შემაჯამებელი დავალება და  სწავლების პროცესი ბიოლოგიაში

შეჯამებითი დავალებები მოსწავლეებს საშუალებას აძლევს, წარმოაჩინონ ის ცოდნა და უნარ-ჩვევები, რომლებიც მათ შეიძინეს სასწავლო პროცესის განმავლობაში. ამ დავალებების მეშვეობით მასწავლებელს შეუძლია უფრო სრულყოფილად და ობიექტურად შეაფასოს მოსწავლეთა მიღწევები და პროგრესი.

სწავლის პროცესის ანალიზი – შეჯამებითი დავალებები ეხმარება მასწავლებელს გააანალიზოს, რამდენად ეფექტიანი იყო სასწავლო მეთოდები და მასალები. თუ მოსწავლეები წარმატებით ასრულებენ დავალებებს, ეს მიანიშნებს, რომ სწავლების პროცესი კარგად მიმდინარეობდა. თუ არა, მასწავლებელს შეუძლია შესაბამისი კორექტივები შეიტანოს მომავალი გაკვეთილებისთვის.

ცოდნის კონსოლიდაცი – მოსწავლეებს ეხმარება  საკითხის ჰოლისტურ გააზრებაში. ის აძლევს მათ საშუალებას, გააცნობიერონ და გააძლიერონ შესწავლილი მასალა, რაც უზრუნველყოფს  ცოდნის გამოყენებას.

კრიტიკული და შემოქმედებითი აზროვნება – შემაჯამებელი დავალებები ხშირად მოითხოვს მოსწავლეებისგან  კრიტიკულად და შემოქმედებითად იფიქრონ, დააკავშირონ სხვადასხვა ცოდნა და ინფორმაცია, გადაჭრან პრობლემები და წარმოაჩინონ ახალი იდეები.

სწავლის მოტივაცია – როდესაც მოსწავლეები იციან,  მათი ნამუშევარი რა კრიტერიუმებით  შეფასდება, ისინი უფრო მოტივირებული არიან, რომ ისწავლონ და ყურადღებით იყვნენ სასწავლო პროცესში.

მოსწავლეთა დამოუკიდებლობა – შემაჯამებელი დავალებები ხშირად მოითხოვს მოსწავლეებისგან დამოუკიდებლად მუშაობას, რაც ეხმარება მათ განვითარებაში, უვითარებს მათ  პასუხისმგებლობის გრძნობას და მოტივაციას სწავლის მიმართ.

 ცოდნის გრძელვადიანი დამახსოვრება – როდესაც მოსწავლეები ცოდნას აქტიურად იყენებენ პრაქტიკულ დავალებებში,  ამ ცოდნას ინარჩუნებენ გრძელვადიან პერსპექტივაში.

მინდა გაგიზიაროთ შემაჯამებელი დავალების პირობა ბიოლოგიაში, რომელიც მოსწავლეს აძლევს არჩევანის საშუალებას.

მიზანი: მოსწავლემ გაიაზროს საჭმლის მომნელებელი სისტემის სტრუქტურა და ასევე იმსჯელოს როგორ შეესაბამება საჭმლის მომნელებელი სისტემის ორგანოების აგებულება მის ფუნქციებს, აღწეროს ფერმენტების როლი საკვების დამუშავებაში.

კომპლექსური დავალების პირობა – წარმოიდგინე  რომ  პაწაწინა ფერმენტი ხარ, სახელად ,,ამილაზა’’, რომელიც საჭმლის გადამამუშავებელ ფაბრიკაში მუშაობს. შენთან ერთად მუშაობენ შენი მეგობარი ფერმენტებიც (მაგ ,ლიპაზა, პროტეაზა და სხვები) .ისინი თავდაუზოგავად შრომობენ, რომ საკვები ზედმიწევნით კარგად გადამუშავდეს. გაეცანი საჭმლის მომნელებელი სისტემის აგებულებასა და ფუნქციებს, კვების თავისებურებებს და  აღწერე  ერთი სამუშაო დღე საკვების მიღებიდან მის საბოლოო გადამუშავებამდე. პრეზენტაცია წარმოადგინე PP-ის სახით ან ან მატერიალური სახით ან მულტიმედიის სახით.

ამ შემაჯამებელი   დავალების პირობის შესაბამისად მოსწავლემ შეიძლება მოამზადოს: პრეზენტაცია,მოდელი, ვიდეო, პოსტერი, ინფოგრაფიკა.

პრეზენტაცია – მოსწავლეებმა უნდა შექმნან პრეზენტაცია, რომელიც აჩვენებს საჭმლის მომნელებელი სისტემის სტრუქტურას (ორგანოების აგებულება და მდებარეობა) და აღწერს, თუ როგორ შეესაბამება თითოეული ორგანოს აგებულება მის ფუნქციას.

 მოდელი – მოსწავლეებმა შეიძლება შექმნან საჭმლის მომნელებელი სისტემის მოდელი, რომელიც აჩვენებს სისტემის ძირითად ორგანოებს (მაგალითად, პირის ღრუ, საყლაპავი, კუჭი, წვრილი ნაწლავი, მსხვილი ნაწლავი).

საჩვენებელი ვიდეო – მოსწავლეებმა შეიძლება შექმნან ან მოძებნონ მოკლე ვიდეო, რომელიც ხსნის ფერმენტების როლს საკვების დამუშავებაში და ინტეგრირებენ მას პრეზენტაციაში.

წერილობითი რეფლექსია – მოსწავლეებმა უნდა დაწერონ მოკლე რეფლექსია, რომელშიც ისინი აღწერენ, რა ისწავლეს ამ დავალებიდან, როგორ ესმით საჭმლის მომნელებელი სისტემის ფუნქცია და ორგანოების როლი.

ამ ტიპის დავალებები ეხმარება მოსწავლეებს უკეთ გააცნობიერონ საჭმლის მომნელებელი სისტემის ფუნქცია, ორგანოების აგებულება და ფერმენტების როლი, ამავდროულად ამ დავალებაზე მუშაობისას მოსწავლეს განავუვითარებს კრიტიკულ აზროვნებას, ანალიზისა და პრეზენტაციის უნარებს.

აქვე გიზიარებთ ერთ-ერთი მოსწავლის მიერ მომზადებულ ვიდეომასალას.

აქ არის SOLO ტაქსონომიის შეფასების ცხრილი საჭმლის მომნელებელი სისტემის  შემაჯამებელი დავალებისთვის:

შემაჯამებელი დავალებები ბიოლოგიის სასწავლო პროცესში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ, რადგან ის ეხმარება მასწავლებლებს და მოსწავლეებს შეაფასონ და გააანალიზონ სასწავლო პროცესის შედეგები. ისინი უზრუნველყოფენ ცოდნის კონსოლიდაციას, კრიტიკულ და შემოქმედებით აზროვნებას, მოტივაციას და დამოუკიდებლობის განვითარებას, რაც მთლიანობაში აუმჯობესებს სწავლა-სწავლების ხარისხს.