ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

ბუნება სახელმწიფო საზღვრების გარეშე

ჩრდილოეთის ბევრი ქვეყანა დღემდე დავობს სანტა-კლაუსის საცხოვრებელი ადგილის შესახებ. 1984 წელს გაერომ მის ოფიციალურ საცხოვრებლად ლაპლანდია დაასახელა, მომდევნო წელს კი იქ მისი შტაბ-ბინაც გაიხსნა, სადაც სანტა დამხმარე ელფებთან ერთად მთელი წლის განმავლობაში ამზადებს საახალწლო საჩუქრებს ბავშვებისთვის.

სანტა-კლაუსის სოფელი ლაპლანდიის რეგიონის დედაქალაქ როვანიემიდან რვა კილომეტრითაა დაშორებული. ზამთარში სოფლის მოედანზე გორაკებს აგებენ, რომლებზეც სრიალი უფასოა. სოფლის ცენტრში დიდი ნაძვის ხე დგას, რომელსაც მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის დროშებით რთავენ. ირგვლივ ყველაფერი ბრწყინავს და სადღესასწაულო ატმოსფეროა. უნიკალური კულტურით, ტყეებითა და მთებით, უამრავი მდინარითა და ტბით, სუფთა ჰაერით, პოლარული ღამით – ლაპლანდია მართლაც ზღაპარს ჰგავს. ყოველ ახალ წელს მას უამრავი ტურისტი სტუმრობს, რათა დატკბეს ველური ბუნებით და ბავშვობის შორეულ ზღაპარში აღმოჩნდეს.

სანტამ, გარდა იმისა, რომ მთელი წლის განმავლობაში კითხულობს ბავშვების წერილებს, სხვა საქმიანობაც შეითავსა: ელფებთან ერთად ზრუნავს გარემოზე, რადგან იცის, რომ მომავალი თაობის ჯანმრთელობისთვის საჭიროა ბუნების დაცვა. მისი მიზანი ძირითადად წიწვოვანი ტყეების დაცვაა, რომლებიც ჩრდილოეთის ზომიერ სარტყელშია გავრცელებული და იკავებს ჩრდილოეთი ევრაზიისა და ჩრდილოეთი ამერიკის უზარმაზარ ტერიტორიას (ჩრდილოეთ ევროპის მთიან რაიონებში, იაპონიის კუნძულებზე, ჩრდილოეთი ამერიკის წყნარი ოკეანის სანაპიროზე). თვითონ სანტაც ხომ ფაქტობრივად ამ ტყეში ცხოვრობს.

სანტა კლაუსი მთელი მსოფლიოსთვის შობა-ახალი წლის მისალოცად მოგზაურობას სწორედ როვანიემიდან იწყებს. აი, კიდევ ერთი მიზეზი, რატომაც დავინტერესდი ჩრდილოეთით, კერძოდ, ტაიგით.

ჩემი „ხეტიალის“ შედეგები შევკრიბე და ერთ კომპლექსურ დავალებად გავაერთიანე. ვფიქრობ, საინტერესო იქნება მისი გამოყენება მე-7 კლასში, თემა „დედამიწის“ შესწავლისას, თუმცა მცირედი მოდიფიცირების შემთხვევაში ევროპის თემასაც მიესადაგება.

ამ კომპლექსური დავალების საშუალებით მუშავდება რამდენიმე ცნება და ქვეცნება: გეოგრაფიული გარსი – ტაიგა (ბუნებრივი ზონა), მოსახლეობა და მეურნეობა – ტურიზმი და მდგრადი განვითარება – ბუნებათსარგებლობა, ეროვნული პარკი.

ჩემი მიზანია, მოსწავლეებს ამ დავალებით დავანახო გეოგრაფიული გარსის ერთიანობა და მთლიანობა და მდგრადი განვითარების საჭიროება, ის, თუ როგორ ზრუნავენ ადგილობრივი მოსახლეობა და სახელმწიფო ტაიგის გადასარჩენად.

სანტა-კლაუსთანაც იმიტომ დავაკავშირე, რომ როგორც მისთვის არ არსებობს სახელმწიფო საზღვარი და ყველა ქვეყნის ბავშვების გულს ათბობს და ახარებს, ასევე არ არსებობს საზღვარი ბუნებისთვის. ყველაზე უკეთ რატომღაც ტაიგის ბუნებრივ ზონაში ჩანს ბუნების ერთიანობა, რუსეთის ტერიტორიაზე არსებულ პაანაჯავრის ეროვნულ პარკს ფინეთის ტერიტორიაზე მდებარე ოულანკას ეროვნული პარკი ესაზღვრება. ერთი ბუნებრივი ზონის გადასარჩენად შექმნილ ორ ეროვნულ პარკს სახელმწიფო საზღვარი ყოფს.

ამიტომაც საკვანძო შეკითხვა ასეთი ფორმით ჩამოვაყალიბე: როგორ დავანახო თანატოლებს ვოდკასტის საშუალებით, რომ ბუნებას საზღვრები არ გააჩნია და რამდენად მნიშვნელოვანია ბორეალური ტყის დაცვა მოსახლეობის კეთილდღეობისთვის?

 

კომპლექსური დავალების პირობა

წარმოიდგინე, რომ სანტა-კლაუსს ეწვიე ლაპლანდიაში, ოულანკის ეროვნულ პარკში. მან ელფად აგირჩია და დაგავალა, შეგექმნა ვოდკასტი, რომლითაც შენს მეგობრებს გააცნობდი სანტას საცხოვრებელ გარემოს – ოულანკის ეროვნული პარკის ბორეალურ ტყეებს, მათ მნიშვნელობას, მათი დაცვის საჭიროებას.

 

ვოდკასტში წარმოაჩინე:

  • როგორ არის გამოხატული გეოგრაფიული გარსის კანონზომიერებები ოულანკის ეროვნულ პარკში (ტაიგაში); (გეოგრაფიული გარსი, მ. წ. 1)
  • როგორ აითვისა და შეცვალა ადამიანმა ტაიგა; (გეოგრაფიული გარსი, მ. წ. 2)
  • როგორ აისახება გეოგრაფიული გარემოს გავლენა ტაიგაში მოსახლეობის საქმიანობასა და მეურნეობის დარგობრივ სტრუქტურაზე; (მოსახლეობა და მეურნეობა, მ. წ. 1, 2)
  • როგორ იმოქმედებს ბორეალური ტყის ლოკალური პრობლემები მსოფლიო ეკოსისტემასა და ადამიანის კეთილდღეობაზე; (მდგრადი განვითარება, მ. წ. 1)
  • რატომ არის აუცილებელი მომავალი თაობის კეთილდღეობისთვის ბორეალური ტყის შენარჩუნება (მდგრადი განვითარება, მ. წ. 2)

დავალების დამუშავება შემდეგი ეტაპების გავლით წარიმართება:

პირველი ეტაპი: დავალების პირობის გაცნობა და პროდუქტის, ამ შემთხვევაში – ვოდკასტის განხილვა.

პროდუქტზე დიდხანს ვიფიქრე და ბოლოს ვოდკასტი შევარჩიე, რადგან გეოგრაფიაში პოდკასტის გამოყენება ნაკლებსასურველია, ვიზუალიზაციის გარეშე წარმოუდგენელია რაიმე პროდუქტის შექმნა. თავიდან პოდკასტი მხოლოდ მოსასმენ მასალას ნიშნავდა, მაგრამ დღეს უკვე არსებობს ვიდეო პოდკასტებიც, იგივე ვოდკასტები. VOD აბრევიატურა იშიფრება როგორც Video On Demand – „ვიდეო სურვილისამებრ“.

II ეტაპი. კომპლექსური დავალების შინაარსი. აქ გასავლელია რამდენიმე ნაბიჯი:

ნაბიჯი 1 – ვფიქრობ, პირველი ორი კრიტერიუმის დამუშავება ერთობლივად შეიძლება შესაბამისი კითხვებითა და აქტივობებით:

  • როგორ არის გამოხატული გეოგრაფიული გარსის კანონზომიერებები ოულანკის ეროვნულ პარკში (ტაიგაში)? (გეოგრაფიული გარსი, მ. წ. 1)
  • როგორ აითვისა და შეცვალა ადამიანმა ტაიგა? (გეოგრაფიული გარსი, მ. წ. 2)

 

რესურსები:

https://www.facebook.com/106222094451049/videos/419388402685268

https://www.facebook.com/106222094451049/videos/262455268727282

https://www.youtube.com/watch?v=D5aYpas76zY

ოულანკის ეროვნული პარკი

პაანაჯავრის ეროვნული პარკი

პაანაჯავრის ეროვნული პარკი

ოულანკას ეროვნული პარკი

მ. ბლიაძე, დ. კერესელიძე, გეოგრაფია, მე-7 კლასი. „სულაკაურის გამომცემლობა“, 2019. ნაწილი პირველი, გვ. 97-105

 

ნაბიჯი 2 – ვამუშავებთ ცნებების „მოსახლეობა“ და „მეურნეობა“ მკვიდრ წარმოდგენებს.

როგორ აისახება გეოგრაფიული გარემოს გავლენა ტაიგაში მოსახლეობის საქმიანობასა და მეურნეობის დარგობრივ სტრუქტურაზე? (მოსახლეობა და მეურნეობა, მ. წ. 1, 2)

რესურსებად შეგიძლიათ გამოიყენოთ შემდეგი ვებგვერდები: ოულანკის ეროვნული პარკი და ოულანკის ეროვნული პარკი.

 

ნაბიჯი 3 – მუშავდება მდგრადი განვითარების ცნების ორივე მკვიდრი წარმოდგენა.

  • როგორ იმოქმედებს ბორეალური ტყის ლოკალური პრობლემები მსოფლიო ეკოსისტემასა და ადამიანის კეთილდღეობაზე? (მდგრადი განვითარება, მ. წ. 1)
  • რატომ არის აუცილებელი მომავალი თაობის კეთილდღეობისთვის ბორეალური ტყის შენარჩუნება? (მდგრადი განვითარება, მ. წ. 2)

 

რესურსები: ფინეთის ეროვნული პარკების ისტორია და ოულანკის ეროვნული პარკი.

 

კითხვებისა და აქტივობების მოფიქრება თქვენთვის მომინდვია.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი