ორშაბათი, ოქტომბერი 20, 2025
20 ოქტომბერი, ორშაბათი, 2025

გლობალური პროტესტების მამოძრავებელი ძალები

ბოლო წლებში მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში ახალგაზრდების მიერ ორგანიზებული მასშტაბური საპროტესტო აქციები ხშირად ძალადობას, განადგურებასა და ზოგჯერ მთავრობების გადაყენებასაც იწვევს. კლიმატის კრიზისის გაუარესება, შეიარაღებული კონფლიქტების გამწვავება, სიმდიდრის უთანასწორობის ზრდა და სხვა გლობალური გამოწვევები ქმნის სოციალურ-პოლიტიკურ გარემოს, სადაც მთავრობები სულ უფრო ხშირად ხდებიან საზოგადოებრივი უკმაყოფილების სამიზნე.

კლიმატის ცვლილება გახდა ერთ-ერთი მთავარი მამოძრავებელი ძალა, რომელსაც ახალგაზრდები ქუჩაში გამოჰყავს. შვედეთში წარმოშობილი მოძრაობა Fridays for Future გავრცელდა მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში, მათ შორის გერმანიასა და აშშ-ში, სადაც ახალგაზრდები კლიმატის დაცვისთვის მკაცრ ზომებს ითხოვენ.

პროტესტების კიდევ ერთი მიზეზია მიმდინარე ომებზე და აგრესიაზე რეაქცია. დემონსტრანტები ითხოვენ საერთაშორისო სამართლის პატივისცემას, ადამიანის უფლებების დარღვევებზე პასუხისმგებლობის დაკისრებასა და მშვიდობიანი მოსახლეობის დაცვას. მაგალითად, უკრაინისა და ღაზას მხარდამჭერი მსვლელობები ამ მოთხოვნების გამოხატულებაა.

ეკონომიკური სირთულეები და სოციალური უთანასწორობა პროტესტების მუდმივი მამოძრავებელი ძალებია. ცხოვრების მზარდი ხარჯები, ხელფასების სტაგნაცია და სოციალური დახმარებების შემცირება მრავალი დემონსტრაციის საფუძველია. 2023 წელს საფრანგეთში საპენსიო რეფორმის წინააღმდეგ მილიონობით ადამიანი გამოვიდა ქუჩაში, რამაც ეს მოძრაობა ბოლო ათწლეულების ერთ-ერთ უდიდეს სოციალურ პროტესტად აქცია.

2025 წლის სექტემბერში მადაგასკარში წყლისა და ელექტროენერგიის მიწოდების შეფერხებით გამოწვეულმა არეულობამ 22 ადამიანის სიკვდილი და 100-ზე მეტის დაშავება გამოიწვია, რის შედეგადაც პრეზიდენტმა ანდრი რაჯოელინამ მთავრობა დაითხოვა. არასამთავრობო ორგანიზაცია Visions of Humanity აღნიშნავს, რომ სოციალური მედიის აქტიური ახალგაზრდები ხელმძღვანელობენ ამ პროტესტებს, ითხოვენ ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებას, ანგარიშვალდებულებასა და კორუფციასთან ბრძოლას.

ნეპალში სექტემბრის დასაწყისში გამართულმა მასშტაბურმა პროტესტებმა, რომლებმაც 70-ზე მეტი ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა და ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის გადადგომა გამოიწვია, პოლიტიკური ელიტის მდიდრული ცხოვრების სტილისადმი საზოგადოების განრისხება გამოიწვია. დემონსტრანტებისთვის ეს პოლიტიკოსები და მათი შვილები -ე.წ. „ნეპო ბავშვები“ – ღრმად ფესვგადგმული კორუფციის სიმბოლოებად იქცნენ.

აზია გახდა ახალგაზრდების მიერ ორგანიზებული პროტესტების ეპიცენტრი. 2024 წლის ივლისში ბანგლადეშში მასშტაბური არეულობა მოჰყვა სამთავრობო სამსახურებში კვოტების სისტემის წინააღმდეგ გამართულ პროტესტებს. ძალადობრივი ჩახშობის შედეგად 1000-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა, ხოლო პრემიერ-მინისტრი შეიხ ჰასინა გადადგა და ქვეყნიდან გაიქცა. ანალოგიური პროტესტები გაიმართა ინდონეზიასა და ფილიპინებში, სადაც ახალგაზრდები ეკონომიკური შესაძლებლობების ნაკლებობას, კორუფციასა და პოლიტიკოსების პრივილეგიებს აპროტესტებდნენ.

აზიაში პროტესტების ერთ-ერთი გამორჩეული სიმბოლოა იაპონური ანიმედან One Piece აღებული დროშა, რომელზეც გამოსახულია თავის ქალა ჩალის ქუდით. ამ ანიმეში დროშა იმ ჯგუფის სიმბოლოა, რომლებიც ხელისუფლების ავტორიტულ მმართველობას უპირისპირდებიან. ისეთ ქვეყნებში, როგორებიცაა ინდონეზია, ფილიპინები და ნეპალი, ახალგაზრდა დემონსტრანტებმა ეს სიმბოლო  აიტაცეს, როგორც წინააღმდეგობისა და უსამართლობის წინააღმდეგ ბრძოლის გამოხატულება.

ფილიპინები, კორუფციის წინააღმდეგ გამართული საპროტესტო აქცია

ახალგაზრდების პროტესტები ასევე გაიმართა კენიაში, სერბეთში, პერუსა და მაროკოში. მაროკოში მოძრაობა GenZ 212 აკრიტიკებს მაღალ უმუშევრობას, განათლებისა და ჯანდაცვის სისტემების ცუდ მდგომარეობას, მთავრობის უგულებელყოფასა და კორუფციას.

Generation Z -ის პროტესტები მსოფლიოში

ქვეყნები, სადაც 2024–2025 წლებში ახალგაზრდების (Generation Z) მიერ ორგანიზებული მასშტაბური პროტესტები გაიმართა.

სახელმწიფოების ერთ-ერთი ყველაზე თვალსაჩინო პასუხი პროტესტებზე ფიზიკური ძალის გამოყენებაა, რაც ხშირად პოლიციის ან სამხედრო ძალების მიერ ჩახშობას გულისხმობს. ამან შეიძლება გამოიწვიოს დაშავებები, დაკავებები და, ზოგ შემთხვევაში, მსხვერპლიც. მაგალითად, 2024 წლის აგვისტოში ნიგერიაში, End Bad Governance მოძრაობის ფარგლებში გამართული პროტესტების დროს, სულ მცირე 24 დემონსტრანტი დაიღუპა.

გარდა ფიზიკური ძალისა, მთავრობები სულ უფრო ხშირად მიმართავენ ციფრულ რეპრესიებს, რათა შეზღუდონ პროტესტის იდეების გავრცელება. სოციალური ქსელების ბლოკირება ან ინტერნეტზე წვდომის შეზღუდვა ართულებს დემონსტრანტების კომუნიკაციასა და მხარდაჭერის მობილიზებას.

პროტესტებს შეუძლიათ ცვლილებების გამოწვევა, რადგან ისინი საზოგადოებრივ ყურადღებას ამახვილებენ მნიშვნელოვან პრობლემებზე. თუმცა, რეალური ცვლილებები, როგორც წესი, მაშინ ხდება, როდესაც პროტესტები მასშტაბურია, მოიცავს სხვადასხვა სოციალურ ჯგუფს და სარგებლობს ფართო მხარდაჭერით. მშვიდობიანი დემონსტრაციები ხშირად უფრო სერიოზულად აღიქმება, ვიდრე ძალადობრივი აქციები. თუმცა, პრაქტიკაში, პროტესტები უფრო ხშირად განიხილება, როგორც საშუალება ცვლილებების მისაღწევად, ვიდრე თავისთავად მიზანი.

გამოყენებული ინტერნეტგვერდები: https://www.visionofhumanity.org/the-rise-and-spread-of-gen-z-protests/ ; https://www.statista.com/chart/35230/countries-where-large-scale-youth-led-protests-have-taken-plac/ ; https://www.statista.com/topics/13775/protests-worldwide/#topicOverview

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“