მათემატიკის შესწავლაში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება მოტივაციას და ხალისის ელემენტების შეტანას. მინდა გაგიზიაროთ ჩემი გამოცდილება გუნდური მათემატიკური ჭიდილის შესახებ, რომელსაც წლებია წარმატებით ვიყენებ გაკვეთილებზე.
ჭიდილის წესები- ჭიდილში მონაწილეობს სამი გუნდი, რომლებიც ირჩევენ ლიდერებს. გუნდებს ქმნის მასწავლებელი. სასურველია, გუნდები თანაბარი ინტელექტუალური პოტენციის იყოს. გუნდებს შეიძლება დავარქვათ გონებამახვილური სახელები. კენჭისყრის შედეგად უნდა დავადგინოთ პირველი გუნდი (A), მეორე გუნდი (B) და მესამე გუნდი (C).
მასწავლებელი გუნდებს დავალებას წინა დღეს ან რამდენიმე დღით ადრე აძლევს, შესაძლებელია, იმავე დღესაც. მიზანშეწონილია, შერჩეულ იქნეს იმდენი ამოცანა, რამდენი მოსწავლეცაა თითოეულ გუნდში. ამოცანის ამოხსნის საიდუმლო დაცული უნდა იყოს გუნდის წევრების მიერ.
ჭიდილის დაწყების წინ გუნდები იკრიბებიან და ლიდერის მიერ თითოეულ მოსწავლეზე ნაწილდება თითოეული ამოცანა.
მასწავლებელი ყოველი ამოცანის ამოხსნას აფასებს ქულებით; 3, 5 ან სხვა ქულით.
თამაში იწყება შემდეგნაირად: A გუნდის ლიდერი B გუნდს უხმობს რომელიმე ამოცანის ამოსახსნელად, B გუნდს შეუძლია ან არ შეუძლია ამ გუნდის გამოძახება. თუ უარი განაცხადა, მას ქულა აკლდება და როლები შეიცვლება: პასუხს გასცემს კითხვის დამსმელი. შემდეგ B გუნდი იწვევს C გუნდს და ა.შ. ანუ, გამოძახება ხდება შემდეგი პრინციპით[1]
( ერთი წრე) შეიძლება თამაში გააგრძელოთ ან შეწყვიტოთ.
როდესაც A B (ანუ A იძახებს B) მაშინ მომხსენებელი არის B გუნდის ის წარმომადგენელი, რომელიც ამ კონკრეტულ ამოცანაზეა მიმაგრებული. ოპონენტი არის B გუნდის ის წარმომადგენელი, რომელიც მიმაგრებულია ამ ამოცანაზე, ხოლო C გუნდის ის წარმომადგენელი, რომელიც მიმაგრებულია ამავე ამოცანაზე არის რეცენზენტი.
მომხსენებელი იწყებს ამოცანის ამოხსნას. ოპონენტს შეუძლია ნებისმიერ დროს შეაწყვეტინოს და დაუსვას ახალი შეკითხვა ( შეკითხვა უშუალოდ ამ საკითხს უნდა ეხებოდეს, ანუ „მუშაობს“ მისთვის ქულების წართმევაზე, ოპონენტი კამათის დასრულების შემდეგ აკეთებს დასკვნას, თუ რა შეცდომები იქნა დაშვებული, რა შეიძლება უკეთესად თქმულიყო და სხვა. შეიძლება ამით ქულები მოიპოვოს. ქულები განაწილებული უნდა იყოს ამოცანაზე გამოყოფილი ქულებიდან.
ყოველი მოსწავლე მხოლოდ ერთხელ გამოდის. ამოცანები არ მეორდება. დისციპლინის დარღვევაზე შეიძლება დაწესდეს საჯარიმო ქულები.
მათემატიკური ჭიდილი შეიძლება ჩატარდეს ნებისმიერ დროს, თუმცა ჩვენ უფრო მიზანშეწონილად მიგვაჩნია, იგი რომელიმე თავის დამთავრების შემდეგ, საკონტროლო წერის წინ ჩატარდეს.
გთავაზობთ მათემატიკური ჭიდილის კონკრეტულ ნიმუშს.
თამაშის დრო: სასურველია 90 წუთი, ან გაკვეთილის შემდეგ.
თამაშის მსვლელობა: მოსწავლეები იკრიბებიან ჯგუფების მიხედვით, სასურველია, სხვადასხვა ოთახებში. შემდეგ ისინი ერთ ოთახში მოიყრიან თავს და ჯგუფების მიხედვით სხდებიან „მრგვალ მაგიდასთან“. სასურველია, თამაშს ესწრებოდნენ მშობლები და მასწავლებლები.
თამაშის დაწყებას აუწყებს მასწავლებელი. A გუნდის ლიდერი დგება და გუნდთან შეთანხმებით B გუნდს იძახებს. სთავაზობს მას, მაგალითად, ხუთქულიან სავარჯიშოს. B გუნდის წარმომადგენელი იწყებს ამოცანის ამოხსნას. A გუნდის წარმომადგენელი ეკამათება. C გუნდის წარმომადგენელი კი უსმენს .
B გუნდის წარმომადგენელი -ორნიშნა რიცხვი ჩაიწერება ასე 10x+y…
A გუნდის წარმომადგენელი-რა არის x და y?
B გუნდი პასუხობს-–x არის ათეულში აღნიშნული ციფრი, y კი ერთეულების აღმნიშვნელი ციფრი.
A გუნდი სვამს კითხვას – გთხოვთ, განმარტოთ, რა არის რიცხვი და რა არის ციფრი?
B- (შეიძლება განმარტოს, შეიძლება ვერა).
B გუნდი აგრძელებს: თუ მოცემულ ორნიშნა რიცხვს გავყოფთ ციფრთა x+y ჯამზე, იგი ასე ჩაიწერება .
განაყოფი თუ არის 5 და ნაშთი 13, იგი წარმოდგება = 5+ სახით.
A გუნდმა შეიძლება დასვას ასეთი კითხვა: რატომ ჩაიწერება ასეთი სახით განაყოფი და ნაშთი?
B გუნდმა შეიძლება უპასუხოს, შეიძლება ვერა.
B გუნდი- (აგრძელებს ამოხსნას) 10x+y=5(x+y)+13. საბოლოოდ მიიღება: 5x-4y=13
Aგუნდი – რა სახისაა თქვენს მიერ მიღებული განტოლება?
B გუნდი-პასუხობს ან ვერა. შემდეგ იგი აგრძელებს ორცვლადიანი განტოლებების ამონახსნების წყვილების დადგენას, როცა x და y ციფრებია, ცხადია, x =5 და y=3 ან
x =9 და y=8, ანუ მიიღება ასეთი ორნიშნა რიცხვები: 53 და 98.
შეიძლება დაისვას სხვა შეკითხვებიც.
როდესაც დისკუსია დამთავრდება, C ჯგუფის წარმომადგენელი აკეთებს ანალიზს ( ან ვერ აკეთებს). რა იყო სწორი და რა-არა. რა შეცდომები იქნა დაშვებული და რა უნდა მიეღოთ პასუხად.
ბოლოს მასწავლებელი აკეთებს დასკვნას და ანაწილებს ქულებს. შეიძლება მომხსენებელმა მიიღოს მაქსიმალური ქულა, სხვებმა – ვერა. შეიძლება მომხსენებელმა და ოპონენტმა გაინაწილონ ქულები და რეცენზენტმა ვერაფერი მიიღოს, შეიძლება ქულები სამივეზე განაწილდეს. პირველი წრის შემდეგ შეიძლება ჩატარდეს ლიდერების შეჯიბრი, რის შემდეგ საბოლოოდ გამოვლინდება გამარჯვებული გუნდი.
ქულებით ფასდებიან პრეზენტაციაში მონაწილე მოსწავლეები, რომლებმაც დაფასთან ამოცანის ამოხსნა წარმოადგინეს, ასევე აქტივობებში ფასდებიან ოპონენტი და რეცენზენტი, გამარჯვებული გუნდის წევრები გუნდურ კომპონენტში და სხვა.
გამოყენებული ლიტერატურა
- ესგ საგნობრივი პროგრამა
- მასწავლებლის გზამკვლევი მათემატიკაში
