კითხვითი უნარების გაუმჯობესება და მოგვარების გზები ( ნაწილი I I)

სტრატეგიული გაკვეთილების გარდა, ინტერვენციებად დავგეგმე და განვახორციელე შემდეგი:

• მოსწავლეები ჩავრთე სხვადასხვა აქტივობაში, როგორიცაა, მაგ. რესურსის შექმნა (ერთ-ერთი რესურსი მკითხველთა თეატრის დროს გამოვიყენეთ).
• მოსწავლეებს შევაქმნევინე პორტფოლიო, სადაც მათი ნამუშევრები შევინახეთ. შეფასდა ნამუშევრები და მასში აღნიშნული იყო სუსტი და ძლიერი მხარეები.
• მოსწავლეებს ვაძლევდი ინტერესზე მორგებულ დავალებებს როგორც სახლში, ასევე კლასში.
• მშობლებს ვთხოვე გამოეყოთ სახლში კითხვისთვის დრო, დაახლოებით 30 წთ.

ალბათ საინტერესოა იმის შეფასება, რა შედეგი ჰქონდა განხორციელებულ ინტერვენციებს.

განხორციელებული ცვლილებები და ინტერვენციის შეფასება:

ჩემმა დაკვირვებამ აჩვენა, რომ გაიზარდა მოსწავლეთა მაჩვენებელი კითხვაში, მოსწავლეები ხალისით კითხულობდნენ, ინტერესი გაუჩნდათ კლასგარეშე ლიტერატურის მიმართ.

იმატა მშობელთა ჩართულობამ, ისინი ხელს უწყობდნენ ეფექტურად დაეთმოთ სახლში დრო კითხვისათვის. მშობელთა ჩართულობამ დადებითად იმოქმედა მოსწავლეების პასუხისმგებლობაზეც.

შექმნილმა პორტფოლიომ მოსწავლეებს ძლიერი და სუსტი მხარეები ნათლად დაანახა.

მოსწავლეებზე მორგებულმა საშინაო და საკლასო დავალებებმა მოხსნა უარყოფითი დამოკიდებულება  კითხვისადმი. მოსწავლეებმა დაძლიეს შიში და დისკომფორტის განცდა.

დიდი წიგნების ერთობლივად წაკითხვის შედეგად მოსწავლეებს წიგნისადმი დამოკიდებულება შეეცვალათ, ისინი პოზიტიურად განეწყვნენ. ხალისით იყვნენ ჩართული მკითხველთა თეატრში, რადგან როგორც უკვე აღვნიშნე, მოსწავლეებმა თავად შექმნეს რესურსები. ისინი გამართულად კითხვას დაეუფლონ.

მნიშვნელოვანი სიტყვების გამოყენების შედეგად მოსწავლეთა ლექსიკური მარაგი გამდიდრდა. ასევე განმტკიცდა ტექსტის გაგება-გააზრების უნარი.

ორიენტირებული კითხვის შედეგად მოსწავლეებმა სიღრმისეულად დაამუშავეს ტექსტი, გამოხატეს საკუთარი დამოკიდებულებები, განუვითარდათ კრიტიკული აზროვნება და არგუმენტირებული მსჯელობა.

ინტერვენციების შესაფასებლად ჩავატარე განმეორებითი გამოკითხვა როგორც მოსწავლეებში, ასევე მათ მშობლებში. მოვაწყვე შეხვედრა კოლეგებთან.

შეგროვებული მონაცემების ანალიზის საფუძველზე შემიძლია ვთქვა,  რომ  პრაქტიკული კვლევის ინტერვენციების ეფექტი მოსწავლეებისა და მშობლების მიერ დადებითად შეფასდა.

დასკვნა და რეკომენდაციები

პრობლემა, რომელიც დავინახე იყო ძალიან მნიშვნელოვანი. როგორც კვლევის დასაწყისში აღვნიშნე ამ პრობლემის  მიზეზებზე  ავაგე ჩემი კვლევა, გამოვიყენე სათანადო ლიტერატურა, კვლევის მეთოდები დავგეგმე კოლეგებთან, მოსწავლეებთან, მშობლებთან. ინტერვენციებმა დადებითი შედეგები გამოიღო, კითხვითი მეთოდების პრობლემა კლასში ფაქტობრივად მოგვარდა.

ჩემს სადამრიგებლო კლასში ჩატარებულმა პრაქტიკულმა კვლევამ აჩვენა, რომ კითხვის მეთოდების გაუმჯობესებასთან დაკავშირებით არსებობდა რამდენიმე ხარვეზი.

• მოსწავლეებს უჭირდათ კითხვის ტექნიკის სრულყოფა;
• უჭირდათ კითხვა, სიტყვების დეკოდირება, გამთლიანება;
• ვერ კითხულობდნენ გამართულად;
• აწყდებოდნენ წაკითხული ტექსტის გააზრების პრობლემას;
• არ ჰქონდათ მდიდარი ლექსიკური მარაგი.

ამ მიგნებებზე დაყრდნობით შევიმუშავე ალტერნატიული საგაკვეთილო გეგმის სერია, სადაც:

• მოხდა კითხვის ტექნიკის სრულყოფა, დიდი წიგნების ერთობლივი კითხვის საშუალებით;
• დაეუფლნენ გამართულ კითხვას მკითხველთა თეატრის გამოყენებით;
• ორიენტირებული მოსმენის, ლექსიკური მარაგის გამდიდრების ინტერვენციებმა მოსწავლეებს საშუალება მისცა გაეუმჯობესებინათ წაკითხული ტექსტის გაგება-გააზრება;
• მოსწავლეებმა გაიმდიდრეს ლექსიკური მარაგი მნიშვნელოვანი სიტყვების გამოყენებით.

ალტერნატიული საგაკვეთილო გეგმების გამოყენების შეფასების შედეგები აჩვენებს, რომ ეს ყოველივე ზრდის მოსწავლეთა კმაყოფილებას საგაკვეთილო პროცესის მიმართ. მოსწავლეებისათვის კითხვის პროცესი არის უფრო სახალისო და ისინი სიამოვნებით  იღებენ მასში მონაწილეობას.

ლიტერატურის მიმოხილვიდან და პრაქტიკული კვლევის საფუძველზე, შემიძლია რამდენიმე რეკომენდაციის შემოთავაზება:

• წასაკითხი ტექსტის მიცემისას გაითვალისწინეთ ბავშვის ასაკობრივი თავისებურებები, შესაძლებლობები და ინტერესები;
• ეცადეთ, კითხვის დაწყებამდე მოსწავლეებს აუმაღლოთ როგორც შინაგანი, ისე გარეგანი მოტივაცია;
• მიეცით მოსწავლეებს განმავითარებელი შეფასებები;
• სასურველია თუ მშობელი და მასწავლებელი ითანამშრომლებენ, რადგან ეს ყოველივე დადებით გავლენას ახდენს ბავშვზე;
• მშობლებმა გამოყონ კითხვის დრო სახლში;
• გაეცანით შესაბამის ლიტერატურას (როგორც მასწავლებლები, ასევე მშობლები);
• დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლები სისტემატურად შეიკრიბონ და განიხილონ ერთად მიღწეული შედეგები, გაუცვალონ ერთმანეთს თავიანთი მოსაზრებები და გაუკეთონ შეეცვალათ უკუკავშირი;
• მასწავლებლებმა გაამდიდრონ გაკვეთილები სხვადასხვა მეთოდის გამოყენებით.

განათლების სფეროში კითხვის გაუმჯობესების საკითხში კიდევ ბევრი კვლევაა ჩასატარებელი. არსებობს უამრავი ფაქტორი, რომლებიც კითხვასთან, წაკითხულის გააზრებასთან არის დაკავშირებული და საჭიროებს უფრო დეტალურ კვლევასა და შესწავლას. მე ჩემი მხრივ ვეცადე, სადამრიგებლო კლასში კითხვასთან დაკავშირებით არსებული პრობლემები მომეგვარებინა, ვიმედოვნებ, რომ ჩემი პრაქტიკული კვლევა სხვა მასწავლებლებისთვისაც სასარგებლო და საინტერესო აღმოჩნდება.