პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

ავთენტური მასალის გამოყენება უცხოური  ენის გაკვეთილზე

XXI საუკუნის  უცხოური ენის  გაკვეთილი განსხვავდება ტრადიციული გაკვეთილისგან. პირველ რიგში იმით, რომ ორიენტირებულია კომუნიკაციაზე, რაც ენობრივი მასალის დასწავლა-თარგმნისა და მასალის მექანიკური დაზეპირების გზით სწავლებას არ გულისხმობს. უცხოური ენის სწავლების ძირითად მიზანს დღეს კომუნიკაციური უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბება წარმოადგენს.  ეს ეხება ნებისმიერ უცხო ენას.

უნდა აღინიშნოს, რომ (2017 წლამდე არსებული) ეროვნული სასწავლო გეგმის უცხოური ენის სტანდარტი საერთო იყო ნებისმიერი უცხო ენისათვის, რომელიც შეიძლება სკოლაში ისწავლებოდეს. არ ჰქონდა მნიშვნელობა სწავლების დონეს, საათებისა და წლების რაოდენობას. არსებული სტანდარტი კი განსაზღვრავს  უცხოური ენის სწავლების წლის ბოლოს მისაღწევ შედეგებს სწავლების თითოეული საფეხურისათვის. მისი ახალი რედაქცია ორი ტიპის სტანდარტს გვთავაზობს: პირველი უცხოური ენისთვის (ინგლისური ენა)  და მეორე უცხოური ენისთვის (რუსული ენა, ფრანგული ენა, გერმანული ენა და სხვ.).  თუმცა ორივე შემთხვევაში,  უცხოური ენის სტანდარტი ენის ფლობის დონეების მიხედვითაა დაყოფილი. სტანდარტის საბაზო-საშუალო საფეხურებზე მოსმენისა და კითხვის მიმართულებებში აქცენტი სასწავლო პროცესში ავტენტური მასალის გამოყენებაზე კეთდება. მესამე ეტაპზე (საშუალო საფეხურზე) მოსწავლეებს მოეთხოვებათ ავთენტური, სხვადასხვა ჟანრისა თუ ტიპის, ლიტერატურული თუ ფუნქციური ტექსტების გაგება და გაანალიზება. აქ იგულისხმება შემეცნებითი გადაცემის, დებატების, ზეპირი გამოსვლის, რეპორტაჟის, ინტერვიუს, ტელეჟურნალის, ლექციის მოსმენა-გაგება. რაც შეეხება კითხვას, მოსწავლეს მოეთხოვება  წაიკითხოს და გაიგოს სხვადასხვა სახის შემეცნებითი ტექსტი (ისტორიის, კულტურის, არქეოლოგიის, გეოგრაფიის, ეკოლოგიის და სხვა სფეროდან),  საგაზეთო პუბლიკაციები მისთვის საინტერესო თემებზე (მაგ., ინტერნეტის/ მობილურის/მპ3-ის დადებითი და უარყოფითი მხარეები, უსაფრთხო სკოლა, როკმუსიკა, ჯანსაღი კვება, წიგნი, კომპიუტერი და სხვა),  ტექსტები (სამეცნიეროპოპულარული სტატია, ესე, საგაზეთო პუბლიკაცია, ბუკლეტი, რეპორტაჟი, ბიოგრაფია, ავტობიოგრაფია, მოგონება, დღიური როგორც ავტობიოგრაფიული ტექსტი) მხატვრული ტექსტი (მოთხრობა, ნოველა, მინიატურა, პოეზიის, თანამედროვე პროზის ნაწყვეტები).

  ავთენტური მასალის გამოყენება   დაკავშირებულია ენის სწავლების თანამედროვე მოთხოვნებთან, თუმცა ამ თემამ მეთოდისტებში   აზრთა   სხვადასხვაობა გამოიწვია. რუსული ენის სწავლების მეთოდიკაში ავთენტური მასალის ცნება არც ისე დიდი ხანია რაც გაჩნდა. ტერმინმა „ავთენტური მასალა“, ფაქტობრივად, ჩაანაცვლა ტერმინი „ორიგინალური მასალა“, რომელიც ადრე გამოიყენებოდა. ამას გარდა, მასალის ავთენტურობის ხარისხი წარმოადგენს სერიოზულ მეთოდურ პრობლემას. ავთენტურობის ასპექტის აღწერა სხვადასხვა მიდგომითაა შესაძლებელი.

ერთი მიდგომა განიხილავს  ავთენტურობას, როგორც სასწავლო პროცესის დახასიათებას, მიჯნავს ავთენტურობისა და ორიგინალის ცნებას. ამ მიდგომის თანახმად ორიგინალურად ითვლება  არასასწავლო მიზნით ენის გამოყენების ყველა  შემთხვევა. ავთენტურობა კი განიხილება, როგორც „შემთხვევა“ სწავლების პროცესში. მაგალითად, არ არის საკმარისი  მასწავლებელმა კლასში შემოიტანოს  სტატია ჟურნალიდან ან გაზეთიდან,  აუცილებელია, მან  ეს რესურსი ავთენტურად აქციოს. სწავლების პროცესში მასწავლებელმა უნდა მიაწოდოს ტექსტი არა როგორც სავარჯიშო, არამედ როგორც ავთენტური საკომუნიკაციო საშუალება, რაც მას კონკრეტულ გაკვეთილზე ბუნებრივი სიტუაციის შექმნის საშუალებას მისცემს.    მეორე მიდგომით, მასალის ავთენტურობა არ უარყოფს სასწავლო მიზნებისთვის სპეციალურად შექმნილ მასალას. არსებულ მრავალფეროვან მიდგომებს შორის  ავთენტური მასალის გამოყენების მეთოდიკა გულისხმობს ისეთი მასალის გამოყენებას, რომელიც უცხოენოვანის მიერ არის შექმნილი, მაგრამ გამოიყენება ყოველგვარი ცვლილებისა და სიტუაციის მორგებაზე ორიენტირების გარეშე.

თუ ქვემოთ წარმოდგენილი ავთენტური მასალის ჩამონათვალს დავაკვირდებით, დავრწმუნდებით, რომ  ის ესგ-ის უცხოური  სტანდარტის მოთხოვნებთან სრულ თანხვედრაშია:

  • ლიტერატურული, მუსიკალური, სახვითი ნაწარმოები, ფოლკლორი, ილუსტრაციები და სხვა;
  • პრაგმატული ხასიათის მასალები, როგორიცაა, განცხადება, ანკეტა-კითხვარი, ეტიკეტი, მენიუ, ანგარიში, ქვითარი, სარეკლამო განცხადებები, რომლებიც მოსწავლეს უცხოენოვან გარემოსთან ადაპტაციაში ეხმარება. რაც მეტად პროდუქტიულია, ვიდრე ნებისმიერი ტექსტის სახელმძღვანელოდან სწავლა.

პრაქტიკული მაგალითი.

წარმოგიდგენთ ერთ პატარა მაგალითს, რომელიც გაახალისებს და მოტივაციას აუმაღლებს თქვენს მოსწავლეებს და გაკვეთილს უფრო საინტერესოსა და შედეგიანს გახდის.

გაკვეთილის ჩასატარებლად დაგჭირდებათ ჯგუფებში დასარიგებელი სუპერმარკეტის ქვითრები. ქვითრის შერჩევისას ყურადება უნდა მიაქციოთ ნაყიდი პროდუქტების ჩამონათვალს, რომელიც, სასურველია, იყოს მრავალფეროვანი და არ შეიცავდეს  ალკოჰოლსა და სიგარეტს.

კლასი შესაძლებელია დაიყოს 5 ან 6 ჯგუფად, სადაც დაარიგებთ სუპერმარკეტის ქვითრებს.

მასწავლებელი მოსწავლეებს აძლევს შემდეგ დავალებას. ქვითარში ჩამოთვლილი პროდუქტების მიხედვით უნდა განსაზღვრონ, რამდენი ადამიანია ოჯახში? ვინ არის მყიდველი? რა პროფესიის ადამიანები? რა გემოვნება (გასტრონომიული) აქვთ  ან ნებისმიერი სხვა კითხვა, რომლის პასუხის მოძებნა შესაძლებელი. მათ თავიანთი მოსაზრება უნდა გაამყარონ არგუმენტებით; მასწავლებელმა, შესაძლოა, მოიფიქროს ნებისმიერი სხვა ტიპის  კითხვა, რომელიც აალაპარაკებს და ფანტაზიას გაუღვივებს მოსწავლეს. ჯგუფებს განუსაზღვროს დრო, რომ ისინი მოემზადონ საკუთარი ვერსიების წარსადგენად. საინტერესო ისაა, რომ ჯგუფებს ერთნაირი შინაარსის ქვითრები არ შეხვდებათ. ამიტომ ერთმანეთის მოსმენა არ იქნება მოსაბეზრებელი. ჯგუფების პრეზენტაციის შემდეგ, რაიმე კონკრეტული გრამატიკული კონსტრუქციის გამოყენების მიზნით, მასწავლებელმა შესაძლოა მისცეს კონკრეტული წერითი დავალება. მაგალითად, დაწერონ ადამიანის ან ოჯახის დახასიათება,  რაიმე ამბავი ან საყვარელი მენიუ, რის საშუალებასაც ქვითრის ჩამონათვალი მისცემს. სასურველია, ისეთი დავალების მიცემა, რომლის შესრულება დამოუკიდებლად შეეძლებათ. რა თქმა უნდა, მასწავლებელმა უნდა გაითვალისწინოს სწავლების საფეხური, დონე და ასაკობრივი ჯგუფი. ამ აქტივობის ჩატარება შესაძლებელია საშუალო საფეხურზეც. მასალის სირთულის გათვალისწინებით შესაძლებელია დავალების გართულება და შესაბამისი შეფასების კრიტერიუმების გამოყენებაც. ეს ძალიან მარტივად ჩასატარებელი აქტივობა გაახალისებს გაკვეთილს, მოსწავლეებს დაგროვილი ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენების საშუალებას მისცემს.

  საინტერესო და მნიშვნელოვანია ავტენტური  ვიდეო- და აუდიოვიზუალური რესურსის  გამოყენება. ეს შეიძლება იყოს ახალი ამბები, ამინდის პროგნოზი, საინფორმაციო განცხადებები სადგურებსა და აეროპორტებში და სხვ. ეს მასალა ფასეულია იმით, რომ წარმოადგენს თანამედროვე ენის ნიმუშს და ამავე დროს  ქმნის ყოველდღიურობის ილუზიას, რაც ხელს უწყობს მოსწავლის მოტივაციის ამაღლებას.

მეთოდური ლიტერატურის თანახმად, სასწავლო პროცესში ავთენტური მასალის გამოყენების უპირატესობები:

  • ავთენტური მასალის გამოყენება ენობრივ რეალობაში კომუნიკაციის ტოლფასია;
  • ავტენტური მასალის გამოყენებით მცირდება უცხოენოვანი რეალობის დამახინჯებისა და რეალობიდან მოწყვეტის საშიშროება;
  • აღწერილი იდეები და მოსაზრებები ასახავენ კონკრეტული საზოგადოების, კულტურის  რეალობას;

მეთოდისტებმა შეიმუშავეს ავთენტური სასწავლო ტექსტების პარამეტრები. მათი მოსაზრებით, ასეთი ტექსტები წარმოადგენს   ავთენტურ დისკურსს, რომელიც წარმოადგენს ბუნებრივი ლექსიკური ელემენტებისა და გრამატიკული ფორმების, სიტუაციების  ერთობლიობას.  ავთენტურ მასალას ისინი მიაკუთვნებენ პირად წერილებს, ანეკდოტებს, სტატიებს, რეკლამას, კულინარულ რეცეპტებს,  ზღაპრებს, სხვადასხვა ტიპის ტექსტებს. თუმცა, მიუხედავად, ასეთი ტიპის მასალის გამოყენების უპირატესობისა, ერთიანი ხედვა ამ მიმართულებით მაინც არ არის. არსებობს აზრი, რომ ხელისშემშლელი ფაქტორები ასეთი მასალის ხშირად გამოყენებისა არსებობს:

  1. ვიზუალური, ვერბალური და ხმოვანი ინფორმაციის დიდი რაოდენობა, რომლის მოცვა ერთი გაკვეთილის ფარგლებში რთულია;
  2. თემატური მრავალფეროვნება, რომელიც ყოველთვის არ არის თანხვედრაში ლექსიკურ მასალასთან;

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სასწავლო პროცესში  ავთენტური ვიდეომასალის გამოიყენება მნიშვნელოვანია საინფორმაციო, სამოტივაციო, სამოდელო, ინტეგრირებული და განმავითარებელი მიზნით. ავთენტური ვიდეომასალის შერჩევისას გასათვალისწინებელია ენობრივ-შინაარსობრივი და მოსწავლეთა მომზადების თანხვედრა, მასალის აქტუალობა, გახმოვანების ხარისხი, მხატვრული  გაფორმება. ეს ყველაფერი შესაბამისობაში უნდა იყოს სასწავლო მიზნებთან და ამოცანებთან. სასურველია, ყურადღება მიექცეს აუდიო და ვიდეომასალის სპეციფიკას, სოციოკულტურული შინაარსის გათვალისწინებას. ამასთანავე, შესაძლებელია არასასწავლო მიზნებისთვის შექმნილი ტექსტების გადამუშავება და ისე გამოყენება. ასეთი ტექსტები ლიტერატურაში მოხსენიებულია, როგორც ნახევრადავთენტური,  რედაქტირებული ავთენტური ტექსტი, ავთენტურთან მიახლოებული ან სასწავლო-ავთენტური ტექსტი. აქედან გამომდინარე, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ   თანამედროვე უცხოური ენის შესწავლისას სასურველი და ეფექტიანია ისეთი მასალის გამოყენება, რომელიც შერჩეულია კულტურული თავისებურებებისა და თანამედროვე ცოცხალი ენობრივი ნორმების გათვალისწინებით. არასწორი იქნება, მედიის როლის დაკნინება უცხოური ენის ათვისების საქმეში. მედიების გამოყენება სასწავლო პროცესში აიოლებს და სრულყოფს გაკვეთილს, მინიმუმადე დაჰყავს მშობლიური ენის გამოყენება, მრავალფეროვანი მეთოდებისა და ხერხების გამოყენების საშუალებას იძლევა და დადებითად მოქმედებს მოსწავლეთა მოტივაციაზე.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი