აქცენტი თანაგრძნობაზე: დისტანციური სწავლება და მასწავლებელი

შექმნილი ვითარების გამო და დისტანციურ სწავლებაზე გადასვლის შედეგად, ონლაინგაკვეთილები, ბევრი მოსწავლისთვის რთული აღმოჩნდა. მაგრამ მასწავლებელს შეუძლია შექმნას სივრცე, რომელშიც იგი ყურადღებით მოუსმენს ახალგაზრდებს და სწორად უხელმძღვანელებს სწავლების პროცესს.

ავტორი: რეიჩელ იორგენსენი

როგორც განათლების სფეროში მომუშავე სპეციალისტს, დისტანციური სწავლების პირველივე დღეებიდან გამიჩნდა შეგრძნება, რომ ონლაინსწავლების პროცესი სავსეა გაურკვევლობით, უხერხულობებითა და ეჭვებით. როგორც მოგეხსენებათ, ჯერ არ არსებობს სახელმძღვანელო ან ინსტრუქცია, რომელიც ნათლად შემოგვთავაზებდა სწავლების პროცესის სრულად გადაყვანას დამამთავრებელი კლასების მოსწავლეებისათვის. შესაბამისად, თითოეულ მასწავლებელს თვითონვე უწევს იმ პრობლემების გადაწყვეტა, რაც თან ახლავს დისტანციურ სწავლებას. მე მხოლოდ წარმოდგენა შემიძლია იმისა, რამდენ არასტანდარტულ შემთხვევას აწყდებიან მოსწავლეები ონლაინკურსის დროს.

მოსწავლეს შუბლზე არ აწერია, რა სახის სიძნელეებს განიცდის ის ონლაინგაკვეთილის მიმდინარეობისას. მასწავლებლისთვის ასევე რთულია იმის გამოცნობა, რას დარდობს თუ რას განიცდის მოსწავლე გაკვეთილის მიმდინარეობისას, როგორ მართავს დროს ან რა სახის სირთულეებს აწყდება ოჯახში არსებული სიტუაციის გამო. დღეს, ალბათ ყველაზე მეტად, ვიდრე ადრე, გვჭირდება მოსწავლეებთან ურთიერთობების შენება, რადგან მათი მდგომარეობა, ემოციური მზაობა თუ უბრალოდ გაკვეთილებისადმი დამოკიდებულება განაპირობებს მათ მიერ მასალის ათვისებასა და შეფასებას ამ უპრეცენდენტო გარემოებების პირობებში.

ბევრი მასწავლებელი უკვე გადაერთო სწავლების დროს თანაგრძნობასა და ემპათიაზე დისტანციური ურთიერთობების დროს. ამის მიღწევა შესაძლებელია მოსწავლეების ყურადღებით მოსმენით, რადგან ეს ჩვეულებრივი პრაქტიკაა კლასში, ცოცხალი ურთიერთობების დროს. ონლაინსწავლებისას მასწავლებელმა უნდა შექმნას ის პირობები, რომლებიც მას საშუალებას მისცემს, გაიზიაროს და მოუსმინოს მოსწავლეთა მოსაზრებებს, მათ განწყობებსა და ემოციურ მდგომარეობას. ჩვენ უნდა გავხდეთ თანამგრძნობნი  და შევეცადოთ, გავიგოთ მოსწავლეების ინდივიდუალური გარემოებები.

ონლაინგაკვეთილის მიმდინარეობისას, ემპათიური პრაქტიკა შესაძლებელია, თუ ყურადღებას მივაქცევთ რამდენიმე მოსაზრებას.

მოთხოვნა წაკითხულისადმი

მასწავლებლისათვის ჩვეულებრივი ამბავია კომუნიკაცია წერილობითი ფორმით. ყოველდღიურად ჩვენ ვიღებთ უამრავ წერილს, უამრავი ხალხისგან (ადმინისტრაციისგან კოლეგებისგან და მშობლებისგან).

ჩვენთვის ბუნებრივია ელფოსტით მიღებული წერილების სწრაფად კითხვა და მათზე სწრაფივე პასუხი. ჩვენ მიჩვეულნი ვართ ასეთი ტიპის ჩქარ კომუნიკაციასა და წერილობითი ინფორმაციის სწრაფ გადამუშავებას. ჩვენ ფაქტობრივად, ვცხოვრობთ სამყაროში, რომელიც გაჯერებულია საკითხავითა და ნაწერით და ჩვენი უმეტესობა, ამას ჩვეულებრივ ამბად მიიჩნევს.

დისტანციური სწავლებისას, არსებობს საფრთხე, რომ მასწავლებელმა, მოსწავლეების წერისა და კითხვის, ტექსტის აღქმისა და გაგების უნარები, ასევე ჩვეულებრივ ამბად მიიჩნიოს. მაგრამ უნდა ვთქვათ, რომ ეს, ძალიან ხშირად ასე არ არის. დისტანციური სწავლება ბევრ სტუდენტს უქმნის სირთულეს ტექსტის კითხვისა და აღქმის დროს. შესაძლოა მოსწავლეების ნაწილს სათანადოდ არ ჰქონდეს განვითრებული ეს უნარები, რაც მათ შეუქმნის ტექსტის შინაარსის გაგების სიძნელეებს. ამის გამო, მოსწავლე შეიძლება დაძაბულობისა და ფრუსტრაციის მსხვერპლი გახდეს.

რა უნდა გააკეთოს მასწავლებელმა ამ პრობლემის აღმოსაფხვრელად? მთავარი პასუხია – სიმარტივე! გაიხსენეთ, რომ არსებობენ მოსწავლეები, რომლებსაც უჭირთ თქვენგან მიღებული გრძელი წერილებისა და დავალებების კითხვა-აღქმა? გარდა ამისა, ბევრ მოსწავლეს აშინებს გრძელი ტექსტი, რთული წინადადებებით. გთავაზობთ რამდენიმე პრაქტიკულ რჩევას, რომლებიც დაეხმარებათ მოსწავლეებს ტექსტის აღქმაში, მიუხედავად მათი კითხვითი უნარებისა:

• ეცადეთ, წერილობითი კომუნიკაცია იყოს ნათელი და ლაკონიური;
• თუ ეს შესაძლებელია, ტექსტს დაურთეთ ვიდეო-ინსტრუქცია;
• შესთავაზეთ მოსწავლეებს პირადი ვიდეო-შეხვედრა (Google Meet ან Zoom-ით), ვერბალური განმარტებებისათვის და მოსწავლის მიერ დასმულ შეკითხვებზე პასუხის გასაცემად;
• შეზღუდეთ იმეილკომუკაცია მოსწავლეებთან. განსაკუთრებით მათთან, ვისაც უჭირთ კითხვა. ვერბალური კომუნიკაცია ასეთ დროს ძალიან მნიშვნელოვანია.
• შეზღუდეთ რაოდენობა და გაზარდეთ ხარისხი. შეარჩიეთ მასალა, რომელსაც აწვდით მოსწავლეებს და გამოაკელით მას ზედმეტი ინფორმაცია.
• თავიდან გადაიკითხეთ წერილობითი ინფორმაცია და მოაცილეთ მას „სამასწავლებლო ჟარგონი“, გახადეთ იგი ადვილად გასაგები მოსწავლეებისათვის. გახსოვდეთ! ჩვენი ლექსიკონი, ბევრად უფრო მდიდარია, ვიდრე სკოლის მოსწავლეებისა.

დაეხმარეთ მოსწავლეებს

მოსწავლეთა ოჯახების დამოკიდებულება და ხედვა განათლების მიმართ დიდ გავლენას ახდენენ მოსწავლეთა სასკოლო ცხოვრებაზე. ჩვენ, მასწავლებლები, შეიძლება მივიჩნევდეთ, რომ მშობლები აფასებენ სკოლასა და განათლებას და მათი დამოკიდებულება (ვთქვათ, ონლაინ სწავლებისადმი) პოზიტიურია. სამწუხაროდ, ხშირად ეს ასე არ არის.

არასდროს არ უნდა გავკიცხოთ ოჯახები, რომლებიც დიდად არ აფასებენ ონლაინსწავლებას! გლობალურმა კრიზისმა ბევრი მშობელი მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდო. გაუჩინა პრობლემები – სამსახურის დაკარგვა, ფინანსური არასტაბილურობა, მომავლის გაურკვევლობა, მოულოდნელი სამედიცინო პრობლემები და სხვა. სწორედ ამ დროს თანაგრძნობა ის გასაღებია, რომელიც არა მხოლოდ მოსწავლეებისადმი, არამედ მათი ოჯახების მიმართაც უნდა გამოვიჩინოთ.

ის ლოგისტიკური საკითხები, რომლებიც ონლაინ სწავლების დროს დგება – ინტერნეტისადმი წვდომა, შესაბამისი კომპიუტერის/ტაბლეტის ქონა, შესაბამისი სივრცე სწავლისა და გაკვეთილისათვის, ყველა შემთხვევაში ძალიან განსხვავებულია.

მასალის ათვისება და მოსწრება პანდემიის პირობებში

ერთ-ერთი ყველაზე რთული თემა, რომელიც პანდემიის ფონზე ონლაინსწავლების დროს გაჩნდა, მასალის ათვისებასა და მოსწრებას ეხება: ჩვენს მოსწავლეებს ნამდვილად არ აურჩევიათ სწავლების ეს მეთოდი – დისტანციური გაკვეთილები. ამიტომაც, არცერთი მათგანი არ შეიძლება დაისაჯოს ამ შეცვლილი გარემოების გამო.

ამ თემის ირგვლივ დიდი კამათი მიმდინარეობს მასწავლებლებს შორის, რომლებიც ცდილობენ, დაადგინონ წონასწორობა სწავლების მაღალ სტანდარტებსა და გულუხვობას შორის.

უნდა გვახსოვდეს, რომ თითოეული სიტუაცია განსხვავებული და უნიკალურია. მოთხოვნა მასალის ათვისებაზე დიამეტრალურად განსხვავებული იქნება ონლაინსამხატვრო და ონლაინალგებრის კლასებს შორის. დღეს, შეფასების დროს, ამ ახალ პირობებში წონასწორობა უნდა დავიცვათ თანაგრძნობას, მოქნილობასა და ნიშნის დაწერის/შეფასებას შორის. უნდა გავითვალისწინოთ, რომ დღეს ჩვენ ფსევდოსკოლის პირობებში ვასწავლით და ადრე ასეთ პირობებში არასდროს გვისწავლებია. ჩვენ ყველანი, მოსწავლეებთან, მშობლებთან და მასწავლებლებთან ერთად უცნობ წყლებში ვართ.

დღეს უბრალოდ არ არის იმის დრო, როდესაც უნდა გავამკაცროთ მოთხოვნები, გავბრაზდეთ მოსწავლეთა დასწრებაზე ან მშობლების მოთხოვნებზე, ან ვაკრიტიკოთ ჩვენი კოლეგები. დღეს დროა, წონასწორობა დავიცვათ მოთხოვნასა და ურთიერთობებს შორის, ვიყოთ თანამგრძნობნი, შევცვალოთ დავალებების ფორმა თუ ფორმატი, ან შევთავაზოთ მოსწავლეებს ალტერნატიული დავალებები, რომლებიც უფრო შეესაბამებიან არსებულ მდგომარეობას.

არ დაგვავიწდყეს, რომ დღეს ყველაზე კარგი დროა, ერთად გავიაროთ ეს უცნაური დრო, უცნობი გარემოებები და შევინარჩუნოთ მოსწავლეებთან თანაგრძნობითა და სოლიდარობით სავსე კავშირი!

სტატია მოამზადა და თარგმნა ლევან ალფაიძემ