს საგანმანათლებლო დაწესებულების ტერიტორიაზე სურათების გადაღების ან არგადაღების უფლება. მაგალითად, მუსიკალურ სკოლაში კონცერტებზე ყველას გამუდმებით აფრთხილებენ, რომ გადაღება არ შეიძლება. ამის უფლება მხოლოდ მოწვეულ ფოტოგრაფს ეძლევა, ისიც – მშობლების მიერ სპეციალური დოკუმენტის ხელმოწერის შემთხვევაში. ასევე არ შეიძლება იმ ფოტოების გავრცელება, სადაც სკოლაა მონიშნული. სავარაუდოდ, ამ ფოტოების წაშლას მოგთხოვენ. ასევე ვერ გადაიღებთ ჯგუფურ სურათებს, მაგალითად, როდესაც კლასი სეირნობს. თუ მასწავლებელმა ეს შეამჩნია, მოვა და ფოტოს წაშლას გთხოვთ.
საზოგადოდ, საფრანგეთში სკოლა დახურულ დაწესებულებად მიიჩნევა. ასე რომ, მშობლებსაც კი არ აქვთ უფლება, იმოძრაონ მის ტერიტორიაზე. ისინი შვილებს სკოლის ჭიშკართან, ეზოს გარეთ უცდიან.
სასკოლო გადასახადი – ფორმალურად, სკოლის მომსახურების საფასურის დაფარვა (განსაკუთრებით – კერძო სკოლაში) მკაცრად კონტროლდება. ფული უბრალოდ მოიხსნება თქვენი საბანკო ანგარიშიდან. თუ ანგარიშზე თანხა არ გაქვთ, დაუყოვნებლივ დაგიკავშირდებიან. თუ იცით, რომ მომავალ თვეს შესაძლოა დროულად გადახდა გაიჭირდეთ, უმჯობესია, სკოლის ადმინისტრაცია ამის თაობაზე წინასწარ გააფრთხილოთ“.
