კითხვას, წიგნის და მოზარდის ერთმანეთთან დაკავშირების საოცარი ძალა აქვს. კითხვა საოცარ ეფექტს ახდენს მენტალურ შესაძლებლობებზე, განწყობასა და გრძნობებზე, განსაკუთრებით ადრეულ ასაკში. აღნიშნული ზეგავლენის ხარისხი დამოკიდებულია კითხვის მოცულობაზე, ანუ იმაზე, თუ რამდენად ბევრს კითხულობს ბავშვი. ამავე დროს კითხვის მნიშვნელობა მხოლოდ მოცემული მასალის რაოდენობით, ტექსტის
გააზრებით, ან ლექსიკური მარაგის გამდიდრებით არ შემოიფარგლება. წიგნის კითხვისას, მათ შორის მხატვრული ლიტერატურის წაკითხვისას, მყარდება ემოციური კავშირი ამბავთან, მთავარ გმირებთან, მდიდრდება ადამიანური ღირებულებები, რადგან ,,ყოველი ნორმალური მოთხრობის წაკითხვის შემდეგ ხდები ოდნავ უკეთესი, ვიდრე ხარ და უფრო ჭკვიანი ვიდრე იყავი“.
ამიტომ სიხარულით შევხვდით USAID-ის საბაზისო განათლების პროგრამის ფარგლებში, სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის განათლების მეცნიერებათა ფაკულტეტის ხელშეწყობით, მცხეთა-მთიანეთის რეგიონის, მცხეთის მუნიციპალიტეტის სოფელ მუხრანის ნიკო ბაგრატიონის (ბურის) სახელობის N1 საჯარო სკოლაში მკითხველთა კლუბის შექმნას.
წიგნის კლუბები ეხმარება ბავშვებს, იკითხონ მათთვის საინტერესო, ასაკისთვის შესაფერისი, ადეკვატური სირთულის წიგნები; საშუალებას აძლევს აირჩიონ წასაკითხი მასალა, რაც საგრძნობლად აღვივებს კითხვის მოტივაციას; ბავშვები ერთმანეთს უზიარებენ მოლოდინებს, შთაბეჭდილებებს, აზრებსა და გრძნობებს; ხშირად იკითხონ მკაცრად სტრუქტურირებული სამეცადინო რუტინებისგან გათავისუფლებულ, ნახევრად ფორმალურ გარემოში. შედეგად მოსწავლეები სიღრმისეულად იაზრებენ წაკითხულს, აკეთებენ რეფლექსიას და მსჯელობენ; სწავლობენ ურთიერთობასა და თანამშრომლობას; უვითარდებათ კრიტიკული აზროვნება, ინტერპრეტაციის, ანალიზის, დისკუსიის, წერის, შემოქმედებითი და საინფორმაციო-ტექნოლოგიური უნარები.
პროექტში მონაწილეობდნენ: VI კლასის მოსწავლეები. საწყის ეტაპზე შედგა პროექტის განხორციელების გეგმაც, რომელიც ითვალისწინებდა:
- მოსწავლეთაგამოკითხვას/ინტერესისგამოკვეთას;
- მკთხველთაჯგუფებისშექმნას;
- რესურსებისშერჩევასდაინტერიერისმოწყობას(დღიურებიინდივიდუალურიჩანაწერებისთვის, ვიზუალურისქემებიდაგრაფიკულიორგანიზატორები, გამოხმაურებისბარათებიდასხვ);
- ლიტერატურისშერჩევასდა წიგნით სარგებლობისწესებისგაცნობას; წიგნისკითხვას (კლასი იყოფოდა პერიოდულადმკითხველთაჯგუფებადხდებოდა წიგნის წაკითხვა-განხილვა დადისკუსია. როგორცწესი, ამპროცესისდასასრულს,მოსწავლეთაჯგუფებიამზადებდნენპრეზენტაციასმათმიერდამუშავებულიწიგნისშესახებ);
- წაკითხულისგააზრებასსხვადასხვასტრატეგიებსგამოყენებით;
- მოდელირებასმასწავლებლისმიერხმამაღალიფიქრისმეშვეობით;
- მოსწავლეების ჩართვასმასწავლებლისმიერწარმართულდისკუსიაშიდა წიგნისშესახებსაუბარში;
- მოსწავლისმიერწიგნებისგანხილვასდისკუსიისწარმართვას; დასკვნებისშეჯამებას;
- რეფლექსიას;
- შეჯამებას.
გადაწყდა, წიგნის მიხედვით მაკეტების, პლაკატების, კოლაჟების, დიორამების გაკეთება და მიღებული ნამუშევრების პრეზენტაცია.
კლუბის სლოგანი გახდა: „ადამიანებს სიკეთე, მეგობრობა და ურთიერთპატივისცემა აერთიანებთ“. ამ დევიზის ფარგლებში კლუბში წაიკითხეს: ნოდარ დუმბაძის “ჰელადოსი”; ანა ლაშხელი-ონიანის „აკვანი“ ; ონჯალი რაუფის „გმირი ღამის ავტობუსში“.
ნოდარ დუმბაძის – “ჰელადოსში“ ნათლად ჩანს ორი მოზარდის – იანგულისა და ჯემალის ბრძოლა თვითდამკვიდრებისათვის. ეს ხომ აქტუალური თემაა სკოლის მოსწავლეებისათვის. ნაწარმოების წაკითხვის შემდეგ მათთვის სამაგალითო გახდა ის რომ პერსონაჟების პაექრობა არასდროს სცილდება ადამიანურობის საზღვრებს და ყველაზე მძაფრ და გადამწყვეტ მომენტებში ისინი არ ჰკარგავენ ერთმანეთის პატივისცემისა და დაფასების უნარს. გარდა ამისა კარგი აქცენტები გავაკეთეთ იმ არაჩვეულებრივ წინადადებაზე – ,,სამშობლო უფრო ღრმადაა“…მოსწავლეებმა იმსჯელეს მოზარდებს შორის დამოკიდებულებებზე, მათ შინაგან ღირებულებებზე, სამშობლოს ძლიერ თავგანწირულ სიყვარულზე…
ანა ონიანის ,,აკვანი“-ზღვა ემოციებით აღსავსე ერთი ამოსუნთქვით წასაკითხი მოთხრობაა. სადაც იგრძნობა მოხუცი პაპა-ბებიის დიდი სიყვარული შვილიშვილის მიმართ. მოთხრობაში გაზგასმულია ახალგაზრდა თაობის უარყოფითი, დამოკიდებულება მოხუცების მიმართ, რაც ძლიერ გულისტკივილი იწვევს მათში. მოსწავლეებმა იმსჯელეს ასაკოვან ადამიანებთან ღირებულებით დამოკიდებულებაზე…თუმცა ნაწარმოებში ჩანს მომაკვდავი პერსონაჟის დიდი სინანული და თვითგვემა ჩადენილი არასწორი ქმედების გამო. ფინალი გულისამაჩუყებელია როდესაც გოგონა მეუღლის სახლში, შემთხვევით აღმოაჩენს ერთ დროს თავისთვის განკუთვნილ, პაპის უძვირფასეს საჩუქარს-აკვანს და ცრემლმორეული დაუწყებს კოცნას.
ონჯალი რაუფის – “გმირი ღამის ავტობუსში“ მთავარი გმირი ჰექტორი გამოირჩევა აგრესიულობით. იგი მუდმივად ძლადობდა თანაკლასელებზე, მასწავლებლებზე, მოხუცებულ უსახლკარო ადამიანზეც კი,-თუმცა, ამას დიდად არ დარდობდა. თავისი ქმედებებით ამაყობდა კიდეც. ნაწარმოების დასაწყისში მსჯელობისას, ძნელი იყო მოგვეძებნა პერსონაჟის დადებითი მხარე, რადგან ის მართლაც მოძალადე იყო. თუმცა ისე განვითარდა მოვლენები რომ მის სულშიც დაიწყო ძირეული ცვლილებები და სიკეთისკენ შემოტრიალება. საბოლოდ მოძალადე და აბეზარი ბიჭი უშიშარ გმირად, სიკეთის მკეთებელ ადამიანად გადაიქცა. მოსწავლეები ნაწარმოებთან მიმართებაში მსჯელობდნენ, რომ არ არსებობს ღვთისგან შექმნილი ადამიანი, რომელშიც თუნდაც ფარულად სიკეთის მადლი არ ღვიოდეს. ისინი დარწმუნდნენ, რომ ყველას შეუძლია უკეთესი ადამიანი გახდეს, თუ ამას მთელი გულით მოინდომებს.
კითხვის პროცესმა დიდი ინტერესი გამოიწვია მოსწავლეებში. ვკითხულობდით ყველგან – ფორმალურ თუ არაფორმალურ გარემოში. მოსწავლეები მსჯელობდნენ პერსონაჟების თვისებების შესახებ გამოთქვამდნენ ვარაუდებს, ავსებდნენ წიგნის საათს, იწერდნენ მოთხრობიდან მნიშვნელოვან დასამახსოვრებელ ეპიზოდებს. ავსებდნენ სქემებს, როგორი იყო პერსონაჟი მანამდე და შემდეგ. გამოჰყოფდნენ პერსონაჟის თვისებებს სწერდნენ პატარა ბარათებზე, მსჯელობდნენ კარგი თვისება იყო, თუ ცუდი და განათავსებდნენ სპეციალურ დაფაზე (იხ. სურ.1,2,3,4).
https://drive.google.com/file/d/1C75O32PBVs37ogF87Z8m7z5StJfx6QNv/view?usp=drive_link
სურ.1
სურ,2
სურ.3
https://drive.google.com/file/d/1HIbPt2T3OnF2x91BRs17i4Fy7cqqz47i/view?usp=sharing
https://drive.google.com/file/d/1feSISwLGl5J-qXUDAm-9NrKklZQAghtd/view?usp=drive_link
https://drive.google.com/file/d/1zlFFyRsrnq-8oEIivyIHby_IpM_pAFLa/view?usp=drive_link
https://drive.google.com/file/d/1TxnZHo9tz4GkItzjSml9beE0ZY38BGqG/view?usp=drive_link
https://drive.google.com/file/d/1sgr5MPJRQ85GxlsgUm6gkhOELbI0kJbO/view?usp=drive_link
https://drive.google.com/file/d/18KjRNIPaDkhL7A_Vqm3Q93IhGUmB2tKj/view?usp=drive_link
პროექტის ფარგებში დამზადდა მკითხველთა კლუბის პლაკატი. წაკითხული ტექსტების საფუძველზე შეიქმნა: დიორამები, მაკეტი, პლაკატი, შეავსეს სააზროვნო რუკები.(წიგნის საათი) ასოციაციური ნახატები, კომიქსები:
https://drive.google.com/file/d/1Tw0wUt6j7fhdSd56HKmNIaE9drqrrEDn/view?usp=drive_link
https://scratch.mit.edu/projects/850743067/fullscreen
შედეგად გაუმჯობესდა ზოგადწიგნერებასთან დაკავშირებული ყველა ასპექტი, დაიხვეწა და გამოიკვეთა მოსწავლეზე ორიენტირებული სასწავლო პროცესის პრაქტიკული შედეგები; მივიღეთ გაწაფული მკითხველები, რომლებიც აღჭურვილნი არიან ზოგადი კომპეტენციებით; დამზადდა დიორამები, კომიქსები, ნახატები; მოეწყო გამოფენები და პრეზენტაციები. სხვადასვხა ტიპის ლიტერატურის გაცნობით მოსწავლეებს შეუყვარდათ კითხვის პროცესი. მოხდა მათი წიგნთან დამეგობრება.
USAID-ის საბაზისო პროგრამის ფარგლებში, სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის და სკოლის თანამშრომლობამ ხელი შეუწყო პროექტების განხორციელებას, მკითხველთა კლუბის ჩამოყალიბებას. ამაღლდა მკითხველ მოსწავლეთა მოტივაცია და შეიქმნა გაცილებით ეფექტიანი სასწავლო გარემო.
