დაიწყო კიდევ ერთი ახალი სასწავლო წელი, ყველას ახალი იმედების, წარმატებების, დადებითი ემოციების სურვილი გვაქვს. თუმცა დამეთანხმებით, რომ ჩვენს პროფესიაში ,,ახალი“ სულაც არ ნიშნავს იმგვარ საქმიანობას, რაც მანამდე არ გიკეთებია, უკვე გაკეთებულის გამეორებაც ხშირად სრულიად ახლებურ ელფერს იღებს ხოლმე. ამაში კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, როცა შესუსტებული პანდემიის და დასწრებული სწავლების პირობებში მე და ჩემი მოსწავლეები ისევ მივუჯექით მერხებს ,,ესეების კლუბში“. პროფესიით ისტორიკოსი, კარგა ხანია უფრო მოსალოდნელი ისტორიის მოყვარულთა კლუბის ნაცვლად სწორედაც ესეების კლუბს ვუძღვები და ამისთვის რამდენიმე მყარი მიზეზიც მაქვს : ლიტერატურის სიყვარულის მოსწავლეებში გაღვივება, კითხვისგან მიღებული სიამოვნების განცდის უნარის ჩამოყალიბებაც ფრიად საშურ საქმედ მიმაჩნია, კრიტიკული აზროვნების და შემოქმედებითი უნარების განვითარებაც აქვე მოიაზრება. გარდა ამისა ეს მრაავალფეროვანი აქტივობა მეც მსიამოვნებს, არც ისტორია მრჩება ყურადღების არედან და დესერტად სასწავლო წლის ბოლოს მზად არის არაფორმალური განათლების ამსახველი მშვენიერი დოკუმენტაცია მასწავლებლის პორტფოლიოსათვის.
ამჯერად პირველი შეხვედრისთვის ჩემი ერთ-ერთი უსაყვარლესი ქართველი მწერლის გოდერძი ჩოხელის ,,თევზის წერილებს“ შევეჭიდეთ. ტრადიციულად ჯერ ტექსტის გააზრებაზე დამიზნებული შეკითხვებით დავიწყეთ. პირველი დახმარება იმ ეპოქის გასააზრებლად დასჭირდათ, რომელშიც მოთხრობის სიუჟეტი ვითარდება, შემდეგ გამიხარდაის და სოფლის დაპირისპირებაში საკუთარი პოზიციის არგუმენტირებულად დაფიქსირებაზე გადავედით.
როგორც მოსალოდნელი იყო, ყველა მოსწავლე გამიხარდაის მხარეს აღმოჩნდა. მეშვიდე კლასელმა ლიზიმ ორივეს მხარეს ვარო, ორივე მართალია თავის მხრივო … გამიხარდაის უსამართლოდ კი მოექცნენ, მაგრამ თევზად გახდომა და ოჯახის მიტოვება არ იყო პრობლემიდან სწორი გამოსავალიო. მეცხრე კლასელი ელენეს აზრით გამიხარდაი ადამიანების არაადამიანური საქციელის საპასუხოდ ამბობს უარს ადამიანობაზე…იქნებ უკანაც დაეხია გამიხარდაისო, მაგრამ ადამიანები თავიანთი საქციელის მოუნანიებლობით და გამიხარდაის გამტყუნებით, მას კიდევ უფრო აქეზებენ და სხვა გამოსავალს არ უტოვებენო. სხვებმა შრომა არ დაუფასესო, ადამიანობა დააკარგვინესო, სასიკვდილოდ გაწირეს და სხვა არჩევანი არ დაუტოვესო, მაგრამ სადაც საზოგადოებას მყარად ამტყუნებდნენ იქვე გამიხარდაისაც არ ამართლებდნენ ბოლომდე, ოჯახი და შვილები ვის დაუტოვაო.
შემდეგ წერილები ,,მივწერეთ’’ გამიხარდაის. აქ უფრო მეტი გასაქანი მიეცა ფანტაზიას. მეცხრეკლასელმა ლიზიმ ემოციურად დაიწყო, არც კი ვაპირებდიო წერილის მოწერას, მაგრამ შენი უმწეო შვილის მუდარას შევესწარიო, შენ კი თითქოს არც იცნობდიო … შეიძლება სხვები არ გადარდებს, მაგრამ შენი შვილის გამო როგორ არ გამოდიხარო. მეშვიდე კლასელმა რატიმ იუმორის ელფერი შესძინა ამ დრამატულ სიტუაციას …. თევზად რომც იქცე აბა რად გინდა, უცბად დაგიჭერენ და ვერც კი გაიაზრებ, ისე მოკვდებიო, სად გეძებოთ მერეო …. ჰოდა, თევზად სიკვდილს ადამიანად ცხოვრება არ სჯობიაო, გამოდი, თუ კაცი ხარო.
დასკვნით ეტაპზე ესეების წერაზე გადავედით, ესეებში მოთხრობის მთავარ თემაზე ვწერთ ხოლმე, მოსწავლეებს ვაწვდი შესაბამის რეკომენდაციებს და ვთხოვ თემა განაზოგადონ, მოიყვანონ მაგალითები ლიტერატურიდან, ნანახი ფილმებიდან, რეალური ცხოვრებიდან, გამოიტანონ დასკვნები, გამოთქვან ვარაუდები, ეძებონ პარალელები მსგავსებებითა და განსხვავებებით. ეს ჩვენი საქმიანობის ყველაზე რთული ნაწილია, მოსწავლეებმა უნდა შეძლონ არამარტო არგუმენტირებული და კრიტიკული მსჯელობა, არამედ აბსტრაქტულად აზროვნებაც, ეს კი სულაც არ გახლავთ იოლი, უფრო მეტიც, კლუბის მიზანი სწორედ მოსწავლეებში ამ უნარის განვითარებაა.
ამჯერად როგორც ხვდებით ესეს თემა პიროვნებასა და საზოგადოებას შორის წარმოშობილი დაპირისპირება გახლდათ, რომელსაც საკმაოდ წარმატებულად თავი ორმა მეცხრეკლასელმა გაართვა, ისაუბრეს პიროვნების და საზოგადოების დაპირისპირების მიზეზებზე, გამოყვეს მათი აზრით მთავარი მიზეზიც, რომელიც აზრების, მოსაზრებების არ დამთხვევაა, რამდენიმე შესაბამისი მაგალითიც მოიყვანეს ( მაგ; გიორგი ლეონიძის პერსონაჟის, მარიტას ტრაგედია) და თავიანთი მოსაზრებებიც გამოთქვეს. როგორც მოსალოდნელი იყო, ახლებს უფრო გაუჭირდათ და საკითხი პიროვნებებს შორის დაპირისპირების ჭრილში განიხილეს. მოსწავლეებს რამდენიმე რეკომენდაცია მივეცი, ყურადღება გავამახვილებინე იმ გარემოებებზე, რასაც პიროვნებასა და საზოგადოებას შორის დაპირისპირებას მოჰყვება ხოლმე. ლიტერატურულ ნაწარმოებებში ამგვარ დაპირისპირებებში, წესისამებრ, პიროვნება არის მართალი, რადგანაც მწერლები იმ ადამიანებით ინტერესდებიან, რომლებიც ხშირად წინ უსწრებენ დროს, თავიანთი პოზიციით არსებულ მორალზე, წესებსა და ღირებულებებზე უფრო მაღლა დგებიან და გაკიცხვის და დევნის ობიექტი უსამართლოდ ხდებიან ხოლმე. რეალურ ცხოვრებაში კი ხშირად პირიქით არის ხოლმე, როცა ადამიანი დანაშაულს ან სრულიად ამორალურ, უზნეო და მიუღებელ საქციელს სჩადის, ამას საზოგადოების მხრიდან სამართლიანი გაკიცხვა მოჰყვება. მოსწავლეებს სამომავლოდ ლიტერატურული ნაწარმოებების კითხვისას, ფილმის ყურებისას, ისტორიის სწავლისას თუ რეალური ცხოვრებისეული გამოცდილებიდან მიღებული მაგალითებიდან ამ გარემოებაზეც ვთხოვე ყურადღების გამახვილება.