თანამედროვე ქართველ მკითხველს, ხშირ შემთხვევაში, უჭირს იმის გააზრება, რომ პოეზია, ისევე, როგორც – პროზა, მხატვრული ლიტერატურის ჟანრია და, რომ პოეტმა, ისევე, როგორც – პროზაიკოსმა, შეიძლება, ლექსის საშენი მასალა – განწყობა, ფაბულა და ამბავი – გამოიგონოს. თუ ფეისბუქზე განათავსე პროზაული ტექსტი, რომელიც, მაგალითად, ასე იწყება: “ჩემი ცოლი უნდა მოვკლა” – ეგ არაფერი, არავის ექნება რეაქცია, მაგრამ თუ ლექსს დაიწყებ იმავე სიტყვებით, შეიძლება, ვიღაცამ 112-ში დარეკოს. ანუ, რაც ლექსში წერია, უცდომელ რეალობადაა მიღებული. ამ პრიმიტიული მიდგომით არა მარტო მკითხველები, არამედ ხშირად ის ხალხიც სცოდავს, ვისაც პოეტობაზე აქვს პრეტენზია, თვალის დაუხამხამებლად მიაკერებენ “ყალბის” იარლიყს ყველა ლექსს, სადაც საჩინოა, რომ ავტორის ემპირიული იმპულსი ვერ იქნებოდა შთაგონების წყარო. ანუ, მათი გაგებით, ყოველი ლექსის უკან მხოლოდ და მხოლოდ ავტორის თავს გადამხდარი სუგესტიური ნაპერწკალი უნდა კიაფობდეს. ეს მიდგომა, იმასთან ერთად, რომ მცდარია, მსოფლიო ლირიკული პოეზიის ისტორიის და კონტექსტის აბსოლუტური უცოდინრობაა შუმერული, ეგვიპტური თუ ძველბერძნული ლირიკიდან მოყოლებული – დღემდე. ლირიკული (ან – ლირიკულ-ეპიკური ან – წმინდად ნარატიული) ლექსის ვიტალურობას ის კი არ განსაზღვრავს, ლექსში დამუშავებული თემა უშუალოდ ავტორის განცდაა, მას გადახდა, სხვას გადახდა თუ, საერთოდაც, გამოიგონა – ლექსის სიცოცხლისუნარიანობას ის განსაზღვრავს, რამდენად მოახერხა პოეტმა კონკრეტული თემის უტილიზაცია, საკუთარი განცდების სამჭედლოში მისი გამოწრთობა და ექსპრესიულ-ემოციურად მისი დამუხტვა, ესაა სწორედ პოეტის ხელობის და ხელოვნების მთავარი გამოწვევა და ალქიმიური მხარე და ამას ჭეშმარიტი პოეტი ყოველთვის ახერხებს.
ფეისბუქზე თუ ლიტერატურულ საიტებზე განთავსებულ ჩემს ლექსებზე მე მახსოვს, მაგალითად, არაერთი ასეთი კომენტარი: “ვიტირე… ნამდვილი ამბავია?!” ასეთ კომენტარებს არასდროს ვპასუხობ, მაგრამ ჩემთვის გამეფიქრება ხოლმე: შე კაი ადამიანო, თუ პოეტურმა ტექსტმა აგაღელვა, რა მნიშვნელობა აქვს, ნამდვილია ეს განცდა, ეს ამბავი, თუ – ფიქციაა?! მე ხომ ჩემი, როგორც პოეტის, იმხელა ემოციით დავმუხტე ლექსი, რომ შენი ატირება შევძელი?! მეტი რა უნდა შეძლოს მხატვრულმა ნაწარმოებმა?! (“მხატვრული რეოლობა უფრო ამაღელვებელია, ვიდრე თვით რეალობა (პარაფრაზია. – ბ. ა. ) ” – ამ თეზას ზოგი ბელინსკის მიაწერს, ზოგი – ბორხესს, თუმცა ასპროცენტიანი კია.)
მკითხველის და ზოგიერთი ავტორის ცნობიერებაში გაბატონებული ხსენებული პრიმიტიული პარადიგმა ქართული პოეზიის თემატური შეზღუდულობით და მონოქრომულობით არის შთაგონებული: მეოცე საუკუნის ქართული ლირიკის მეინსტრიმულმა ხაზმა საბოლოოდ გაამყარა და დააბეტონა ეგოცენტრიზმი და ნარცისიზმი, უალტერნატივო გახადა “ლირიკული მეს” პრიმატი, თითქოს პოეტის მცირებალიან, ინტერნალურ რყევებზე უფრო საინტერესო თემების შერჩევა არ შეიძლებოდეს პოეტური ზუმირებისთვის. ლირიკა, რა თქმა უნდა, ადამიანის სპირიტუალური და ინტროსპექციული სამყაროს ტექსტუალური პროექციაა, მაგრამ ამ ყველაფრის მოხერხება იმაზე გაცილებით მრავალფეროვანი პერსპექტივებით და რაკურსებით არის შესაძლებელი, ვიდრე პოეტის შეზღუდული “ლირიკული მეა”, ცხადია, პოეტური ტექსტის ცენტრში ყოველთვის პოეტის პერსონა დგას, მაგრამ, ხშირ შემთხვევაში, მის ბანალურ განცდებზე საინტერესო მისეული იმაგინაცია, ობსერვაცია და გამტარობაა. ისე არ მინდა, გამომივიდეს, თითქოს მეოცე საუკუნის ქართულ პოეზიას ვაკრიტიკებ – არამც და არამც, თემატური მონოქრომულობის მიუხედავად, ეს უდიდესი და უნიკალური პოეზიაა, მაგრამ ქართული ლექსი თემატურად უნდა გაფართოვდეს და მეოცე საუკუნის მეორე ნახევრის ცალკეული პოეტების შემოქმედებიდან მოყოლებული, სწორედ აქეთკენ მიდის (ყოველ შემთხვევაში – უნდა წავიდეს) ქართული პოეზია.
პ. ს. ისე, იმ პოეტებს, რომლებსაც მხოლოდ ემპირიული განცდების ტექსტუალური რეალიზება ჰგონიათ “ჭეშმარიტი პოეზია”, შევახსენებ, რომ გალაკტიონის ადრეული, საუკეთესო პერიოდის ლირიკული შედევრების სრული უმეტესობა არა – პირადი, არამედ წიგნისმიერი შთაგონებით არის დაწერილი და, მაგალითად, ქართული ლირიკის ერთ-ერთ უდიდეს შედევრში, რომელსაც ჰქვია <შემოდგომა “უმანკო ჩასახების” მამათა სავანეში>, ნახსენები მამათა სავანე, როგორც ამბობენ, საერთოდ არ არსებობს.
