დაწყებით საფეხურზე უმნიშვნელოვანესი ადგილი უჭირავს კითხვის სწავლების პროცესს. კითხვის უნარის დაუფლება ხუთი ძირითადი უნარის განვითარებას მოითხოვს. ეს კომპონენტებია: ფონოლოგიური უნარ-ჩვევები, ანბანის ცოდნა, ლექსიკური მარაგი, გაწაფული/გამართული კითხვა, გაგება-გააზრება. პირველკლასელ მოსწავლეთა ნაწილი განსაკუთრებულ სირთულეებს აწყდება დეკოდირება-კოდირების პროცესში. ამიტომ, მიზნად დავისახე ისეთი პროექტის განხორციელება, რომელიც, ერთი მხრივ, მოსწავლეებს დაეხმარებოდა ქართული ანბანის შესწავლა-განმტკიცებასა და კოდირება-დეკოდირების უნარების განვითარებაში, მეორე მხრივ კი – ანბანის, როგორც კულტურული მემკვიდრეობის, მიმართ ცნობიერების ამაღლებაში.
პროექტის ფარგლებში დაგეგმილი აქტივობებით ხელს შევუწყობთ საგანთა ინტეგრაციას, კლასების დამეგობრებას, თანამშრომლობას. პროექტი ოქტომბრიდან აპრილის ჩათვლით, მოიცავს ბევრ სახალისო აქტივობას და ეხმარება მოსწავლეებს კითხვის სწავლის პროცესში.
- პროექტის სახელი – მხიარული ანბანი
კლასი: 1-ელი კლასი,
- პროექტის მიზანი
- მოსწავლეების მიერ დეკოდირება-კოდირების უნარების განმტკიცება (ანბანური პრინციპის გაგება და გამოყენება; სიტყვების/წინადადებების წაკითხვა);
- კულტურული მემკვიდრეობის მიმართულებით მოსწავლეთა ცნობიერების ამაღლება;
- თანამშრომლობითი, შემოქმედებითი უნარების განვითარება.
- აქტივობები
ოქტომბერი. აქტივობა.1. ანბანის სამყაროში
მასწავლებელი მოსწავლეებს აწვდის ინფორმაციას პროექტის – „მხიარული ანბანის“ დაწყების შესახებ. პროექტის დაწყების დღე ემთხვევა დედა ენის დღეს (ან მომდევნო დღეს). მოსწავლეთა მოტივაციის გაზრდის მიზნით, პროექტის დაწყების აღსანიშნად მასწავლებელი მოსწავლეებს სიმბოლურად საჩუქრად გადასცემს ანბანს და მიულოცავს ანბანის სამყაროში მოგზაურობის დაწყებას. ასევე, ყურადღებას გაუმახვილებს მერხზე დაკრულ ანბანზე (ანბანის მინი-ვერსია მასწავლებელს წინასწარ უნდა ჰქონდეს დაკრული ყველა მოსწავლის მერხზე) და სთხოვს, შემოხაზონ ახლად ნასწავლი ასო-ბგერები: „ა” და „ი”. (ყოველი ახალი ასო-ბგერის შესწავლისას მასწავლებელი დაავალებს მოსწავლეებს, მოძებნონ და შემოხაზონ მოცემული ასო თავიანთ ანბანში).
შემდეგ ეტაპზე მასწავლებელი წინასწარ გამზადებული წებოვანი ასო-ბგერებით ააწყობინებს მოსწავლეებს სიტყვებს და ეხმარება მათ მის პერანგზე მიმაგრებაში. თამაშობენ მოსწავლეების მონაწილეობით წინადადების „აი იას“ აწყობას.
აქტივობა 2. ლაბირინთი
მასწავლებელი მოსწავლეებს გააცნობს სიცილაკს და უხსნის, რომ მას უნდა დაეხმარონ ლაბირინთიდან თავის დაღწევაში. ამისათვის ყოველი შესწავლილი ასო-ბგერა უნდა დაამატონ ლაბირინთში და სიცილაკიც თითო ნაბიჯით წინ გადაადგილდება.
რესურსი საანბანე პერიოდის განმავლობაში კლასში თვალსაჩინო ადგილას უნდა იყოს გამოკრული. მოსწავლეები ეხმარებიან სიცილაკს ლაბირინთიდან თავის დაღწევაში. ამისთვის ყოველ შესწავლილ ასო-ბგერას მასწავლებელი ამატებს ლაბირინთს და სიცილაკიც ერთი ნაბიჯით წინ წაიწევს.
რესურსი მასწავლებელს შეუძლია გამოიყენოს სხვა აქტივობებშიც, მაგალითად, წინარე ცოდნის გააქტიურებაში. მაგ.: მოდით, გავიხსენოთ, რომელი ასო-ბგერები ვისწავლეთ? დღეს რომელი უნდა შევისწავლოთ? რომელი ასო-ბგერა არ დაგვიმატებია ჯერ ლაბირინთში? რომელ ასო-ბგერაზე დგას სიცილაკი? დაასახელე ეს ასო-ბგერა? რომელი სიტყვები იწყება მითითებულ ასოებზე.
მასწავლებელი მოსწავლეებს ჰპირდება, რომ ყველა ასო-ბგერის შესწავლის შემდეგ, ლაბირინთიდან გამოსული სიცილაკი, მადლიერების ნიშნად მოსწავლეებს შესთავაზებს სახალისო აქტივობას. იხ. აქტივობა ჯადოსნური ასოები.
ნოემბერი. 3. ბოსტნეულით ასოების აწყობა
პროექტის ფარგლებში მოსწავლეები გაეცნობიან ბოსტნეულს და ახლად შესწავლილ ასო-ბგერებს (ა, ი, ო, ს, ხ, თ) წარმოადგენენ ბოსტნეულის გამოყენებით. ბარათებზე ნასწავლი ასოები წერია. შემთხვევითობის პრინციპით მოსწავლეები იღებენ ერთ ბარათს და სურვილის მიხედვით ირჩევენ იმ ბოსტნეულს, რომლის საშუალებითაც ააწყობენ ასოებს.
ნოემბერი. აქტივობა 4. ხილით ასოების აწყობა
პროექტის ფარგლებში მოსწავლეები გაეცნობიან სხვადასხვა სახის ხილს. ამჯერად, მუშაობენ ჯგუფებში. მასწავლებელი ჯგუფს მიაწოდებს სიტყვას, რომელიც უნდა წარმოადგინონ ხილის საშუალებით. ჯგუფის თითოეული წევრი წარმოადგენს თითო ასოს და საბოლოდ დგება სიტყვა.
დეკემბერი. აქტივობა 5. მხიარული ვიქტორინა
პირველი სემესტრის შეჯამების მიზნით კლასში ჩატარდება „მხიარული ვიქტორინა“. ვიქტორინა შედგება რამდენიმე ტურისგან. ვიქტორინის დასასრულ თითოეულ გუნდს დაევალება, შერჩეულ მუსიკაზე შეასრულოს ცეკვა. მოპოვებული ქულები გადაიცვლება სიცილაკებზე, რომლებსაც გაინაწილებენ გუნდის წევრები. თითოეული მონაწილე კი დაჯილდოვდება ბუშტით.
იანვარი. აქტივობა 6. სტუმრად ბიბლიოთეკაში
პროექტის ფარგლებში მოსწავლეები ესტუმრებიან სკოლის ბიბლიოთეკას, ბიბლიოთეკარისგან მოისმენენ მინი-ლექციას ბიბლიოთეკაში ქცევის წესებზე. წაიკითხავენ საანბანე ტექსტებს. კლასში დაბრუნებულებს კი მასწავლებელი ესაუბრება ანბანის, როგორც კულტურული ძეგლისა და მისი მოფრთხილების, დაცვის შესახებ. თუ შესაძლებელია, აჩვენებს ი.გოგებაშვილის დედაენის პირველ გამოცემას.
თებერვალი. აქტივობა 7. ჯადოსნური ასოები.
ანბანის ყველა ასო-ბგერის დასასრულ სიცილაკიც დააღწევს თავს ლაბირინთს. მადლიერების ნიშნად მოსწავლეებს შესთავაზებს სახალისო აქტივობას. მოსწავლეები ხმამაღლა ამბობენ თავიანთ საყვარელ ასო-ბგერას, შემდეგ კი სპეციალური მარკერით წერენ თეფშზე. თეფშს ფრთხილად წყალში ათავსებენ. ასოები იწყებენ წყლის ზედაპირზე ცურვას.
https://www.youtube.com/watch?v=RrfBKTBzfik
თებერვალი. აქტივობა 8. მარცვლეულითა და ხილით სიტყვების აწყობა
პროექტის ფარგლებში, ამჯერად მარცვლეულითა და პარკოსნებით მოსწავლეები ერთ- და ორმარცვლიანი სიტყვებს აწყობენ.
მარტი. აქტივობა 9. მხიარული ანბანი და დედის დღე
ანბანის ყველა ასო-ბგერის შესწავლის შემდეგ მოსწავლეები ამზადებენ მისალოც ბარათებს, ნახატებს დედებისა და სასკოლო საზოგადოებისთვის.
მოსწავლეები ყვავილებითა და მისალოცი ბარათებით მიულოცავენ სასკოლო საზოგადოებას გაზაფხულის შემობრძანებასა და დედის დღეს. კაბინეტში სტუმრობენ დირექციას, სკოლის ექიმს, მანდატურებს, ბიბლიოთეკარს, ტექპერსონალს, პარალელური კლასების მასწავლებლებს მიულოცავენ დედის დღეს და გადასცემენ ყვავილებსა და ნახატებს.
მარტი. აქტივობა 10. სკოლების დამეგობრება
პროექტის ფარგლებში ვუმეგობრდებით სხვა სკოლის დაწყებითი კლასების მოსწავლეებს. სასურველია, არ იყვნენ პირველკლასელები. ისინი მოამზადებენ გაცნობითი ხასიათის წერილებს და უგზავნიან კონკრეტულ პირველკლასელს. (ამაზე მასწავლებლები წინასწარ თანხმდებიან, რათა არცერთი მოსწავლე არ დარჩეს წერილის გარეშე). პირველკლასელებიც დიდი მოლოდინითა და ინტერესით ელიან წერილებს. შემდეგ კი თვითონაც ამზადებენ საპასუხო წერილებს. შესაძლებელია მოსწავლეთა ემოციები წერილის მიღების პროცესში ავსახოთ ვიდეოზე. დამეგობრებულ კლასებს შორის წერილების წერა გაგრძელდება მომდევნო კლასებშიც.
აპრილი. აქტივობა 11. ანბანის წიგნის შექმნა
ფორმატზე თითო მოსწავლე წარმოადგენს თითო ასო-ბგერაზე საანბანე გვერდს.
მშობლების ჩართულობით, მოსწავლეები წინასწარ განსაზღვრულ ასო-ბგერას გააფორმებენ სხვადასხვა საშუალებით: მძივებით, პლასტილინით, ნაჭრებით, ფერადი და ბრჭყვიალა ქაღალდებით. მოსწავლემ უნდა ჩააკრას ან დახატოს წიგნში შესაბამის ასო-ბგერაზე დაწყებული საგნების ფოტოები და ისწავლოს ლექსი შესაბამის ასო-ბგერაზე.
14 აპრილს მოეწყობა „ანბანის წიგნის“ პრეზენტაცია. მოსწავლეები წაიკითხავენ ლექსებს, გააკეთებენ თავიანთი საანბანე გვერდის პრეზენტაციას. ნამუშევრები აიკინძება და დამზადდება ხელნაკეთი „ანბანის წიგნი“.
პროექტის მდგრადობა
პროექტი მდგრადია, რადგან ყოველ 14 აპრილს კლასში დედაენის დღეს აღვნიშნავთ. გავაგრძელებთ მეგობარ სკოლასთან თანამშრომლობას. ანბანის, როგორც კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ ვგეგმავთ ახალ პროექტებს.
პროექტის შეფასების რუბრიკა
მოსწავლეთა თვითშეფასების კითხვარი
მოსწავლის სახელი, გვარი ————————————————————
| კრიტერიუმები |
|
 |
 |
| მოცემულ დავალებებს კარგად გავართვი თავი. |
|
|
|
| ვთანამშრომლობდი სხვა მოსწავლეებთან. | |||
| შემიძლია სხვადასხვა მასალისგან ასო-ბგერების აწყობა. | |||
| შემიძლია ასო-ბგერებზე საანბანე გვერდის დამზადება. |
