სამშაბათი, მარტი 19, 2024
19 მარტი, სამშაბათი, 2024

ჭირისა და ლხინის აღმართი

აღდგომის მეორე დღეა. ჩემი სოფლის ეზოში სკამზე ვზივარ და იმაზე ვფიქრობ, როგორ არავინ დარჩა ამ სოფელში. ტკბილი მზე და სითბოა, სიწყნარე, და თბილ სიოს წიწილების “წრიახი” მოაქვს (ასე ეძახდა წიწილების ხმაურს ბებია). ცალკე ჩიტები ჭიკჭიკებენ. იმერული გაზაფხულის დილები განსაკუთრებულად მცხუნვარე და სურნელოვანია. სასაფლაოსკენ მიმავალი მანქანების მოძრაობაც შეწყდა, ყველამ მოიხადა ვალი გარდაცვლილთა წინაშე და ქალაქებისკენ დაადგა გზას. დარჩა სოფელი თავის სიმყუდროვესა და მარტოობაში, როგორც არის მიჩვეული, ისე.

ნუნუ ბიცოლა მიუყვება აღმართს. ოდნავ წელში მოხრილს, ცალი ხელით დოინჯი შემოურტყამს, ცალი კი ტუჩებზე მიუფარებია და ხმადაბლა ტირის. მესმის, როგორ ამბობს, ლევანი მოკვდაო. ლევანი, მამაჩემის “გარე” ბიძაშვილი და ჩემი მეზობელი. კიდევ ვფიქრობ: აღარავინ დარჩა სოფელში, კაცები სულ გაიკრიფნენ, ზოგი – იმქვეყნად, ზოგი – ქალაქში, ზოგიც გალოთდა. სხვაგან არ ვიცი რა ხდება, მაგრამ აქ ასეა. დღითი დღე ცარიელდება, ლპება, ინგრევა ყოველივე იმის ნარჩენები, რასაც ჩვენი ბებია-ბაბუები აშენებდნენ, რაშიც თავიანთ სიცოცხლეს დებდნენ. ლევანიც მოკვდა, ბაჩია. გკითხავდა ასე: როგორ ხარ, ბაჩია? ტკბილი და მოსაფერებელი სიტყვა იყო ლევანისთვის “ბაჩია”. სულ იღიმებოდა და ლაპარაკში არასოდეს გამოერეოდა ის დამცინავი კილო, რომლითაც ასეა გაჯერებული ჩემი თანასოფლელების ლექსიკა. გულიანად გიღიმოდა და ისეთ სითბოს და პატივისცემას გამოხატავდა, რომ ურთიერთობა ბუნებრივად ხდებოდა მეგობრული.

ჰოდა, ორშაბათ ღამით მოკვდა ბაჩია, აპარატზე შეერთებული, ქუთაისის ერთ-ერთ საავადმყოფოში. შვილი ედგა თავზე. ღამით მოასვენეს სოფელში. ცოლმა შეიცხადა, მერე კი მთელი მეზობლობა იქ შეიკრიბა. სოფელი მიჩვეულია სიკვდილის ხმას და წინათგრძნობას, ლოდინსაც და მისთვის მზადებასაც. გაიგონა სიკვდილის ხმა და აფუსფუსდა უცებ. პანაშვიდისთვის სკამები გადაიტანეს, ქალები შეიკრიბნენ და დასუფთავება და დალაგება დაიწყეს. მოკლედ, როგორც ხდება, განსაკუთრებული არაფერი. სიკვდილი სოფლისთვის ჩვეულებრივი ამბავია. მერე ყველაფერი ძველ კალაპოტს დაუბრუნდება და გადარჩენილები გააგრძელებენ ცხოვრებას. დაფნას მოჭრიან, მიწას გათოხნიან, თხილს დაკრეფენ, ერთმანეთს რამეზე წაეკიდებიან, გადაემტერებიან, მერე შერიგდებიან და ასე. საქმეს და მიზეზს რა გამოლევს სოფელში.

ბიძაჩემი რომ მოკვდა დიდი გორების გადაღმა, ტყეში, სადაც ხარშებმული ურმით იყო წასული შეშის მოსაჭრელად თავის ბიჭთან ერთად, იმ დიდი გორებისა და ქვაღორღიანი აღმართების სიკვდილის ადგილიდან ბებიაჩემ შურას ბრძანებით წამოიღეს შავი ძაფი, მის სულს სახლის გზა რომ არ დაჰკარგვოდა. ამ ძაფმა გამოიარა დიდი გორები, აღმართები, დაღმართები და გაჩერდა ჩემი ბავშვობის ეზოში, რომელსაც ჩემს ბავშვობაში ერტყა ხის მესერი და რომლის შუაგულშიც იდგა მამაჩემი სხვა კაცებთან ერთად, ნერვიულად ეწეოდა სიგარეტს და ხვდებოდა პანაშვიდზე მოსულ ადამიანებს. იმ დღეს მამაჩემთან აღარ შევჩერებულვარ, პირდაპირ ავედი “ზალაში”, სადაც მეგულებოდა ჩემი საყვარელი ბიძაშვილების გარდაცვლილი მამა და ჩავეხუტე ბებიას.

ის დიდი აღმართი, რომლითაც ვუახლოვდები ჩემი ბავშვობის სახლებს, ხანდახან არ მიყვარს, რადგან მახსენებს იმ ტკივილებთან მიახლოების წუთებს, რომლებსაც სულმოუთქმელად გავდიოდი. მაგრამ ამ აღმართის ავლას ბევრი ნათელი მოგონებაც თან სდევს. ეს ჩემი ხსოვნის აღმართია, რომელიც მიმიძღვის ჩემი ბავშვობის მცხუნვარე მზით განათებული ეზოსკენ, სადაც ფეხშიშველები დავრბოდით და ხანდახან ერთმანეთს ვეკინკლავებოდით ბიძაშვილები. და იმ დღეს, როდესაც ჩემი ბიძაშვილების მამა აღარ დაბრუნდა იმ ქვაღორღიანი გორების აღმართებიდან, ბებიაჩემმა მითხრა: “ადგილი მოუნაცვლე უშობელს”, – და მერე ვფიქრობდი, რა დროს ძროხაზე დარდი იყო, მაგრამ ცხოვრების კანონი ესაა – რაღაცებს ადგილი უნდა მოუნაცვლო და ცხოვრება გააგრძელო, წინ იარო…

აღმართი დიდია. მძიმე და გულის გასახეთქი. სულს ვერ მოითქვამ, სანამ არ აივლი, სანამ არ შეხედავ, სანამ არ ჩაეხუტები, სანამ არ იტირებ, სანამ არ გაიხარებ იქ მისვლით. ეს ტკივილების, სიხარულის, ბავშვობის მოგონებების, ფეხშიშველა სიარულის, ბებიას ბაზარში გაცილების და მერე ლოდინის აღმართია. ამ აღმართს ამოივლიდნენ სხვა უბნის ბიჭები, რომ ამ აღმართის თავზე მოქცეულ სასაფლაოს გორაზე ეთამაშათ ფეხბურთი. ამ აღმართში მხვდებოდა ბებია, როცა ქალაქიდან მარტო მის სანახავად მივდიოდი სოფელში და თუ წვიმდა, მეტყოდა, შენი ბრალია, შენ მოიყვანე წვიმაო, მერე კი შევუდგებოდით სახლისკენ მიმავალ გზას.

ისეთი აღმართია, ძალიან ბევრჯერ რომ უნდა აიარო და მის მიტოვებაზე არც კი იფიქრო.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი