სერგო კლდიაშვილის მოთხრობები
დიდებული მამის საამაყო შვილია სერგო კლდიაშვილი. საამაყო იმიტომ, რომ სრულიად დამოუკიდებელი „ნიშა“ აქვს ქართულ მწერლობაში, განუმეორებელი და არა სახელოვანი დავით კლდიაშვილის „ჩრდილში“ მყოფი.
სერგო კლდიაშვილის შემოქმედებაში ყოფა თუ ყოფიერება მოზაიკურია, ანუ სურათებად, ამბებად დაყოფილი, თუმცა ამ მრავალსახეობრიობასა და უთვალავ ფერში, ერთი მთავარი აზრობრივი ვექტორია, რომელიც ყოფიერების არსის ამოცნობისკენაა მიმართული. წუთისოფლის „შარადის“ ამოსაცნობად მწერალი საკუთარ „სამზარეულოში“ შეგვახედებს: „სატანამ გათვალა ალბათ ის წუთი, როცა მოთხრობის წერას იწყებ. ზოგჯერ იმდენ საზრუნავს გაგიჩენს, სასოწარკვეთილება შეგიპყრობს და კალამს აგერაც ხელიდან გაგადებინებს. იძულებული ხარ მრავალი ეკლიანი ბილიკი გააკეთო სიტყვების ტევრში, სანამ სწორი ტონის მიმცემ პირველ სტრიქონს მიაგნებდე! ხოლო თუ ბოლოს ბედმა გაგიღიმა, ლხენა მოგეცა, შვებით ამოისუნთქავ, სტრიქონი სტრიქონს წაებმება და ისღა დაგრჩება, მათ დინებას გაჰყვე“ (47). მოკლედ, შემოქმედებითია და ძიებით სავსე არა მარტო ამსოფლიური ცხოვრების ხილული თუ მოსახილველი ბილიკების ძიება სერგო კლდიაშვილის მიერ, არამედ მისი სამწერლობო მექანიზმებიც, რომლებითაც ცხოვრების ინდივიდუალური მსოფლმხედველობა თუ მოდელი გადმოიცემა მხატვრული ფორმით…
„მაიკო“
მოთხრობაში ბავშვის სიმარტოვე „შემოგვცქერის“. თხრობა 6 წლის „ვაჟკაც გოგონაზეა“, იმავე „დახატულაზე“, რომელიც მთელი დღე სახლშია, პატიმარივით და დედის სამსახურიდან დაბრუნებას სევდიანად ელის („ექვსი წლის გოგონა და მოწყენა!“). ისიც გულს სარკესთან საუბარსა და თოჯინა მზექალაზე ზრუნვას აყოლებს. თუმცა ბავშვს სოფელში წაიყვანენ და ავტორის (პატარის შემთხვევითი სატელეფონო მოსაუბრის) წარმოსახვაში მან უნდა ნახოს ყოველივე ის, რაც აქამდე ზღაპრების წიგნში ამოეკითხა: ფუტკრები ყვავილზე, პეპელა, ეზოს კორდი, ცა – უკიდეგანო ლურჯი სივრცე, რომელიც ასეთი განსხვავებული იქნება ქალაქური ცის სიფერმკრთალისგან. ანუ ბავშვი უნდა მიხვდეს, წესით, რა არის ნამდვილი სიხარული, თავისუფლება, მან უნდა დაიბრუნოს წართმეული ბავშვობა. ქალაქში ჩამოსულს კი საჩუქარი ელის ჭაღარა სატელეფონო ნაცნობისგან (მწერლისგან).
„მინდვრის ყვავილი“
მოთხრობა ტელეგრაფისტზეა, სახელად სანდრო მინდიაშვილი, რომელიც „მისთვის საუბედუროდ, არ იყო მეოცნებე“. სანდროს უფროსის გიტარის ხმა ქარის ზუზუნს აგონებს, მაგრამ არ იმჩნევს („სად ისწავლა ამ ოჯახდასაქცევმა?“). აქაც მარტოობაა და ქარი, რომლებიც სადღაც დიდ და ხმაურიან ცხოვრებას აცდენილია.
სანდრო საუბრობს ტელეფონით შერჩეულ ქალთან და წარმოსახვაში იგი წარმოუდენია ლამაზი, წაბლისფერთმიანი, ზღვისფერთვალება (ზღვა სიყრმიდან უყვარს), ოდნავ მაღალი და ჩათქვირებული (რადგან ებრალება გამხდარი ქალები). სერგო აგრაფინას სახელს შეუცვლის, მდაბიურიაო და დაარქმევს… ჟუჟუნას. მაგრამ მან არ იცის, რომ აგრაფინა იქნება, ჟუჟუნა თუ აგნესა, სახელი არ ქმნის რეალობას და თუ ჟუჟუნასაც ისევე უყვარს ტკბილეული, როგორც თუნდაც აგრაფინას, ურთიერთობა გამოგონილი რონატიკულობის „მკვლელი“ იქნება მაინც, იმედგაცრუებებით სავსე.
ამიტომ რეალობა კი არ უნდა „მოირგოს“, თავად უნდა „მოერგოს“ ამ უკანასკნელს კაცი. ამას ცდილობს ჩვენი გმირიც: „გაიგეთ, ჟუჟუნა, ვეღარ ვუძლებ აქაურობას. მინდა, მეც ხალხში გავერიო, ცოცხალ ცხოვრებას ვეზიარო. ყველას ეხალისება და შეხარის ამ ქვეყანას, მარტო მე და თქვენ დავრჩით ყანჩასავით გარიყული…“ (17). სანდრო თრთოლით ფიქრობს, ჩავიდეს ჩოლაბაურში, შეხვდეს ჟუჟუნას, რომელიც, მისგან განსხვავებით, ბედს შერიგებულია.
…და, აი, ერთ მშვენიერ დღეს ცხოვრება, რომელიც თითქოს სულ სხვაგან იჩქარის, გვერდით ჩაუვლის და სულ სხვასთან მიუხარია, სწორედ ტელეგრაფისტს მიაკითხავს. ანუ სანდროც წარმოსახვით სინამდვილეს (ჟუჟუნა-აგრაფინას) კი აღარ აედევნება, უშუალოდ ცხოვრების „მინდორში“ ამოყოფს თავს მის წინ აღმოცენებულ მშვენიერ „მინდვრის ყვავილთან“, ელენესთან. ეს უკანასკნელი, შორს გზაზე მიმავალი, ერთ ღამეს სანდროსთან გაათევს მეგობართან ერთად, მერე კი სხვა სადგურისკენ გაემგზავრება, სანდროს ცხოვრებას კი რადიკალურად შეცვლის და მივიწყებულობის „მტვერსაც“ გადააცლის. ერთ მზიან დღეს კი სანდრო ისევ ხვდება ელენეს, რომელიც კარგა ხნით აპირებს არგვეთაში, სანდროს საცხოვრებელ ადგილას, გადმოსვლას. სანდროს კი აღარ უნდა გაიხსენოს ის განცხადება, რომელიც მან გადაყვანაზე დაწერა, რადგან მის ქუჩაზეც მოვიდა „გაზაფხული“, როგორც პირდაპირი, ისე გადატანითი მნიშვნელობით…
„სერაფიტი“
გლეხი ტარასი გელაშვილის ტრაგიზმზეა ეს მოთხრობა: „გლეხი შეშფოთებული ჩანდა. მაღალი, რამდენიმედ კუშტი შესახედაობის ვაჟკაცი, ერთი წლის წინათ ფრონტიდან დაბრუნდა. სიკვდილის წინაშე არაერთხელ პირისპირ მდგარა და თითქოს შეჩვეული სიკვდილის საშინელებას, ახლა ბავშვივით გულაჩუყებული იყო“ (24). ტარასის ცოლს მშობიარობის შემდგომი სირთულეები აქვს და ექიმს მიაკითხავს, ჭაღარაწვერიან, მსუქან, ცნობისმოყვარე, რომანტიკული ბუნების პლატონ მინდელს, რომელიც სერაფიტას ამბავს აღუფრთოვანებია, მის გამქრალ, მაგრამ უჭკნობ მშვენიერებას. ექიმი მოთხრობის დასაწყისში ერთგვარად გულუბრყვილო ჩანს და ცხოვრებისეულად „ბეციც“. ეიფორიაშია პაციენტთან მიმავალი, მაგრამ მის აღტყინებას არც ტარასი იზიარებს, არც თანმხლები არქიტექტორი, თავშეკავებულია ორივე, თუმცა სხვადასხვა მიზეზით.
მალე ექიმი ცხოვრების პირისპირ აღმოჩნდება, ანუ ტარასის მომაკვდავ ლამაზ ცოლთან. ტარასი უსუსურია, მან იცის მტერთან ბრძოლა და სამი წელიწადი სახლს მოშორებული ომის ქარცეცხლში ტრიალებდა კიდეც, მაგრამ როცა ჩამოვიდა და უკვე უკეთ იცის, როგორ იცხოვროს, წუთისოფელი მას სრულიად განაიარაღებს.
გარდაცვლილი ავადმყოფისგან უკან მობრუნებული პლატონი უხეშად პასუხობს უმწეო, არსაიდან მოსალოდნელი იმედის მაინც მომლოდინე ტარასის. აქაც კარგად ჩანს მწერლის მიერ ასე ოსტატურად დახატული მისი ფსიქოლოგიური პორტრეტი: „ექიმს ჩვეულებად ჰქონდა გაწყრომა და დაურიდებლად თქმა, მაგრამ ეს გარემოება არავის არ სწყინდა, რადგან სიტყვების მიღმა ყველა გრძნობდა მის გულკეთილობას და ადამიანისადმი დიდ სიყვარულს“ (29).
იყო სერაფიტი, ასული ზევახისა და დარჩა მისი ლეგენდარული, აწ უკვე ფრესკული, ნატიფი მშვენება უამრავი ლექსის, დაწერილისა და ჯერ დაუწერელის, მუზად…
გარდასული სილამაზე, მბჟუტავი ნაღვერდალივით, გიღვივებს სევდას, ყველაზე მშვენიერ განცდას, რაც ადამიანს შეუძლია განიცადოს აქაც და ,,იქაც”…
…მაგრამ სიცოცხლეს ვერანაირი ხელოვნება, წარმოსახვა, მიმქრალი სილამაზე ვერ ჩაანაცვლებს. ცოცხალი ადამიანიც ყველა ტაძარზე დიდებული ტაძარია და მისი სიცოცხლეც შეუდარებელია, როგორც უიშვიათესი და განუმეორებელი ნიჭი…
ამიტომაა სიცოცხლე ყოველთვის ძლიერი სიკვდილზე!
ამიტომ უნდა ვუფრთხილდებოდეთ ერთმანეთს…. ესაა ამ მოთხრობის ფილოსოფია.
„ობროდი“
„როცა ობროდის აბსურდულ ცხოვრებას აღწერ, როგორ გინდა თავი დააღწიო, რომ თვით მოთხრობა აბსურდული არ გამოვიდეს“ – ასე იწყებს ავტორი. მაგრამ აბსურდულობა, როგორც ცხოვრების მახასიათებელი, ნაკლი თუ გამოცანა, უნდა მივიღოთ, როგორც უცვლელი მოცემულობა ამ წუთისოფელში. თუმცა არის „გამონათებებიც“ და ბურუსშიც გამოჩნდება ხოლმე გზა.
ღმერთი არა, მაგრამ საწუთრო ახარისხებს ადამიანებს დიდებად და პატარებად. ერთნი გამორჩეულობით ბრწყინავენ, მეორენი – უჩინარობაში განბნეულან. სწორედ ამ „ნოემბრის დანისლულ დღესავით“ უღიმღამობიდან „ამოიყვანს“ ავტორი მთავარ გმირს, როგორც თუნდაც ილია ლუარსაბს ჭაობიდან, – და თითქოს უჩინმაჩინის ქუდსაც მოხდის, შესამჩნევად აქცევს, რადგან „გვერდით გაგვივლის“ ასეთი სიცხადითა და ტკივილიანი მარტოსულობით.
პერსონაჟი კამიუსას ჰგავს და „უცხოა“ ისიც გარშემომყოფთათვის. სამინისტროში მსახურობს წლებია, გულმოდგინე მუშაკია, „კეთილი და ყოვლისმიმტევებელი“ ღიმილით. საკუთარ აზრს მოკრძალების გამო არ გამოთქვამდა და ფიციც კი ჰქონდა დადებული გარკვეული შემთხვევის შემდეგ, რომ თავს არავის მოახვევდა მას ან ჰქონდა კი აზრის გამოხატვის უფლება ამ საბჭოური სისტემის „კოლექტივის სისხლ-სისხლთაგანს“, ტიპურ ჭანჭიკს, მსხვერპლსა თუ ჯაჭვის (ჩვენი თავისუფლება იყო „შეკრული“) შემადგენელ რგოლს?! ამას ფიქრობს იგი და მსწრაფლ გვახსენებს გურამ რჩეულიშვილისეულ „კაცში არ მიყვარს თავმდაბლობას“…
ლუკა დონ კიხოტს ჰგავს, რომელიც ყოფიერების მარადი მსხვერპლია. აქვე მეორე გმირიცაა, ქალი, ისეთივე უფერული, როგორც პირველი, კაცი („აგნესა და რაიმე ემოციის აღმძვრელი?“).
როგორია ახლა უკვე ლუკას სიმარტოვე? კი, ბატონო, აი, უსმენთ: „თავი ისე მოგვაქვს, ვითომ შევხარით ერთმანეთს, ვითომ უერთმანეთოდ სიცოცხლე არ გვინდა, ნამდვილად კი მარტო ვართ, ერთმანეთისგან გათიშული და დაშორებული… ეგ კი არა, კიდევაც გვეშინია ერთმანეთის“ (53) – თითქოს თანამედროვე, პრაგმატული, გაჯეტების ეპოქის ადამიანის ვედრებაა, განქარვებული ხმა „მღაღადებლისა უდაბნოსა შინა“.
ლუკა პათეტიკურიცაა და ამითაც გამუდმებით უკუგდებული ალბათ ცხოვრებისგან, როგორც ყავლგასული თვითგამოხატვის ენითა თუ ფორმით. თუმცა ყველა თავისებურად მიისწრაფვის ჰარმონიისა თუ უნივერსალურისკენ, ცნობიერად თუ ქვეცნობიერად. მაგრამ ეს ლტოლვა მშვიდობიანი არ აღმოჩნდება ლუკასთვის. მას არც ტრფიალით მოუბეზრებია აგნესასთვის თავი, არც უხეში ან ვულგარული ფორმით გამოუხატავს საკუთარი ფაქიზი სურვილები. კრახი კი გარდაუვალი აღმოჩნდა: ვერც მისი ოცნებების სიმაღლეს მისწვდნენ და ვერც იმ ფოთლებშელახულ ქოთნის პალმის ხეს გაუგეს რაიმე, ლუკამ სრულყოფილების ამქვეყნიურ გამოშუქებად რომ ჩათვალა და აგნესას აჩუქა, – სამსახურიდან გაათავისუფლეს და პერიფერიაში გადაიყვანეს.
არიან ცხოვრებასთან „პირნათელი“ ადამიანები, აი, არასდროს რომ „აიჩეჩავენ“ თმებს ბოჰემურად. ამიტომ ასეთ შემთხვევაში შემოქმედებითობაც ნაკლებია ხოლმე. როგორ იტყვიან ხოლმე? ჰო, „კრეატივი“. თუ ეს უკომპრომისო, „პიონერულ-კომკავშირული“ პირნათელობა ობროდობაში (სერგო კლდიაშვილის ტერმინია, იგივე, როგორც რუსული „зануда“ ან ქართული „მუდო“) გადაიზარდა, ადამიანი უკვე უინტერესო და „უფერული“ ხდება წუთისოფლისთვისაც და გარშემომყოფებისთვისაც. მოკლედ, ჰარმონია თავთან და სამყაროსთან ნიშნავს ბალანსს: არც ჭარბი (გათამაშებული თუ ნაღდი), სისულელედ ქცეული კეთილშობილება, წესრიგისკენ სწრაფვაა გასაგები ადამიანებისთვის (რომლებისთვისაც იდეალისტი ლამანჩელი სასაცილოა, ხოლო პრაგმატიკოსი სანჩო ცხოვრების „მცოდნე“), არც პერმანენტული შინაგანი პროტესტი და მიდრეკილება ჯანყისა და ქაოსისკენ.
ახლა რატომღაც ჟერარ ფილიპი გამახსენდა (ჰო, მივხვდი, რატომაც): მას შედარებით დიდი ყურები ჰქონდა და გადაღებების წინ უმაგრებდნენ, მისი შთამბეჭდავი გარეგნობა რომ არ დაზარალებულიყო. ის კი?! აიკრავდა თურმე ყურებზე ხელს კამერის წინ და იყო ლაღი, განუმეორებელი და ნ ა მ დ ვ ი ლ ი! ჰოდა, „ავიკრათ ყურებზე ხელი“ ჩვენც ხანდახან…
ლუკას რაც შეეხება, ის არ არის „თავის“ დროში დაბადებული ადამიანი, აცდენილია. აბა, სად რაინდებისა და ზნეობრიობით სავსე თავისუფლებით სისავსე და სად დაშტამპულ-დანომრილ-შეზღუდული ადამიანების დროება? ამიტომ მოთხრობის დასასრულიც სევდიანი და ფანტასმაგორიულია: ლამანჩელი ლუკას თავისთან წაიყვანს, საკუთარი სუსტფოთლებიანი პალმის ქოთნით ხელში, რომელიც მას გულში ჰქონდა ჩაკრული…
„კაიშაურის სონატა“
მოქმედება სტეფანწმინდაში ხდება. ავტორი გვთავაზობს ქართულ ცნობიერებაში ასე ლაღად და მყარად ფესვგადგმულ ხატს, წარმოდგენას ქალზე, დედაკაცზე (ამ უბადლო ქართული სიტყვის სრული გააზრებით): „დედაკაცი, თუ მას მირონი სცხია, არაგვის პირზე, ხელუხლებელი ბუნების ამ შუაგულში კი არა, უდაბნოსაც ედემად მოგაჩვენებს და უცბადვე ინტიმსა და გულითადობას დაამყარებს“ (141). ბუნების საოცრება ქალს ასეთივე ბუნების საოცრება – კაიშაურის მთვარის შუქით განათებული ბაღიც შეერთვის და ეს მათი ერთგვარი სინთეზია მთავარი გმირის წარმოსახვაში. მას ის უდიდესი, მომაჯადოებელი, მიწისა და ცის შემაერთებელი აღმაფრენა დაეუფლება: „მივრბოდი, ნაკადულის დინებას მივყვებოდი და ვიღაცას ხმამაღლა ვეძახდი. იქნებ იმ შორეულმა წინაპარმა გაიღვიძა ჩემში, ვისაც მთვარე ღვთაებად მიაჩნდა და მისი ხმა იყო, რომ შევძახოდი ახლა…“. იგი ტირის დიდი და შეუცნობი ბედნიერებისგან და მისი ამ განცდების თანამოზიარე მშვენიერი თამარი აღმოჩნდება. მაგრამ ეს ბუნების ჯადოსნური „სიზმარი“ მთავრდება, ყოფით იბურება და დროც ისევ „გაზანტდება“, როგორც მწერალი ამბობს, ყველაფერი ჩვეულებრიობას უბრუნდება.
„დიდია ადამიანის გონების ძალა, მაგრამ, საკითხავია, ოდესმე შეძლებს, ფარდა ახადოს სამყაროს საიდუმლოს? განა, მე მხოლოდ მატერიალური ნაწილაკი ვარ და არაფერი მაერთებს მარადიულ სიცოცხლესთან? ბოლოს და ბოლოს, საჭიროა, განა, ყველაფერი ვიცოდეთ?“ – კითხვები მარადიულია და პასუხგაუცემლობის პატივითა თუ ნაკლითაა სავსე…
„მინანქრის გოგონა ლომბარდში“
„უსაქმური ჭაბუკის მონოლოგიო“, მწერალმა. მწერლობაც და ფილოსოფიაც მოცალეობის გარეშე არ იქმნება, იქნებ ეს იგულისხმა? თუნდაც იმ ცხოვრებისეულ ფილოსოფიასაც დრო და ფიქრი სჭირდება, რომელსაც ჰქვია ყოფის რუტინულობა და მასში ასე გამომწვევად ჩართული ლომბარდის პრაგმატიზმი. ეს უკანასკნელი გამოსავალიცაა, ანუ ფიზიკური გადარჩენაც ხშირად და სულიერ გამამხნევებელ-მეგობრადაც გვევლინება. ძალიან საინტერესო ფსიქოტიპია ლომბარდში დასაგირავებელი ნივთების შემფასებელი, ძველი კეისარივით ბოლომდე შეუცდომელ-შეუცნობელი (აქ ირონიაცაა, რასაკვირველია, თვითირონიაც, ასე გადამრჩენი ყოფის შემოტევებისას). თუმცა ნივთსაც გააჩნია და მის ფასეულობასაც. ამიტომ ისეთი საკრალური ნივთი, როგორიცაა ცისფერ მინანქარზე გამოხატული ახალგაზრდა ქალიშვილი, რომელშიც შემოქმედმა ამაღლებული სულისკვეთება და პროფესიონალიზმი ჩადო, მის მნახველს რომ ყოველგვარ ჯავრს დაგავიწყებს და, მოთხრობის გმირივით, ასეთი სურათების (გერიდება კიდეც, ნივთი უწოდო) გამო აპატიებ ცხოვრებას ბევრ სიავეს და სულში სიმშვიდეც ჩაგეღვრება, – ლომბარდისთვის არავითარ ფასეულობას არ წარმოადგენს. ლომბარდისთვის, რომელშიც ყოფითობის მჭახე სევდა გაბატონებულა იმ მოლოდინით გულში ჩამარხულ მოხუცებში, ზოგს მთელი ფუთა ტანსაცმელი რომ მიუტანია სარკმელთან, რომელშიც ჩხრიალებდა ვერცხლის ნივთები შემფასებლის ცხვირწინ.
მოკლედ, მინანქრის გოგონას მხოლოდ ჩარჩოს მოიწონებენ, რომელიც უნდა გამოათავისუფლონ ნახატისგან. ბოლოს ისევ ირონიულ-ნაღვლიანი გროტესკი მწერლისა:
„ჰო, მართლა, კიდევ ერთი ფიქრი ამეტორღიალა: რა მოხდება, მაგალითად, რომ მივიდე ლომბარდში და გირაოდ ერთი უცნაური ნივთი მივიტანო? შემფასებელი გაშლის ქაღალდს, დახედავს ნივთს და გაოცებული მკითხავს:
– მოქალაქევ, რა არის ეს?
– განა, ვერ ცნობთ? – ვეუბნები გაოცებული. – ეს ხომ ადამიანის გულია! პატიოსანი, მაღალი გრძნობებით აძგერებული, სილამაზის მოტრფიალე, სიცოცხლეს დანატრებული და ადამიანისადმი სიყვარულით სავსე გული! ამაზე ძვირფასი რა უნდა მომეტანა!
შემფასებელი თვალებს გადმოკარკლავს და მეტყვის:
– წაიღეთ უკან! შეიძლება ის თქვენთვის არის ძვირფასი, ჩვენთვის კი არავითარ ღირებულებას არ წარმოადგენს! მომაშორეთ!
მესმის, როგორ ფრუტუნებს და ბრაზობს. მე კი კმაყოფილი ვარ, რომ სამაგიერო გადავუხადე ჩემი მინანქრიანი გოგონას შეურაცხყოფისათვის…“.
„დიდი სარკე ბავშვის ოთახში“
ბავშვზე, რომელიც უჩვეულოდ მახინჯი დარჩა – ხელ-ფეხს ვერ ამოძრავებდა, გახევებული ჰქონდა, მამა ფიქრობს, რომ იქნებ მისი სიკვდილი სჯობდა მის უბედურ სიცოცხლეს. თუმცა ამ უკანასკნელს დროთა განმავლობაში ისე შეეჩვევიან და შეუყვარდებათ, რომ ზოგჯერ სიხარულსაც ჰგვრით.
ასე ცხოვრობს ეს პატარა ადამიანი ტყუილში, უძრაობასა და მარტოობაში. უცხოთაგან ის ხედავს მხოლოდ მესასთუმლე ჭაღარა ქალს და ხნიერ ექიმებს, რომლებიც გასამხნევებლად ეუბნებიან ხოლმე, რომ მისი მდგომარეობა სავსებით ბუნებრივია და თვითონაც ასე მწოლიარენი იყვნენ, სანამ დიდები გახდებოდნენ. ყველაფერი ხელოვნურია ბიჭის ოთახში: ნადირის, ფრინველის ფიტულები, დევებისა და ნაცარქექიას ფერადი ნიღბები, ლამაზად „გაფურჩქნილი“ ყვავილები კედელზე. გვახსენდება კოშკში ბუდას გამოკეტვის მცდელობა, რომ მან არც ავადმყოფობა ნახოს, არც სიბერე, არც სიკვდილი.
თუმცა ამ ნოველის მთავარი გმირი არა ეს ბიჭუნაა, არამედ ცხოვრება, რომელიც პატარის ოთახში მდგარი დიდ სარკეში (ის ბავშვის საწოლის პირისპირ დგას ჭერის სიმაღლემდე ამართული) ირეკლება. სხვათა შორის, ის პატარა, ატმისფერლოყება, ნაწნავიანი გოგონაც, წიგნებით ხელში, რომელიც ამ სარკეში ჩნდება და სწორედ მასთან შეხვედრის სურვილით თანხმდება ავადმყოფი ბიჭუნა გარეთ, ნოემბრის სუსხიან დღეს სკვერში გასვლას.
…და, აი, ცხოვრება, მთელი თავისი სისრულით შემოდის ნოველაში. მაგრამ ბიჭუნას ის არ მოეწონება: ჭკნობადია, ხრწნადი და არც ისე ფერადი, როგორც მისი ოთახის ფიტულებსა თუ ნიღბებზეა. ამიტომ სასწრაფოდ მოითხოვს, შინ შეიყვანონ და შემდგომაც კატეგორიული წინააღმდეგია გარეთ გასვლისა. ანუ ბავშვი გადაწყვეტს, რომ ის ვარდიფერლოყება გოგონაც სჯობს მის წარმოსახვაში იყოს, ოთახის გამოგონილ ფერიად, მის „მარად გაზაფხულში“ და არ შეხვდეს მას…
მორალი გაინტერესებთ? მწერალი მას „საპარადეს“ გვთავაზობს, რომლის მიღმა ავტორის ცრემლიანი, ნაღვლიანი სახე იმალება: „დე, დარჩეს ის, სადაც ბედნიერება მოიპოვა. ნუ წავართმევთ ამ უკანასკნელ თავშესაფარს“. თუმცა უკანასკნელი თავშესაფარი მხოლოდ და მხოლოდ ის ამაო-წარმავალ-ხრწნადი სიცოცხლეა, რომელიც პატარამ ვითომ უარყო, მაგრამ ეს უარყოფილი უკან კი არ ჩამოიტოვა, მომავალშიც ელოდება.
ჩვენი ხედვა მწერლისას ემთხვევა და სამყაროს ერთ დიდ, აგორებულ ცრემლს შეერთვის. ეს სწორედ ბავშვის ცრემლია, რომელიც ყოველთვის დაარღვევს სამყაროს ჰარმონიას, როგორც დიდი ფეოდორ დოსტოევსკი ამბობდა…
მოთხრობათა ამ კრებულიდანაც ჩემი ბავშვობა შემომცქერის და ის მძაფრი განცდები, რომლებიც აგერ მთელი ცხოვრება გამომყვა. ეს ხომ ღირებული, ნაღდი, ძალიან ნიჭიერი მწერლობაა…
ციტატები წიგნიდან – სერგო კლდიაშვილი „მინდვრის ყვავილი“, გამომცემლობა „მერანი“, 1977 წ.
