17 ოქტომბერს ყოფილმა
ქმარმა ყოფილი ცოლი მოკლა და თავი მოიკლა. მოკლული ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის
ლექტორი იყო. მკვლელობა უნივერსიტეტის დერეფანში მოხდა.
17 ოქტომბერს მინისტრები
და სახელმწიფოს მესვეურები გამოვიდნენ და თქვეს, რომ უმიზეზოდ არაფერი ხდება და რომ
კრიმინალმა მხოლოდ ქმრების მიერ ცოლების მკვლელობის კუთხით იმატა.
17 ოქტომბერს ძალიან
ბევრმა ადამიანმა თავი დამნაშავედ იგრძნო და გულუბრყვილოდ იკითხა: „კი მაგრამ, რა ხდება?
რამ გადარია ხალხი, რომ ბოლო ხანებში ამდენმა ქმარმა მოკლა ცოლი?”
პასუხი შეიძლება
ასეთი იყოს: ქართველი ქალი უფრო თავისუფალი გახდა და დაიწყო საზოგადოებაში არსებული
სტერეოტიპების ნგრევა, რომ ქალი უნდა ემორჩილებოდეს ქმარს, ასრულებდეს მის მითითებებს,
იყოს კაცზე დამოკიდებული ანუ იცხოვროს როგორც ადამის ნეკნმა. მაგრამ, აღმოჩნდა, რომ
თუ ნეკნი გადაწყვეტს, ჰქონდეს სურვილები, მისწრაფებები და ნება, – იყოს დამოუკიდებელი,
ადამი მის მოშორებას შეეცდება. ოღონდ მოშორებაში გაშორებას კი არ ვგულისხმობ, არამედ
დაჩეჩქვას, რტყმას, დაშლას და განადგურებას. მოკლედ, თუ ნეკნი ამხედრდა, ადამმა ის
უნდა გააქროს და მხოლოდ ამ შემთხვევაში იგრძნობს კმაყოფილებას.
ჩაკეტილი საზოგადოების
ღია საზოგადოებად გარდაქმნა ურთულესი პროცესია, რომელსაც დრო სჭირდება, ვინაიდან არ
არსებობს დახურული სისტემა, რომელიც იმთავითვე, წამიერად შეძლებს ღია სისტემად გადაქცევას
(ასეთი ჯადოსნური ჯოხი არავის აქვს). მითუმეტეს, ქართული საზოგადოება, რომელსაც ტრადიციების
შენარჩუნების ტენდენცია, რელიგიური ფანატიზმი და ტვინის გაუნძრევლობა (როგორც საბჭოთა
კავშირის ჭეშმარიტ მემკვიდრეს) ახასიათებს. საზოგადოება ინარჩუნებს ნორმებს, რომლებიც
მოძველებული და გაცვეთილია და ცდილობს, არ დაუშვას სიახლეები, მაგრამ გარკვეული დროის
შემდეგ ამ ნორმების შენარჩუნება უკვე შეუძლებელი ხდება და იწყება განხეთქილება. დღეს
ამ განხეთქილების მსხვერპლი მარიკა წივწივაძე და ის ქალები არიან, რომლებმაც სცადეს
გაქცეოდნენ ძალადობას, მაგრამ სახელმწიფომ და საზოგადოებამ ვერ შეძლო მათი დაცვა.
ჩვენ ვიცით, რომ
ფორმალური ნორმების გარდა საზოგადოებაში არაფორმალური ნორმებიც არსებობს, რომლებიც
ადამიანის არა მარტო ქცევას, არამედ აზრებსაც განაპირობებს. როდესაც კაცისთვის ცოლის
ჩაგვრა ზნეობრივად გამართლებულია, იგი არ უშვებს, რომ დანაშაულს სჩადის, როდესაც ცოლს
ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს და შესაბამისად, ასეთ შემთხვევაში ქალის პროტესტი შესაძლოა
მისი მოკვლის მიზეზი გახდეს. ამიტომ პრობლემა თავად ამ ადამიანების რწმენაში, დამოკიდებულებებში
და ზნეობრივ ნორმებშია.
როგორ შეგვიძლია
ვებრძოლოთ დანაშაულს?
საუკეთესო გამოსავალი
საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება და მათი ნორმების ცვლილება იქნებოდა, მაგრამ ეს
დროის, განათლების და სოციალური განწყობების საკითხია. ამ დროის მანძილზე კი შესაძლოა
ხუთჯერ და ათჯერ მეტი ქალი მსხვერპლად იქცეს. ამიტომ გამოსავლად სახელმწიფოს მიერ კანონის
გამკაცრება და იმ ადამიანების დასჯა რჩება, რომელთათვისაც დანაშაული მორალურად გამართლებულია.
ბუნებრივია, როდესაც
ქალის ჩაგვრისთვის ციხეში აღმოჩნდება შენი მეზობელი, მეგობარი, თანამშრომელი, ბოლოს
და ბოლოს, მიხვდები, რომ შენს ცოლს სახელმწიფო იცავს და შენ შენი ნეგატიური ქმედებისთვის
დაისჯები.
ადამიანისთვის მოსალოდნელი
სანქცია მაშინ ხდება დანაშაულის შემაკავებელი, როდესაც მას სჯერა, რომ: 1.დანაშაულს
მაშინვე მოჰყვება სასჯელი. 2.სასჯელი იქნება დანაშაულის შესაბამისი სიმკაცრის. 3.დამნაშავე
აუცილებლად დაისჯება.
დღეს საქართველოში
ამის არ სჯერათ და არ სჯერათ, იმიტომ, რომ კანონი არ არის შესაბამისი სიმკაცრის და
მას რეალური ძალა არ გააჩნია. მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფომ თავის თავზე აიღო
„12 ნაბიჯის” პროგრამის განხორციელება, რომელიც მიზნად ისახავს წამალდამოკიდებულებისა
და ალკოჰოლზე დამოკიდებულების რეაბილიტაციას (და თუ სტატისტიკას გადავხედავთ, ამ დანაშაულების
უმეტესობა არაფხიზელ მდგომარეობაშია ჩადენილი), დღესდღეობით ყველაზე სწრაფი და ეფექტური
საშუალება დანაშაულის შესაჩერებლად მოძალადის მიმართ გატარებული მკაცრი ზომებია. ამიტომ,
დროა, სახელმწიფომ გაიაზროს საკუთარი პასუხისმგებლობა ძალადობის მსხვერპლთა წინაშე,
აღიაროს საკუთარი წვლილი ამგვარ დანაშაულში და იმოქმედოს მდგომარეობის გამოსასწორებლად.
დროა საკუთარი წილი
პასუხისმგებლობა აიღოს საპატრიარქომაც, ვინაიდან დღეს საქართველოში პატრიარქისა
თუ ცალკეული მღვდლების სიტყვა უფრო ღირებულია, ვიდრე კანონის. შორს რომ არ წავიდეთ,
გავიხსენოთ 2013 წლის 17 მაისს ქუჩაში ლგბტ
ადამიანების წინააღმდეგ გამოსული ათასობით ადამიანი, რომლებიც მზად იყვნენ დისკრიმინაციის
უმაღლესი ფორმისთვის მიემართათ და არავის გახსენებია ქრისტეს შეგონება ადამიანის სიყვარულზე. არადა რელიგიის და ეკლესიის ერთ-ერთი უპირველესი
ფუნქციაა, მართოს იმ ადამიანთა დევიანტური ქმედებები, რომლებიც უარყოფით ღირებულებებს
ატარებენ. რელიგიურ პრინციპებს დაუმორჩილოს დევიანტ ადამიანთა ქმედებები, რომლებსაც
ინტერნალიზებული და გათავისებული არ აქვთ სხვა ადამიანის თავისუფლებისა და სიცოცხლის
ღირებულება; ღირებულებად უქციოს მათ სხვისი სიცოცხლე, ხელშეუხებლობა და პატივისცემა.
ამის მაგივრად კი, ჩვენ გვესმის მოწოდებები, რომ ქალი უნდა იყოს ქმრის მორჩილი (და არა თანასწორი) და
ცოლმა ფეხები უნდა დაბანოს კაცს (და არა კაცმაც დაბანოს ფეხები ცოლს), რაც ქმნის და
ამართლებს ქართულ საზოგადოებაში არსებულ არაფორმალურ ნორმებს, რომელთა მიხედვითაც ცოლი
ქმრის უსიტყვოდ მორჩილი და მხოლოდ და მხოლოდ ნეკნი უნდა იყოს. შესაბამისად, ქალები,
რომლებმაც მოითხოვეს უფლება, ყოფილიყვნენ სრულფასოვანი ადამიანები და რომლებიც წესით
მაგალითები უნდა გამხდარიყვნენ ძალადობის მსხვერპლი ქალებისთვის, გახდნენ მაგალითები
იმისა, რომ ხმის ამოღება სიკვდილს ნიშნავს. ეს სიკვდილი კი ნიშნავს ქალების შიშს და
არსებული სამარცხვინო ნორმების მტკიცედ შენარჩუნებას…
სამი წლის წინ მე
და ჩემი ქმარი ნაქირავებ ბინაში ვცხოვრობდით. თითქმის ყოველ ღამე გვესმოდა როგორ უყვიროდა
და სცემდა მთვრალი მეზობელი ცოლს. ბევრჯერ გვილაპარაკია, რა შეიძლებოდა გაგვეკეთებინა
ქალის და ბავშვების დასახმარებლად. რამდენჯერმე გადავწყვიტეთ, პატრულში დაგვერეკა,
მაგრამ მე ყოველთვის მაკავებდა აზრი, რომ კაცს რამდენიმე საათში გამოუშვებდნენ და იგი
ცოლ-შვილს უარესს დამართებდა. თუმცა, დღემდე ვერ ვიცილებ დანაშაულის გრძნობას, რომელიც
ჩემი უმოქმედობის გამო დამრჩა. მაგრამ:
როდესაც სახელმწიფოში
იარსებებს კანონი, რომელიც იქნება გარანტი იმისა, რომ მოძალადე ქმარი დაისჯება და საკადრის
პასუხს აგებს საკუთარი ქმედებისთვის, მე აუცილებლად დავრეკავ პატრულში და სავარაუდოდ
აღარ მომიწევს დავწერო სტატია, რომელსაც ასეთი საშინელი სიტყვებით დავიწყებ:
„ყოფილმა ქმარმა
ყოფილი ცოლი მოკლა.”
